Cơ chế, chính sách nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn sinh hoạt trong giai đoạn thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Hội thảo quy tụ hơn 200 đại biểu là lãnh đạo, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp và đại diện các địa phương trên cả nước. Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp môi trường Việt Nam, TS. Nguyễn Duy Thái tham dự và có nhiều chia sẻ tại sự kiện.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Huỳnh Minh Nhựt - Chủ tịch Hiệp hội Môi trường đô thị và Khu công nghiệp Việt Nam nhấn mạnh: Hội thảo diễn ra trong bối cảnh cả nước thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, do đó, các nội dung được bàn thảo mang ý nghĩa thiết thực cả trước mắt lẫn lâu dài, góp phần giải quyết những vấn đề cấp bách trong quản lý, xử lý rác thải; đồng thời mở ra cơ hội ứng dụng công nghệ tiên tiến, nâng cao chất lượng xử lý đáp ứng tiêu chuẩn hiện đại, bảo đảm sự hài hòa giữa nhu cầu xử lý rác và nguồn lực của từng địa phương.

Mỗi ngày cả nước phát sinh hơn 69 nghìn tấn rác thải sinh hoạt. Tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) được thu gom, vận chuyển, xử lý trên phạm vi cả nước đạt 89,7%, trong đó đô thị đạt 97,26%; nông thôn đạt 80,5%. Con số trên cho thấy, ngành Môi trường vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức trong công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải bên cạnh các điều kiện công nghệ xử lý vẫn còn lạc hậu và thiếu cơ chế tài chính bền vững.

Các đại biểu là các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, đại diện các doanh nghiệp lĩnh vực môi trường dự Hội thảo.

Hội thảo tập trung thảo luận các vấn đề trọng tâm: cơ chế, chính sách quản lý CTRSH theo Luật Bảo vệ môi trường 2020 gắn với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; quy định về đơn giá, định mức kinh tế - kỹ thuật trong thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH. Các nội dung nhấn mạnh gồm: phân loại rác tại nguồn, ứng dụng công nghệ xử lý tiên tiến, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, hoàn thiện chính sách quy hoạch liên vùng và hệ thống pháp quy kỹ thuật.

Nhiều tham luận đã làm rõ các vấn đề liên quan trong công tác đến thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải như tại tham luận “Thông tư số 36/2024/TT-BTNMT ngày 20/12/2024 ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật về thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt” của TS. Dương Thị Thanh Xuyến - Phó Trưởng phòng Quản lý Chất thải rắn, Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đưa ra hướng dẫn việc áp dụng thông tư tại địa phương. Cụ thể, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, Thành phố trực thuộc Trung ương căn cứ định mức kinh tế - kỹ thuật quy định tại Thông tư này quyết định định mức kinh tế - kỹ thuật cụ thể phù hợp với thực tế, đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường thuộc phạm vi quản lý của địa phương. Trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật, quy chuẩn kỹ thuật môi trường nêu tại Thông tư này có sửa đổi, bổ sung hoặc được thay thế thì thực hiện theo quy định tại văn bản mới.

TS. Dương Thị Thanh Xuyến, Phó Trưởng phòng Quản lý chất thải rắn, Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tham luận tại Hội thảo.

Tham luận “Cơ chế chính sách quản lý chất thải rắn sinh hoạt theo luật bảo vệ môi trường 2020 và cơ cấu tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp” của TS Nguyễn Trung Thắng - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách Nông nghiệp và Môi trường” cũng đưa ra nhiều đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn sinh hoạt như tập trung rà soát tháo gỡ các “điểm nghẽn”, hoàn thiện thể chế và vận hành để nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi và phù hợp với việc sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; sáp nhập tỉnh, thành phố; đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, AI trong công tác quản lý CTRSH từ cấp tỉnh đối với cấp xã để giải quyết khó khăn về khoảng cách, về gia tăng số lượng đầu mối quản lý...

TS. Nguyễn Trung Thắng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách Nông nghiệp và Môi trường tham luận tại Hội thảo.

Nhiều nhà khoa học tại Hội thảo cũng đề cập đến các yêu cầu huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính từ Nhà nước và tư nhân, khuyến khích mô hình hợp tác công - tư trong xử lý rác; đồng thời phát triển kinh tế tuần hoàn, tái sử dụng chất thải. Một trọng tâm khác là hoàn thiện chính sách và tăng cường giám sát thực thi, nhất là trong quy hoạch các khu xử lý, tuyến vận chuyển, để bảo đảm hiệu quả tổng thể về kinh tế - xã hội - môi trường.

Tại Hội thảo, Công ty Urenco cũng đã giới thiệu những kết quả trong thời gian qua về xây dựng hệ thống điều hành giám sát thông minh hiện đại, camera giám sát; địa điểm định vị nhân công, phương tiện, máy móc; hệ thống hỗ trợ giám sát và phản ánh chất lượng vệ sinh môi trường thông qua truyền dữ liệu về hệ thống trung tâm giám sát.

Nhiều tham luận phân tích thách thức, giải pháp thu hút đầu tư xây dựng công trình xử lý CTRSH đô thị, đánh giá thực trạng, thứ tự ưu tiên trong quản lý rác thải và vai trò EPR. Các đại biểu cũng đề xuất hiện đại hóa phương tiện, thiết bị, áp dụng quản lý thông minh, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm tổ chức quản lý CTRSH tại Hà Nội theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Hội thảo cũng ghi nhận nhiều ý kiến về khó khăn, sáng kiến công nghệ và mô hình xử lý rác hiện đại, trong đó có Nhà máy điện rác Seraphin. Các đề xuất tại Hội thảo về cơ chế, chính sách sẽ được tổng hợp gửi tới cơ quan chức năng để nghiên cứu, lựa chọn giải pháp khả thi, phù hợp với thực tiễn trong bối cảnh chính quyền địa phương 2 cấp, qua đó nâng cao hiệu quả quản lý và xử lý CTRSH trong điều kiện mới.

Hội thảo “Cơ chế, chính sách nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn sinh hoạt trong giai đoạn thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp” đã đưa ra nhiều góc nhìn, chỉ rõ thực trạng, thách thức và giải pháp cho công tác quản lý rác thải. Các đại biểu thống nhất rằng phân loại rác tại nguồn, ứng dụng công nghệ hiện đại, phát triển kinh tế tuần hoàn và huy động nguồn lực xã hội là yếu tố then chốt. Kết quả hội thảo sẽ được gửi tới cơ quan chức năng để hoàn thiện chính sách, tạo nền tảng cho hợp tác công - tư, nâng cao chất lượng môi trường và hướng tới mục tiêu Việt Nam xanh - sạch - đẹp, phát triển bền vững.

Trước khi diễn ra Hội thảo, các đại biểu được tham quanquy trình xử lý rác thải theo hình thức đốt phát điện công nghệ cao tại Nhà máy Điện rác Seraphin (Tập đoàn AMACCAO). Đây là dự án điện rác quy mô lớn, sử dụng công nghệ lò đốt hiện đại, công suất xử lý rác lên tới 2.250 tấn/ngày đêm, công suất phát điện 37MW.

Văn Chiến