Mafia rác - Kì 4

(Tiếp theo và hết)

Chân dung “anh cả”

Công ty cổ phần Môi trường Thuận Thành nằm ở ngay cạnh trung tâm huyện Thuận Thành. Nhà máy khang trang, nằm cách biệt với khu dân cư. Trước cổng luôn nườm nượp xe tải, những chiếc xe đóng thùng kín, đóng lô-gô công ty và chức năng xe chở chất thải nguy hại. Phía ngoài, mương nước thủy lợi biến thành một con hào sâu chắn cửa. Dưới là nhiều cống ngầm. Chung quanh là cánh đồng.

Những năm gần đây, Thuận Thành chính là đơn vị được coi là đối tác lớn “giúp” Công ty Sam Sung giải quyết vấn đề xử lý rác thải ở hai khu công nghiệp của họ tại Bắc Ninh và Thái Nguyên. Lượng rác rất lớn từ công ty này được Thuận Thành đem về xử lý tại nơi đặt nhà máy cách đó chừng hơn 20 km. Hoặc phần còn lại, nước thải, sẽ được đem từ cổng nhà máy tới đổ ngay sông Ngũ Huyện Khê (một nhánh của sông Cầu)?!

Nhưng những chuyện đó đã... xưa rồi. Khi mà Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên & Môi trường), cùng với hệ thống giám sát của Công ty Sam Sung đưa hệ thống định vị vào mỗi chiếc xe chở thải (đấy là một lãnh đạo của Tổng cục Môi trường cho biết) thì những chiếc xe bồn (xe chở chất thải lỏng nguy hại) đã không còn dám ngang nhiên bắc vòi xả thẳng xuống sông nữa. Quy trình giám sát đã chặt chẽ hơn nhiều.

Rất nhiều lần, xe từ cổng công ty đi về phía ngã tư Đông Côi, lái xe luôn luôn xin tín hiệu để rẽ trái, nhưng xe thì rẽ phải. Cũng phải mất một thời gian chúng tôi mới hiểu ra rằng, để phát hiện ra...”cái đuôi” quá dễ. Ở ngã tư Đông Côi, sau khi chúng tôi xuất hiện một thời gian ngắn, bỗng dưng xuất hiện vài chiếc taxi. Hằng đêm, những người lái xe taxi kiên nhẫn không đỗ xe ở cổng Bệnh viện Thuận Thành cách đó chừng gần km, mà chọn đúng chỗ ngã tư luôn tối mù tối mịt để đậu xe. Chắc họ không chờ khách bởi chỗ này cũng chả mấy khi có khách. Họ đỗ, chắc chỉ vì họ... thích thế.

Từ đầu năm 2018, những chiếc xe bồn bỗng chuyển hướng. Họ chạy thường xuyên hơn về hướng... ngược lại. Thay vì ra cổng, rẽ trái để chạy về hướng TP Bắc Ninh, nhiều xe lại rẽ phải và đi về hướng Hưng Yên. Đi thêm hơn km, đến địa phận xã Ngũ Thái (Thuận Thành, Bắc Ninh), xe rẽ phải chạy theo một con đường bê-tông nhỏ xuyên qua cánh đồng. Chạy thẳng vào một nhà máy cửa lúc nào cũng đóng bít bùng. Ống khói hằng đêm ở nhà máy này vẫn xả ra những cột khói đen mù mịt. Từ nhà máy này, đi thêm đoạn ngắn đã vào đến địa phận tỉnh Hưng Yên.

Thông thường, tất cả các cơ sở kinh doanh vẫn phải có ít nhất là cái... biển hiệu. Cơ sở này không thế. Chỉ thấy các xe bồn từ Công ty Thuận Thành cứ men theo bóng tối chạy thẳng vào đây với tần suất khá dày. Đem mối nghi ngờ về một cơ sở xử lý rác thải... lậu để hỏi người dân ở đây, nhận được câu trả lời “người ta làm nhà máy phân vi sinh gì đó”.

Hai cơ sở nằm cách nhau chừng 3-4 km đường chim bay ấy trở nên rộn ràng hơn nhiều bởi những chuyến xe kết nối. Và ở cả hai cơ sở, giống nhau bởi, chúng đều được đặt ở giữa đồng. Xe cộ ra vào hai con đường này, chủ yếu là xe bồn chở chất thải nguy hại.

Cơ sở thứ hai mà các xe của Công ty Thuận Thành qua lại nằm ở giữa cánh đồng được bao quanh bởi hệ thống hào nước sâu. Có ống cống ngầm chạy dưới hào nước. Đường cống chạy rất sâu, chỉ có thể phát hiện mỗi khi trời mưa (khi ấy, những dòng nước mầu đen đặc mới xuất hiện và pha loãng dần vào những con kênh thủy lợi chạy chung quanh). Chung quanh là cánh đồng tách biệt hẳn với các khu dân cư. Bên kia hào nước là một bức tường cao 3m phía trên chăng dây thép gai bít bùng. Xe bồn cứ rẽ vào con đường bê-tông, chạy thẳng qua cánh cổng thép rồi... biến mất.

Trông bên ngoài, cái cơ sở này giống một... nhà tù hơn là một cơ sở hoạt động sản xuất kinh doanh. Nó kín cổng cao tường và được canh phòng cẩn mật. Bạn cứ thử xuất hiện ở cổng trước hoặc cổng sau xem. Bạn sẽ được “chăm sóc” khá kỹ bởi bỗng dưng chung quanh bạn sẽ xuất hiện những người... lạ. Hãy thử tưởng tượng, lúc nửa đêm, chỉ trong mấy ruộng lúa chung quanh nhà máy nơi mà các xe của Công ty Thuận Thành đang đỗ ở trong, có cả chục “ông” đèn đóm sáng trưng trên đầu, cần mẫn lượn lờ, lòng vòng trong một khoảng không gian hẹp để... soi cá.Và trên con đường bê-tông ấy, bạn chỉ cần dừng xe một lúc thôi, sẽ xuất hiện nhiều xe máy lượn lờ chung quanh. Những người ngồi trên xe hầu hết là thanh niên, cởi trần khoe hình xăm trổ, mặt mũi cực kỳ “hầm hố”.

Đặc biệt là, nếu bạn xuất hiện tại khu vực “nhạy cảm” (cách cổng trước hoặc cổng sau nhà máy mới - tạm gọi là cơ sở 2 của Công ty Thuận Thành) thì những hoạt động của nhà máy sẽ... chậm lại. Chúng tôi từng suýt đụng vào một “ông” cởi trần, ngồi lặng lẽ trong bóng tối ngay cạnh cổng của cơ sở thứ 2. Nếu không có ánh đèn pha quét tới khi quay đầu xe, không thể biết rằng, ngay cạnh mình lại có một người lạ, áo vắt trên vai, cởi trần quần đùi ngồi lặng lẽ trong bóng tối. Khu vực chỉ ộp oạp tiếng ếch kêu và vo ve tiếng... muỗi.

Quá khó để tiếp cận gần, chúng tôi đã nhờ sự giúp đỡ của những người có fly cam. Lần đầu, rồi lần thứ hai, những chiếc xe bồn thay vì vào thẳng trong công ty và tập kết vào bể xả thải, thì bỗng dưng chạy loanh quanh như bị dính... virus. Xe chạy vào góc nhà máy, rồi dừng lại, rồi quay ra trạm cân, rồi cứ thế chạy lòng vòng trong nhà máy, cuối cùng chui vào một góc rồi... nằm im (ấy là khi chúng tôi không quan tâm gì đến số đông những người soi... mói chung quanh).

Cũng chính ở cái cơ sở thứ hai kỳ bí này, đã bắt gặp những chiếc xe hoán cải. Xe được đóng thùng tôn có khóa phía sau, nhưng khi mở hai cánh cửa tôn phía sau xe, thì thấy phía trong là bồn chứa. Còn trong những bồn chứa được hóa trang ấy là cái gì thì chỉ chủ nhân nhà máy biết.

Sau một thời gian, lượng xe ra vào Công ty Thuận Thành đột nhiên giảm đi trông thấy. Tìm hiểu, lại thấy những Công nhân của Công ty Thuận Thành, xuất hiện ở cổng cơ sở của công ty chuyên xử lý rác thải có tên đầy đủ là Công ty TNHH Môi trường Ngôi Sao Xanh (Green Star - sau xin gọi tắt là Ngôi Sao Xanh). Khu vực này thuộc địa phận Đồi Ba Huyện, thành phố Bắc Ninh.Thể hiện trên giấy tờ đăng ký với cơ quan chức năng, giám đốc của Công ty Thuận Thành, ông Vũ Văn Đắc, và giám đốc Công ty Ngôi Sao Xanh là người cùng quê, cùng họ:Vũ Văn Cường.

“Kim thiền thoát xác”

Cách đây một thời gian, trong phần giới thiệu về Công ty Thuận Thành, có nhắc tới việc Công ty Ngôi Sao Xanh là đối tác, đồng thời là đại lý cấp 1 có chức năng xử lý rác thải nguy hại cho Thuận Thành.

Có lẽ vì vậy, ở cổng của Công ty Ngôi Sao Xanh, mỗi buổi sáng sớm lại xuất hiện rất nhiều công nhân mặc đồng phục của Công ty... Thuận Thành ngồi chờ đến giờ làm việc. Và ở đây, cũng xuất hiện rất nhiều xe chở rác thải nguy hại của Công ty Thuận Thành.

Từ thông tin cho biết, rất khó có thể tiếp cận những mục tiêu của Công ty Thuận Thành. Bởi lượng “ong ve” cảnh giới của những công ty xử lý rác thải này quá đông đảo. “Ong” không chỉ cảnh giới bằng mắt thường, ở các vị trí “nhạy cảm” mà còn được trang bị bộ đàm, kết nối với nhau trong một không gian rộng. Ngay cả mấy “ông” chuyên đi soi cá trên những cánh đồng chung quanh Thuận Thành đều sử dụng bộ đàm để bàn... công chuyện. Một bộ phận của nhóm điều tra đã tiến hành xác minh. Và chỉ sau vài đêm thực hiện kế hoạch tác chiến điện tử. Quả nhiên đã bắt được đàm của những đối tượng lạ mặt. Họ bàn những câu chuyện về bóng đá. Và cả câu chuyện “đêm nay hàng về, sẽ phải chạy nhiều chuyến đấy”.

Ở Ngôi Sao Xanh, mỗi ngày người ta tập kết hàng trăm chuyến xe chở rác. Chúng được đỗ đầy ngoài cổng của công ty. Đối diện điểm đỗ là cơ sở hai của Công an tỉnh Bắc Ninh. Hàng chục chiếc xe chở rác mang tên Thuận Thành và Công ty Ngôi Sao Xanh hằng ngày có thể tập kết ở ngay cổng của một cơ quan đại diện cho pháp luật. Đó cũng là điều chúng tôi chưa từng thấy bao giờ.

Hãy cụ thể với một đối tượng, chúng tôi đã theo dõi hoạt động của xe bồn 99C - 12922 (10 ngày) từ ngày 17 đến ngày 26-7, sườn chiếc xe có ghi rõ Công ty CP Môi trường Thuận Thành. Chiếc xe hoạt động chủ yếu vào ban ngày, khu vực hoạt động là KCN Quế Võ, KCN Yên Phong, về công ty hoặc nằm cạnh cửa Công ty Ngôi Sao Xanh ở khu vực Đồi Ba Huyện. 9 giờ 9 phút: Xe bắt đầu xuất phát tại Tiên Xá. 9 giờ 56 phút: Xe đỗ tại KCN Quế Võ. 11 giờ 17 phút: Xe đến cổng Công ty TNHH Soica Elastic Việt Nam. 13 giờ 40 phút: Xe đỗ tại Công ty Thương mại Dịch vụ Môi trường. 14 giờ 30 phút: Xe dừng tại gần ngã 3 Ngô Tất Tố và Nam Cao.

16 giờ 3 phút: Xe dừng tại trạm xăng dầu Hạp Lĩnh. Sau đó, xe di chuyển về hướng phường Đại Phúc, giáp ranh phường Vân Dương. Cách công ty khoảng 1 km, khu vực này không có công ty nào đứng chân, xe dừng khoảng 20 phút thì quay lại. 19 giờ 11 phút xe đỗ tại khu vực nghĩa trang giáp ranh ba phường.

Tại Đồi Ba Huyện, có nhữngchiếc xe chở rác thực hiện lộ trình cực kỳ lòng vòng. Nó thường xuất phát từ nhà máy Ngôi Sao Xanh, chạy vào trong thành phố Bắc Ninh rồi vòng lại theo một con đường dân sinh nhỏ. Xe chạy vào thành phố, dừng lại vài phút, vòng lại rồi rẽ vào con đường liên xã, chỉ cách nơi vừa xuất phát không đầy km. Ở giữa khu vực giáp ranh Vân Dương, Vân Trại và Đại Phúc có một cái nghĩa trang nhỏ. Cạnh đó có con mương thủy lợi. Có ba điểm cạnh nhau chi chít những vết xe sát vào tận bờ mương. (Lần dọc theo con mương ấy, xuyên qua Cầu Ngà cắt quốc lộ 18 thêm vài km, là sông Cầu).

Khuất giữa hai lùm cây rậm rạp. Từ ngoài nhìn vào cực kỳ kín đáo. Thông thường, chừng 12 giờ 30 phút đến 13 giờ, xe từ Ngôi Sao Xanh sẽ chạy lòng vòng rồi “chui” vào cạnh con mương đó. Trước khi xe vào, đã xuất hiện những người công nhân mặc áo Thuận Thành ngồi ngay hàng nước ở ngã tư cách đó vài chục mét.

Cũng chiếc xe này, khoảng 14 giờ ngày 4-8, xe dừng 4 phút tại sông Ngũ Huyện Khê (đoạn gần làng nghề làm giấy ở Đống Cao). Để xả thải xuống dòng sông ô nhiễm này, cũng chỉ mất chừng ấy phút.

Quá khó để gặp và làm việc với cán bộ của Thuận Thành, kể từ khi chúng tôi bắt đầu thực hiện chuyên đề. Nhưng rất dễ gặp phương tiện của Thuận Thành, vì nó xuất hiện ở khắp nơi, ở cả cơ sở của nó và đối tác. Ở cả những điểm đỗ bất thường ven sông Cầu, sông Ngũ Huyện Khê thậm chí là ở một góc khuất trong nghĩa trang, cách cổng cơ quan công an tỉnh không đầy km.

Như vậy, nếu cơ quan chức năng bắt được những hành vi xả trộm rác thải độc hại xuống hệ thống kênh mương chi chít ở Bắc Ninh, người “lĩnh sẹo” hoặc sẽ là lái xe của những chiếc xe bồn ấy, hoặc sẽ là công ty non trẻ Ngôi Sao Xanh. Dù rằng đó là cách chối tội khéo léo, song Thuận Thành rất khó có thể giải thích số lượng lớn công nhân của họ thường xuyên làm việc tại một đơn vị khác, cho dù đó là đơn vị liên doanh.

Và tại Đồi Ba Huyện, người ta cũng nói rằng, sở dĩ tại sao đám lái xe chở rác thải độc hại, xe tải của Thuận Thành và Ngôi Sao Xanh lại “dám” nghênh ngang đỗ kín cả con đường trước cửa cơ sở hai của Công an tỉnh Bắc Ninh, là do ông Vũ Văn Đắc và Vũ Văn Cường có quan hệ gia đình với một lãnh đạo cơ quan này.