Kết luận đã chỉ ra các vi phạm, thiếu sót trong công tác quản lý đầu tư xây dựng đối với một số dự án từ nguồn ngân sách nhà nước tại một số dự án.
Hưởng chênh lệch nhiều tỉ đồng
Cụ thể, dự án điều chỉnh tuyến quốc lộ 32C đoạn qua thành phố Việt Trì do Sở GT-VT làm chủ đầu tư có sai phạm với tổng số tiền 8 tỉ đồng.
Sai phạm này bao gồm: Công ty Cienco1 không thực hiện tư vấn lập dự toán nhưng vẫn hưởng 220 triệu đồng; Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường hưởng giá trị chênh lệch tăng giữa thi công bằng máy và thủ công do áp dụng định mức không đúng quy định 4,1 tỉ đồng; giá trị do chủ đầu tư thanh toán không đúng quy định cho Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường đối với khoản thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường không đúng quy định 3,69 tỉ đồng.
Tại dự án cải tạo, nâng cấp đường vùng chậm lũ đoạn Thanh Sơn - Bến Ngọc - La Phù do Sở NN-PT-NT làm chủ đầu tư, Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường hưởng giá trị chênh lệch tăng giữa thi công bằng thủ công và máy do áp dụng định mức không đúng quy định 1,97 tỉ đồng.
Ở dự án khu công nghiệp Thụy Vân có 2 phần giá trị chênh lệch mà Xuân Trường hưởng. Thứ nhất là giá trị chênh lệch tăng giữa thi công bằng thủ công và máy do áp dụng định mức không đúng quy định 2,94 tỉ đồng; giá trị chênh lệch tăng khi điều chỉnh định mức đào đất cấp IV về đất cấp III do áp dụng định mức không đúng quy định 343 triệu đồng.
Hàng loạt dự án sai phạm
Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra sai phạm về tài chính ở các dự án, doanh nghiệp khác. Cụ thể, dự án đường nối quốc lộ 32C với quốc lộ 70 và xây dựng cầu Hạ Hòa do Sở Giao thông vận tải làm chủ đầu tư, sai phạm với tổng số tiền 2,7 tỉ đồng.
Dự án đường sơ tán dân thuộc các huyện Cẩm Khê, Yên Lập, Thanh Sơn có giá trị chênh lệch tăng giữa thi công bằng máy và thủ công do áp dụng định mức không đúng quy định 2,59 tỉ đồng (gói thầu 02, Công ty TNHH Xây dựng Tự Lập hưởng chênh lệch 1,12 tỉ đồng; Công ty TNHH L&C hưởng chênh lệch 1,06 tỉ đồng; Công ty CP Xây dựng số 12 hưởng chênh lệch 409 triệu đồng).
Tại dự án cứng hóa mặt đê tả sông Lô (gói thầu xây lắp số 5 do Công ty CP Đạt Hưng là nhà thầu thi công) thuộc dự án cầu sông Lô và cứng hóa mặt đê tả sông Lô, huyện Đoan Hùng do Sở NN-PT-NT làm chủ đầu tư, các sai phạm do chủ đầu tư thanh toán không đúng quy định cho nhà thầu là 116 triệu đồng.
Tại dự án đầu tư xây dựng công trình cầu Đồng Quang theo hình thức hợp đồng BT do Công ty CP Ao Vua làm chủ đầu tư, số tiền sai phạm được xác định là 2,43 tỉ đồng.
Dự án khu công nghiệp Trung Hà có giá trị chênh lệch tăng giữa thi công bằng thủ công và máy do áp dụng định mức không đúng quy định 336 triệu đồng.
Dự án cầu qua sông Bần, xã Võ Miếu do UBND huyện Thanh Sơn làm chủ đầu tư, gói thầu xây lắp số 08 (giai đoạn 1) do Công ty TNHH Xây dựng Tự Lập thực hiện, chủ đầu tư thanh toán và khối lượng nghiệm thu thực tế chênh lệch tăng với giá trị 578,8 triệu đồng.
Thanh tra Chính phủ nêu rõ: “Trách nhiệm đối với những sai phạm nêu trên thuộc UBND tỉnh Phú Thọ, các sở ngành: Tài chính, Ban quản lý các khu công nghiệp, chủ đầu tư và ban quản lý các dự án, các nhà thầu tư vấn”.
Nhiều vi phạm trong quản lý, lập kế hoạch
Thanh tra Chính phủ cho rằng công tác khảo sát lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư còn nhiều hạn chế, chất lượng thấp, chưa sát với thực tế. Một số dự án phải điều chỉnh trong quá trình thực hiện, việc phê duyệt điều chỉnh dự án, điều chỉnh tổng mức đầu tư, thay đổi lớn quy mô, kết cấu, cắt giảm hạng mục này, tăng khối lượng đối với hạng mục khác với giá trị vượt so với giá trị được phê duyệt ban đầu; trình tự lập, thẩm định, phê duyệt điều chỉnh dự án chưa đúng quy định; tiến độ thực hiện chậm so với phê duyệt.
Các hạn chế này thể hiện ở dự án điều chỉnh tuyến quốc lộ 32C đoạn qua thành phố Việt Trì. Cụ thể là việc phê duyệt dự án đầu tư chưa thể hiện đầy đủ một số nội dung như: tổ chức tư vấn lập dự án; chủ nhiệm lập dự án; mục tiêu đầu tư xây dựng; địa điểm xây dựng; diện tích sử dụng đất; loại, cấp công trình; không nêu cụ thể tiến độ thực hiện dự án; không làm rõ khả năng thu xếp vốn, nguồn vốn và khả năng cấp vốn theo tiến độ. Những điều này vi phạm khoản 5, điều 6 Nghị định 16/2005.
Dự án này cũng chậm tiến độ nên phải điều chỉnh, bù trượt giá làm tăng tổng mức đầu tư, do đó điều chỉnh giảm quy mô đoạn bên trái từ Km11+585 - Km21+100 dẫn đến không hoàn thành toàn bộ dự án, dự kiến phải bổ sung hạng mục mặt đường của đoạn này với số tiền 130 tỉ đồng, vi phạm khoản 3 điều 3 Nghị định 99/2007.
Tại dự án khu công nghiệp Thụy Vân ở lô số 08 diện tích 5,6ha, UBND tỉnh Phú Thọ chấp thuận địa điểm cho Trung tâm Sát hạch cấp phép lái xe Phú Thọ thuộc Sở GT-VT thuê lại đất trong khu công nghiệp tại thời điểm đó không phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng khu công nghiệp được Bộ Xây dựng phê duyệt tại Quyết định 481 ngày 18.10.1997. Tuy nhiên, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Phú Thọ lại có chủ trương sắp xếp, di dời Trung tâm ra ngoài khu công nghiệp trong giai đoạn 2015-2020.
Với dự án đường nối quốc lộ 32C với quốc lộ 70 và xây dựng cầu Hạ Hòa, thời gian lập, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công dự án kéo dài 21 tháng. Mặt khác, các nhà thầu thi công không lập dự toán tại bước thiết kế bản vẽ thi công, vi phạm khoản 9, điều 5 Luật Xây dựng 2003. Quá trình khảo sát lập thiết kế bản vẽ thi công còn thiếu sót, điều chỉnh thiết kế, dự toán nhiều lần làm ảnh hưởng đến tiến độ công trình.
Tại dự án điều chỉnh tuyến quốc lộ 32C đoạn qua thành phố Việt Trì, công tác lập dự án đầu tư và thiết kế bản vẽ thi công phải điều chỉnh nhiều lần. Công ty cổ phần Tư vấn đầu tư xây dựng công trình giao thông 1 - Cienco1 không lập dự toán công trình nhưng vẫn hưởng số tiền 220 triệu đồng.
Tại dự án cải tạo, nâng cấp đường vùng chậm lũ đoạn Thanh Sơn - Bến Ngọc - La Phù, quá trình khảo sát lập thiết kế bản vẽ thi công còn hạn chế. Công tác lập dự toán đối với một số công tác đào đắp nền đường vận dụng tính theo tỷ lệ phần trăm máy và thủ công, không tách được khối lượng giữa thủ công và máy là không đúng với định mức xây dựng quy định tại Văn bản 1776 ngày 16.8.2007 của Bộ Xây dựng.
Về công tác quản lý tiến độ, do có những hạn chế yếu kém trong các công tác trên, nhìn chung các dự án thực hiện còn chậm tiến độ, dẫn đến hiệu quả đầu tư chưa cao.
Ví dụ dự án điều chỉnh tuyến quốc lộ 32C đoạn qua thành phố Việt Trì, tiến độ thực hiện dự án không được thể hiện trong quyết định phê duyệt dự án đầu tư ban đầu. Dự án phải hoàn thành trong năm 2010 để phục vụ đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội năm 2010 theo chỉ đạo của Thủ tướng. Tuy nhiên đến năm 2017 dự án mới được hoàn thành, đưa vào sử dụng.
Dự án đường sơ tán dân thuộc các huyện Cẩm Khê, Yên Lập, Thanh Sơn, UBND tỉnh Phú Thọ không báo cáo Thủ tướng về việc chậm tiến độ và xin gia hạn thời gian thực hiện, đã tự ý cho phép điều chỉnh thời gian thực hiện dự án đến ngày 31.12.2014. Thực tế đến ngày 20.4.2016 dự án mới hoàn thành
Lam Thanh