Phát hiện nhiều sai phạm tại các dự án khai thác khoáng sản ở Gia Lai

Thanh tra tỉnh Gia Lai vừa ban hành Kết luận thanh tra chuyên đề số 09/KL-TTr về công tác quản lý thăm dò, khảo sát, quy hoạch, cấp phép, khai thác và vận chuyển đối với các mỏ vật liệu xây dựng. Qua công tác thanh tra từ ngày 20/3 đến 16/5/2025, Thanh tra tỉnh nhận thấy, thời gian qua, sau khi được cấp giấy phép khai thác khoáng sản, các doanh nghiệp đã thực hiện đầy đủ thủ tục để đưa mỏ vào hoạt động khai thác và thực hiện nghĩa vụ tài chính có liên quan như: cắm mốc các điểm khép góc khu vực khai thác, thông báo bổ nhiệm Giám đốc điều hành mỏ; tiến hành thủ tục thuê đất; nộp ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, công tác quản lý khoáng sản vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại. Việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật về khoáng sản chưa được thực hiện thường xuyên, đồng bộ. Khoáng sản trong tỉnh nhỏ và phân bổ không tập trung, rải rác, gây khó khăn cho công tác quản lý. Hoạt động kiểm tra, kiểm soát còn nhiều hạn chế, không được tiến hành thường xuyên, dẫn tới chưa kịp thời ngăn chặn, xử lý tình trạng khai thác khoáng sản trái phép theo quy định.

Tình trạng khai thác khoáng sản trái phép thường diễn ra tại một số địa phương như Chư Sê, Chư Prông, Phú Thiện… Một số địa phương còn thiếu kiên quyết trong xử lý vi phạm, nhất là việc xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân liên quan trong công tác quản lý nhà nước, làm giảm hiệu quả răn đe, phòng ngừa.

Kết quả kiểm tra cho thấy có bốn dự án đã được UBND tỉnh quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư và cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhưng đến nay vẫn chưa triển khai hoạt động. Đáng chú ý, có 20 dự án khai thác khoáng sản đã được tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư, mặc dù chủ đầu tư dự án đã hoạt động khai thác khoáng sản nhưng diện tích đất làm bãi chứa, mặt bằng sân công nghiệp chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sang đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp.

(Ảnh minh họa). 

Ngoài ra, một số dự án khác cũng có sai phạm như: Dự án mỏ cát tại xã Ia Ka và xã Ia Nhin (huyện Chư Păh) do Công ty Cổ phần Nhi Hoàng Hưng làm chủ đầu tư chưa hoạt động khai thác và chưa lắp đặt trạm cân. Một số dự án khác cũng có sai phạm như: Dự án mỏ cát tại xã Ia Ka và xã Ia Nhin (huyện Chư Păh) do Công ty Cổ phần Nhi Hoàng Hưng làm chủ đầu tư chưa hoạt động khai thác và chưa lắp đặt trạm cân. Dự án mỏ cát tại xã An Trung (huyện Kông Chro) của Công ty Cổ phần đá Mang Yang chưa hoạt động khai thác và lắp đặt trạm cân không đúng vị trí quy định theo Nghị định 158/2016/NĐ-CP của Chính phủ.

Ba dự án khai thác khoáng sản khác lắp đặt trạm cân không đúng vị trí theo quy định, gồm: Mỏ đất sét (xã Ia Sao, thị xã Ayun Pa) của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Hoàng Khánh; Mỏ cát (xã Ia Sol, huyện Phú Thiện) của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Thương mại Hùng Thịnh Gia Lai; Mỏ đá xây dựng (xã Kông Yang, huyện Kông Chro) của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Thương mại dịch vụ Vận tải đá Bảo Thanh.

Kết luận thanh tra cũng chỉ thêm có 7 doanh nghiệp khai thác khoáng sản chậm nộp tiền tài nguyên, phí bảo vệ môi trường và tiền thuê đất với tổng số tiền trên 1,2 tỷ đồng. Thanh tra tỉnh Gia Lai xác định trách nhiệm chính thuộc về Sở Tài nguyên và Môi trường (cũ) nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng UBND các huyện, do thiếu kiểm tra và giám sát để kịp thời xử lý các vi phạm đã nêu. 

Để khắc phục tình trạng này, Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh Gia Lai có văn bản chỉ đạo đối với các sở, ngành, địa phương có liên quan thực hiện hiệu quả công tác tuyên truyền pháp luật về khoáng sản, bảo vệ tài nguyên, an toàn và vệ sinh lao động. Đồng thời, tỉnh cần có biện pháp quản lý chặt chẽ sản lượng khai thác và đảm bảo nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước của các tổ chức hoạt động khoáng sản trên địa bàn. UBND tỉnh cũng được đề nghị chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức kiểm tra thường xuyên các tổ chức, cá nhân hoạt động khoáng sản; xử lý nghiêm các vi phạm về khoáng sản, đất đai và môi trường theo quy định của pháp luật.../.

Đức Minh