Trong năm 2023, tổng khối lượng chất thải y tế được xử lý đạt 3.009 kg đối với chất thải rắn, trong đó có 1.994 kg là chất thải rắn y tế nguy hại. Đối với chất thải lỏng, khối lượng xử lý trong năm lên tới 259.154 m3.
Năm 2024, cùng với sự gia tăng quy mô hoạt động khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế, lượng chất thải phát sinh và được xử lý cũng tăng mạnh. Cụ thể, tổng khối lượng chất thải rắn y tế đã được xử lý là 3.796 kg, trong đó chất thải nguy hại chiếm 2.294 kg. Riêng chất thải lỏng y tế, xử lý trong năm 2024 là 571.205 m3 gấp hơn hai lần so với năm 2023. Qua đó, cho thấy áp lực không nhỏ trong công tác bảo vệ môi trường y tế hiện nay.
Tại tỉnh Yên Bái chất thải y tế được phân loại tại nguồn theo đúng Thông tư 20/2021/TT-BYT của Bộ Y tế, trong đó phân chia rõ rác thải thông thường, rác thải lây nhiễm, rác thải nguy hại và rác thải tái chế. Sau phân loại, chất thải được lưu giữ tại các khu vực riêng biệt có trang bị thiết bị bảo quản chuyên dụng trước khi chuyển giao cho đơn vị xử lý được cấp phép. Riêng rác thải lây nhiễm được quản lý đặc biệt nghiêm ngặt nhằm tránh nguy cơ lây lan dịch bệnh ra cộng đồng.
Việc phân loại chất thải y tế được đơn vị chú trọng ngay từ khâu đầu. Cán bộ, nhân viên được tập huấn định kỳ về quy trình phân loại, thu gom và xử lý. Đồng thời, có những hướng dẫn về phân loại chất thải y tế, xử lý chất thải tại từng khu vực, khoa phòng, giúp bảo đảm tính nhất quán và kiểm soát nhiễm khuẩn hiệu quả.
Đối với, đối với chất thải y tế, được đầu tư hệ thống xử lý đồng bộ từ khi xây dựng. Hệ thống này bao gồm các tuyến cống thu gom, bể xử lý, bảo đảm nước thải sau xử lý đạt chuẩn trước khi xả ra môi trường. Đặc biệt, việc phê duyệt nâng cấp hệ thống xử lý nước thải cuối năm 2024 sẽ cơ bản đáp ứng nhu cầu tăng cao do lượng bệnh nhân ngày một đông.
Có thể nhận thấy được, với những nỗ lực của ngành Y tế nói riêng và toàn tỉnh Yên Bái nói chung, bộ mặt công tác bảo vệ môi trường đã có nhiều thay đổi theo chiều hướng tích cực. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai xử lý chất thải y tế tại tỉnh Yên Bái cũng gặp không ít khó khăn, đặc biệt là ở tuyến y tế cơ sở. Tại nhiều trạm y tế xã, điều kiện cơ sở hạ tầng còn yếu, chưa được trang bị hệ thống xử lý nước thải hay lò xử lý rác y tế chuyên dụng. Phần lớn chất thải y tế tại đây được thu gom và vận chuyển theo mô hình cụm, đưa về Trung tâm Y tế huyện để xử lý tập trung. Mặc dù mô hình này phần nào giúp giảm gánh nặng đầu tư cho từng trạm y tế, nhưng lại gặp nhiều bất cập như khó khăn trong vận chuyển, đặc biệt tại những vùng núi, đường đi hiểm trở, xa trung tâm.
Một số đơn vị được giao xử lý chất thải cho cụm cũng đang gặp khó khăn do thiết bị xuống cấp, không có kinh phí sửa chữa hoặc thay thế, dẫn đến việc gián đoạn trong thu gom và xử lý. Thực trạng này cho thấy, nếu không có sự đầu tư đồng bộ và liên tục, hiệu quả quản lý chất thải y tế sẽ không bền vững và có nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe cộng đồng.
Xây dựng phần mềm chuyên biệt về quản lý chất thải y tế
Trước vấn đề đó, ngành y tế tỉnh Yên Bái đã và đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào công tác quản lý chất thải. Một phần mềm chuyên biệt về quản lý chất thải y tế đang được xây dựng, kỳ vọng sẽ giúp số hóa toàn bộ quá trình theo dõi, giám sát từ khâu phát sinh đến thu gom, lưu giữ và xử lý chất thải. Phần mềm này không chỉ lưu trữ dữ liệu mà còn có khả năng phân tích và dự báo, từ đó hỗ trợ cơ quan quản lý đưa ra quyết định kịp thời như dự báo thời điểm cần bảo trì hệ thống xử lý hay nhu cầu đầu tư mới theo từng giai đoạn.
Ý tưởng phần mềm đã được trình lãnh đạo Sở Y tế và nhận được sự đồng thuận cao. Dự kiến trong thời gian tới, hệ thống sẽ được hoàn thiện và đưa vào vận hành thử nghiệm trên phạm vi toàn tỉnh. Khi hoàn thiện, đây sẽ là một bước tiến quan trọng trong công cuộc chuyển đổi số ngành y tế Yên Bái, giúp minh bạch hóa quy trình xử lý, nâng cao năng lực giám sát và góp phần xây dựng môi trường y tế hiện đại và an toàn.
Về phía Sở Y tế, trong thời gian tới, ngành sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan chuyên môn đề xuất nguồn lực để đầu tư các hệ thống xử lý chất thải mới cho những cơ sở chưa đạt chuẩn. Đồng thời, ngành cũng định hướng tăng cường ứng dụng các công nghệ xử lý chất thải không đốt như công nghệ hấp tiệt trùng thân thiện với môi trường và an toàn với nhân viên y tế.
Ngoài ra, việc nâng cao năng lực cho cán bộ y tế tuyến cơ sở cũng là một phần không thể thiếu. Sở Y tế sẽ tổ chức tập huấn, đào tạo lại về quy trình phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải y tế. Kết hợp với đó là việc tăng cường giám sát qua hệ thống báo cáo định kỳ, qua đó phát hiện sớm những đơn vị thực hiện chưa đúng quy định để có biện pháp chấn chỉnh kịp thời.