Lùi thời hạn kiểm định khí thải xe máy, mạnh tay giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí

Xây dựng kế hoạch quốc gia khắc phục ô nhiễm không khí

Ngày 24-25/4, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội thảo quốc gia kiểm soát và cải thiện chất lượng không khí.

Nhận định ô nhiễm không khí đang là một trong những thách thức môi trường nghiêm trọng tại Việt Nam (đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP HCM), Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành nhấn mạnh trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, bên cạnh mục tiêu phát triển kinh tế "hai con số" trong giai đoạn tới, Việt Nam cần phải chú trọng hơn tới công tác bảo vệ môi trường.

Chia sẻ thêm tại hội thảo, ông Thành cho biết số liệu quan trắc và chỉ số chất lượng môi trường không khí AQI tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP HCM thường xuyên ở mức trung bình và có chiều hướng kém.

Ông Lê Công Thành, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Thậm chí, giai đoạn gần đây, mức độ ô nhiễm tiếp tục gia tăng khi nồng độ bụi mịn PM2.5 tại hai thành phố này thường vượt so với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí xung quanh và vượt nhiều so với khuyến cáo của WHO.

Đáng chú ý, theo ông Thành, trong những năm gần đây, tình trạng ô nhiễm không khí không chỉ kéo dài theo mùa, mà còn lan rộng về mặt không gian, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tình hình phát triển kinh tế xã hội và sinh hoạt của người dân.

Về nguyên nhân ô nhiễm không khí, ông Thành cho rằng ô nhiễm đến từ nhiều nguồn khác nhau, như: Phát thải từ phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch; hoạt động xây dựng, cải tạo hạ tầng đô thị chưa được kiểm soát tốt; phát thải từ các cơ sở sản xuất công nghiệp; hoạt động đốt rơm rạ, chất thải và sinh khối ngoài trời.

Trong đó, tại Hà Nội, ông Thành cho biết ô nhiễm không khí thường gia tăng mạnh trong khoảng từ tháng Chín đến tháng Tư năm sau do yếu tố bất lợi của thời tiết, hiện tượng nghịch nhiệt, lặng gió, ít mưa. Còn tại Thành phố Hồ Chí Minh, nguyên nhân gây ô nhiễm chính là do mật độ giao thông cao và hoạt động công nghiệp.

Trước tình hình ô nhiễm không khí có chiều hướng gia tăng, Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường (đầu mối là Cục Môi trường) đã và đang phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp triển khai nhiều nhiệm vụ trọng tâm như xây dựng nhiệm vụ, dự án kiểm kê phát thải tại khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc, phía Nam phục vụ cho công tác phân tích, đánh giá dữ liệu, xây dựng các mô hình hóa và kịch bản dự báo ô nhiễm không khí.

"Hiện tại chúng tôi đang chạy thử nghiệm mô hình dự báo chất lượng không khí trong 48 giờ tại Trung tâm quan trắc môi trường miền Bắc," ông Thành nói.

Cùng với đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đang hoàn thiện Kế hoạch hành động quốc gia khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng không khí, với các mục tiêu cụ thể đến giai đoạn 2025 - 2030, với từng nhóm giải pháp (được nhận định là nguồn gây ô nhiễm không khí) như nguồn thải, giao thông, xây dựng…

Lùi thời hạn kiểm định khí thải xe máy

Tại hội thảo, ông Lê Hoài Nam, Phó cục trưởng Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, dự thảo Quy chuẩn khí thải xe máy đã được chuyển đến các bộ, ngành, địa phương liên quan để lấy ý kiến.

"Dự kiến, trong một hai tháng tới, quy định này sẽ được ban hành. Tinh thần là các quy định về khí thải sẽ chặt chẽ hơn, có lộ trình áp dụng với từng địa phương, đặc biệt là tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP HCM", ông Nam nói. Đồng thời, việc lấy ý kiến cũng đang được thực hiện tương tự với tiêu chuẩn khí thải ô tô.

Như vậy, quy chuẩn về khí thải xe máy lùi hạn ban hành so với yêu cầu của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà hồi giữa tháng 3. Thời điểm này, Phó thủ tướng yêu cầu quy chuẩn khí thải xe máy phải được ban hành trong tháng 4/2025, quy chuẩn khí thải ôtô ban hành trong tháng 3.

Theo Cục Môi trường, việc ban hành quy chuẩn về khí thải xe máy là một trong số những giải pháp để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí, đặc biệt là tại các đô thị như hiện nay.

Kết quả quan trắc năm 2024 cho thấy, chỉ số bụi mịn PM 2.5 tại hầu hết các tỉnh thành miền Bắc như Hà Nội, Hà Nam, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình, Thái Nguyên đều vượt quy chuẩn.

Trong các nguyên nhân, hoạt động giao thông như khí thải, bụi đường được xếp cao nhất với tỷ lệ đóng góp hơn một nửa so với các nguồn khác như công nghiệp, xây dựng, đốt mở (đốt rơm rạ, rác thải ngoài trời), dân sinh.

Việt Nam có trên 70 triệu xe môtô, xe máy đăng ký lưu hành tại Việt Nam, trong đó hơn 45 triệu đang được người dân sử dụng hàng ngày. Theo Bộ Giao thông Vận tải, xe máy là nguồn phát thải ô nhiễm lớn nhất, nhưng chưa được kiểm soát vì Luật Giao thông đường bộ năm 2008 chưa quy định.Theo Thông tư 47/2024 của Bộ Giao thông Vận tải, xe môtô, xe gắn máy có tuổi đời dưới 5 năm được miễn kiểm định khí thải. Xe từ 5 đến 12 năm tuổi phải kiểm định hai năm một lần, xe trên 12 năm tuổi phải kiểm định hàng năm. Trường hợp xe môtô, xe gắn máy trong cơ sở dữ liệu không có thông tin về ngày xuất xưởng thì tính từ ngày 31/12 của năm sản xuất xe. Giấy chứng nhận kiểm định khí thải sẽ được Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp.