Hà Nội: Thiết lập hệ thống giám sát cải thiện chất lượng không khí

Hiện nay, TP.Hà Nội đang đối diện với nhiều thách thức về ô nhiễm không khí, đặc biệt tại các khu vực đô thị đông dân cư, mật độ giao thông lớn. Nhằm chủ động kiểm soát và cải thiện chất lượng môi trường, thành phố đã triển khai hệ thống giám sát không khí hiện đại, cho phép theo dõi, phân tích và cảnh báo kịp thời các chỉ số ô nhiễm.

Các trạm quan trắc được bố trí rộng khắp, kết nối dữ liệu trực tuyến, phục vụ công tác quản lý và hoạch định chính sách. Bên cạnh đó, Hà Nội cũng đồng thời đẩy mạnh nhiều giải pháp đồng bộ như mở rộng mảng xanh đô thị, kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, khuyến khích sử dụng năng lượng sạch và tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng.

Việc kết hợp giữa giám sát khoa học và các biện pháp cải thiện thực tế được kỳ vọng sẽ góp phần giảm thiểu tình trạng ô nhiễm, bảo vệ sức khỏe người dân, đồng thời xây dựng hình ảnh một đô thị văn minh, xanh và bền vững.

Bên cạnh đó, TP. Hà Nội đã triển khai hàng loạt giải pháp thực thi Luật Thủ đô và các kế hoạch quản lý chất lượng không khí, từ vùng phát thải thấp, giao thông xanh đến ứng dụng công nghệ quan trắc hiện đại.

TP.Hà Nội ô nhiễm không khí. (Hình ảnh ghi lại trong tháng 11/2024 - Ảnh: PC). 

Mặc dù vậy, Hà Nội vẫn liên tục nằm trong nhóm đô thị chịu áp lực ô nhiễm không khí cao nhất cả nước, đặc biệt vào mùa đông và thời điểm giao mùa. Để đảo ngược tình thế, thành phố đã triển khai nhiều giải pháp nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, trong Kế hoạch quản lý chất lượng không khí đến 2030, định hướng 2035 đặt mục tiêu giảm ít nhất 20% nồng độ bụi mịn PM2.5 so với năm 2024, kiểm soát nghiêm các nguồn thải từ giao thông, công trường, công nghiệp, đốt rác và rơm rạ. Thành phố đã thiết lập vùng phát thải thấp (Low Emission Zone) và thí điểm tại 4 quận nội thành cũ là: Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trưng, Tây Hồ và dự kiến mở rộng ra các vành đai 1, 3, đồng thời cũng đặt ra lộ trình cấm xe máy chạy xăng trong khu vực trung tâm từ năm 2026 và mở rộng hạn chế ô tô sử dụng nhiên liệu hóa thạch vào 2028 – 2030.

Ngoài ra, thành phố Hà Nội phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường ứng dụng công nghệ quan trắc thông minh như lắp đặt thêm khoảng 50 cảm biến đo chất lượng không khí, sử dụng thiết bị bay không người lái phát hiện đốt rơm rạ và các nguồn phát thải lớn, đồng thời phát hành bản tin dự báo chất lượng không khí 48 giờ và mô hình dự báo 5–7 ngày. Song song với đó, thành phố đang triển khai phát triển giao thông xanh bằng cách tăng nhanh đội xe buýt điện, mở rộng mạng lưới đường sắt đô thị và BRT, hỗ trợ tài chính để người dân chuyển từ xe máy, ô tô xăng sang phương tiện điện...

Không chỉ ngành môi trường, các sở, ngành khác cũng vào cuộc quyết liệt. Cụ thể, Sở Xây dựng tăng cường kiểm tra công trường, yêu cầu che chắn, phun nước giảm bụi. Công an thành phố cũng tăng cường lực lượng tuần tra, xử lý xe tải cũ, xả khói đen. B

Bên cạnh đó, người dân cũng tích cực hưởng ứng các phong trào vệ sinh môi trường, trồng cây xanh, thu gom rác thải. Lãnh đạo Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp và môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) nhấn mạnh, đơn vị đang phối hợp chặt chẽ với Sở Xây dựng và các địa phương để kiểm soát mọi nguồn thải, đưa chất lượng không khí về mức an toàn cho người dân.

Những nỗ lực trên bước đầu cho kết quả rõ rệt. Đại diện phòng Quản lý môi trường Hà Nội cho biết, 6 tháng đầu năm 2025, nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình 24 giờ giảm khoảng 9% so với cùng kỳ 2024, chỉ số AQI trung bình toàn thành phố ở mức 78 (thuộc ngưỡng Trung bình).

Hà Nội hướng tới xây dựng Thủ đô trong lành, xanh, sạch. 

Tỷ lệ ngày có chất lượng không khí ở mức tốt và trung bình đạt 72%, tăng 15% so với cùng kỳ 2024. Đây là dấu hiệu cho thấy các biện pháp đang phát huy tác dụng. Đặc biệt, với lộ trình và quyết tâm triển khai đồng bộ các giải pháp, các chuyên gia dự báo chỉ trong vài năm tới, bầu trời Hà Nội sẽ bớt mù sương, người dân được hít thở không khí trong lành hơn.

Khi các dự án giao thông công cộng hoàn thành, tỷ lệ người dân sử dụng phương tiện công cộng có thể đạt 30–35% vào 2030, góp phần giảm mạnh khí thải. Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội khẳng định, cải thiện chất lượng không khí là nhiệm vụ cấp bách và lâu dài. Hiện, thành phố cam kết ưu tiên mọi nguồn lực, đồng thời huy động sự tham gia của cộng đồng để sớm mang lại bầu trời trong xanh cho Thủ đô.

Việc Hà Nội triển khai hệ thống giám sát chất lượng không khí là bước đi chiến lược, thể hiện sự chuyển hướng mạnh mẽ trong quản lý và bảo vệ môi trường đô thị. Không chỉ dừng lại ở việc theo dõi và cảnh báo, hệ thống này còn mang lại nguồn dữ liệu quan trọng, giúp các cơ quan chức năng hoạch định giải pháp phù hợp, đồng thời tăng tính minh bạch, để người dân được tiếp cận thông tin kịp thời, chính xác.

Đáng chú ý, trước đó, HĐND Thành phố ban hành Nghị quyết số 08/2025/NQ-HĐND ngày 29/4/2025 quy định tăng gấp đôi mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường, có hiệu lực từ ngày 01/9/2025. Đây là một trong những biện pháp để góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của người dân Thủ đô;

Đây cũng là biện pháp hữu hiệu để nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác bảo vệ môi trường; đồng thời thể hiện thái độ của chính quyền và nhân dân trong việc bảo vệ môi trường Thủ đô. Với sự quyết liệt vào cuộc của Hà Nội trong giai đoạn 2024–2025 – từ ban hành kế hoạch mới, thiết lập vùng phát thải thấp, hạn chế phương tiện nhiên liệu hóa thạch đến ứng dụng công nghệ quan trắc hiện đại đang mở ra triển vọng về một Thủ đô xanh, sạch và trong lành.

Song song với đó, những biện pháp cải thiện như mở rộng diện tích trồng cây xanh, thúc đẩy giao thông xanh, giảm phát thải công nghiệp và nâng cao ý thức cộng đồng sẽ tạo thành nền tảng vững chắc cho việc giảm thiểu ô nhiễm lâu dài. Đây là hướng đi cần thiết để Hà Nội không chỉ giải quyết vấn đề trước mắt mà còn xây dựng lộ trình phát triển đô thị bền vững.

Bảo vệ môi trường, cải thiện chất lượng không khí chính là bảo vệ sức khỏe cộng đồng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho hơn 8 triệu người dân thủ đô sẽ góp phần quan trọng trong hành trình xây dựng hình ảnh Hà Nội hiện đại, đáng sống.

Thuỳ Dương