(HNMO) - Chiều 19-12, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đã họp với các bộ, ngành và địa phương về giải pháp cấp bách kiểm soát chất lượng môi trường không khí tại các đô thị lớn. Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Thế Hùng dự cuộc họp.
Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh năm 2019, nhất là những tháng cuối năm, môi trường không khí tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh có số liệu quan trắc không khí ghi nhận mức độ ô nhiễm cao. Ô nhiễm không khí tập trung vào từng thời kỳ, từng giai đoạn, nhưng có thời điểm ô nhiễm đã vượt ngưỡng trung bình, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người.
Cuộc họp nhằm trao đổi, thảo luận về tình hình thực hiện Quyết định số 985a/QĐ-TTg ngày 1-6-2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý chất lượng không khí đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025; phối hợp xác định nguyên nhân và đưa ra biện pháp cấp bách kiểm soát chất lượng môi trường không khí tại các thành phố lớn; bàn giải pháp trước mắt bảo vệ sức khỏe người dân, đồng thời, đề xuất giải pháp lâu dài như lựa chọn cơ cấu và mô hình phát triển kinh tế, quy hoạch phát triển đô thị...
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, tổng hợp kết quả quan trắc không khí tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh cho thấy, từ 2013-2019, các thông số như SO2, CO2, NO2, PM10... không vượt quy chuẩn. Riêng bụi mịn PM2.5 tăng và có dao động nhưng theo từng thời điểm, cao nhất là từ 5-6h và từ 18-22h; bụi mịn cũng có xu hướng tăng theo mùa: Mùa khô, hiện tượng nghịch nhiệt, sự trao đổi khí quyển ở các tầng kém nên ô nhiễm thường cao hơn.
Về nguyên nhân gây ô nhiễm không khí, theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, chủ yếu từ nội tại thành phố. Cụ thể, báo cáo cho thấy, hai thành phố đều có hàng triệu phương tiện tham gia giao thông, trong khi tiêu chuẩn về khí thải đối với ô tô và xe máy của Việt Nam đều thấp hơn so với các nước châu Âu (Việt Nam là EURO 4,5 đối với ô tô, trong khi châu Âu là 6 EURO).
Bên cạnh đó, ngoài việc xây dựng các công trình hạ tầng tại các đô thị lớn, thành phố Hồ Chí Minh có gần 900 nhà máy lớn nhỏ; Hà Nội còn tình trạng đốt rơm rạ (theo mùa) và một số khu vực người dân sử dụng bếp than tổ ong, việc đốt rơm rạ, chất thải ở ngoại thành... đã phần nào gây ra ô nhiễm.
Trước tình trạng ô nhiễm không khí như hiện nay, việc đưa ra cơ sở khoa học, thẳng thắn, chính xác để thông tin đến người dân là rất cần thiết. Trước mắt, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị các địa phương cần tập trung nguồn lực, huy động lực lượng, bố trí ngân sách đầu tư đủ số lượng điểm quan trắc không khí để đưa ra được số liệu quan trắc đến người dân, mỗi ngày ít nhất 2 lần. Nếu chất lượng không khí vượt quá quy chuẩn, ở mức kém, xấu, rất xấu và nguy hại... phải khuyến cáo để nhân dân được biết để bảo vệ sức khỏe: Khi ra đường phải đeo khẩu trang đạt chuẩn; người già, trẻ em nên hạn chế ra ngoài…
Đối với quản lý các phương tiện tham gia giao thông, trong khi môi trường chất lượng không khí vượt ngưỡng, UBND các thành phố phải có kế hoạch, bằng mọi biện pháp, phun nước giảm bụi, điều tiết giao thông tại các khu vực có mật độ giao thông cao; hạn chế phương tiện giao thông cá nhân; khuyến cáo nhân dân chuyển sang dùng bếp khác thay bếp than tổ ong; các xe đi vào thành phố phải có biện pháp che chắn, rửa sạch bùn đất…
Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục phối hợp với Bộ Xây dựng có quy định về bảo vệ môi trường đối với các công trình xây dựng, kể cả công trình của các hộ dân để không phát thải bụi. Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng chỉ đạo các tỉnh, thành phố lân cận Hà Nội có biện pháp hỗ trợ nông dân sau thu hoạch để không đốt rơm rạ và phụ phẩm nông nghiệp. “Đó là các giải pháp cần làm ngay để giảm ô nhiễm không khí”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.
Về giải pháp lâu dài, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng, từ năm 2016, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 985a/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý chất lượng không khí đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025, nêu nhiệm vụ quan trọng trong thực hiện quản lý chất lượng không khí để các bộ, ngành địa phương thực hiện...
Bên cạnh thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh cần có lộ trình đẩy nhanh hơn so với các tỉnh, thành phố khác trong việc quản lý các phương tiện giao thông, đưa vào quy chuẩn về khí thải cao hơn. Hai thành phố cũng cần đẩy mạnh phát triển giao thông công cộng, có cơ chế hỗ trợ cho các chủ phương tiện sử dụng năng lượng điện và khí sạch; cần quản lý chặt chẽ công nghệ tái chế rác thải xây dựng; có lộ trình bài bản kiểm soát các hoạt động giao thông trên địa bàn, trong đó có xe mang theo bùn, đất ra - vào thành phố.
Do mật độ dân số lớn, sức ép đến môi trường nhiều nên các địa phương cũng cần xem xét đến công tác quy hoạch, trồng cây xanh, giữ sạch hồ ao, tạo hệ sinh thái nhằm cân bằng môi trường, giảm ô nhiễm.
“Hà Nội đã chuyển dần từ chôn lấp rác sang đốt rác phát điện; thu gom rác; quét, hút bụi, rửa đường... đó là những động thái cụ thể, tích cực góp phần giảm ô nhiễm không khí”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.