Tại Hội thảo chuyên đề “Thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường trong phát triển bền vững kinh tế biển và kinh tế tuần hoàn” vừa diễn ra mới đây, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh, những vấn đề đặt ra liên quan đến quản lý rác thải nhựa đại dương, kinh tế tuần hoàn trong thủy sản, quy hoạch không gian biển và điều tra dữ liệu biển vẫn còn nhiều hạn chế, khoảng trống cần được lấp đầy.
Đơn cử, hoạt động nuôi biển công nghiệp chưa có cơ chế bắt buộc phân loại, thu hồi và tái sử dụng chất thải; quy hoạch không gian biển quốc gia thiếu cụ thể; dữ liệu điều tra cơ bản chưa đáp ứng nhu cầu quản lý; thiếu cơ chế khuyến khích và chế tài mạnh về kiểm soát rác thải nhựa; chưa có mô hình kinh tế tuần hoàn trong thủy sản; hệ thống truy xuất nguồn gốc chưa đáp ứng yêu cầu quốc tế… Nếu không kiểm soát tốt môi trường từ sản xuất đến truy xuất nguồn gốc, sản lượng dù tăng cũng không đảm bảo giá trị gia tăng, thậm chí mất thị trường xuất khẩu.
Ra quân làm sạch biển - hoạt động được nhiều địa phương tích cực triển khai. Ảnh minh họa.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề xuất, đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, thử nghiệm cơ chế sandbox để hình thành mô hình kinh tế biển xanh, thúc đẩy tái chế rác thải từ ngư nghiệp và phụ phẩm thủy sản, đồng thời tăng cường điều tra cơ bản và liên kết vùng.
Đặc biệt, bảo vệ môi trường biển là trách nhiệm của tất cả chủ thể: ngư dân, doanh nghiệp, nhà khoa học, chính quyền và nhà lập pháp. Ngư dân, những người “hiểu biển bằng trực giác và kinh nghiệm truyền đời” cần được đặt ở trung tâm của quản trị biển bền vững. Khi có sinh kế tốt hơn, hành vi khai thác tận diệt hay xả rác sẽ tự thay đổi. “Pháp luật phải nghiêm minh nhưng nhân văn”.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, sự cộng hưởng giữa các chủ thể: ngư dân - doanh nghiệp - chính quyền - nhà khoa học - nhà lập pháp. Khi cùng “chung tần số”, năng lực thực thi chính sách sẽ được nâng lên, tạo động lực xây dựng nền kinh tế biển hiện đại và bền vững, góp phần thực hiện thành công mục tiêu Nghị quyết của Trung ương về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045.
THANH BÌNH