Đây là các nội dung chính tại buổi làm việc giữa Bộ Tài chính với Đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành” diễn ra ngày 22/7/2025 tại Hà Nội.
Báo cáo với Đoàn giám sát, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết Bộ Tài chính đã tham mưu ban hành và trình cấp có thẩm quyền ban hành 36 văn bản quy phạm pháp luật và cơ chế, chính sách liên quan, nhằm triển khai kịp thời Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.
Trong 3 năm, 2022 - 2024, dự toán chi sự nghiệp bảo vệ môi trường của ngân sách trung ương so với tổng chi ngân sách nhà nước hàng năm đạt lần lượt 0,096%, 0,092% và 0,084%. Đối với ngân sách địa phương, các tỉ lệ này lần lượt là 1,35%, 0,91% và 1,12%.
Vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước cho các dự án bảo vệ môi trường giai đoạn 2021-2025 ước tính khoảng 20.908 tỉ đồng (trong nước 7.056 tỉ đồng, nước ngoài 13.852 tỉ đồng).
Kết quả này tăng so với giai đoạn 2016 - 2020: Tăng 11,75% cho các Bộ, ngành và 21,72% cho địa phương.
Bên cạnh đó, nguồn lực bảo vệ môi trường được huy động từ các nguồn khác. Theo đó, tiền dịch vụ môi trường rừng ủy thác qua quỹ bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam đạt 10.329 tỉ đồng giai đoạn 2016-2021, và tiếp tục duy trì mức thu đáng kể các năm gần đây.
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, tổng số thu từ thuế và phí bảo vệ môi trường giai đoạn 2016-2019 đều tăng, đặc biệt tăng mạnh từ năm 2019 do điều chỉnh mức thuế.
Giai đoạn 2020-2024, số thu thuế bảo vệ môi trường giảm do ảnh hưởng của dịch COVID-19 và chính sách giảm mức thuế để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp.
Tổng số thuế, phí bảo vệ môi trường thu được giai đoạn 2022-2024 khoảng 141.118 tỉ đồng; trong đó thuế là 120.668 tỉ đồng, phí là 20.454 tỉ đồng.
Tại cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Bộ tập trung nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các luật về thuế, phí theo nguyên tắc thị trường, bảo đảm người gây ô nhiễm phải chi trả tương xứng với mức độ gây hại.
Đồng thời có chính sách ưu đãi mạnh mẽ hơn cho các hoạt động đầu tư vào công nghệ sạch, tái chế, tái sử dụng và kinh tế tuần hoàn; chủ động nắm bắt, hướng dẫn, tháo gỡ các "điểm nghẽn" trong chính sách, pháp luật.
Ngoài ra, đẩy mạnh việc nghiên cứu và xây dựng khung pháp lý, cơ chế đột phá để phát triển thị trường tài chính xanh, thị trường carbon; qua đó huy động nguồn lực to lớn từ xã hội, từ khu vực tư nhân và quốc tế cho công tác bảo vệ môi trường, giảm áp lực cho ngân sách nhà nước.
Cùng với đó, thực hiện tốt việc lồng ghép nội dung bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu trong các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu cần tiếp tục ưu tiên và nâng cao hiệu quả phân bổ nguồn lực cho công tác bảo vệ môi trường. Bảo đảm vốn cho các chương trình, dự án môi trường trọng điểm quốc gia, đặc biệt là xử lý rác thải, nước thải, quan trắc môi trường và khắc phục ô nhiễm tại các "điểm nóng".
Bộ Tài chính cần siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong công tác thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư và bố trí vốn cho các dự án đầu tư, đặc biệt là đầu tư công, theo đó cần kiên quyết không bố trí vốn cho các dự án không tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật về môi trường.