Tình trạng xả rác bừa bãi xuống sông, kênh rạch, ao hồ đã không còn xa lạ. Từ các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh đến các tỉnh miền núi, vùng ven biển, đồng bằng – đâu đâu cũng có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh các dòng sông, kênh mương bị “bức tử” bởi đủ loại rác thải: bèo, túi nilon, chai nhựa, hộp xốp, thức ăn thừa, xác động vật, thậm chí cả đồ điện tử, vật liệu xây dựng...
Không dừng lại ở rác sinh hoạt, nhiều cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, thậm chí cả doanh nghiệp lớn cũng tìm cách xả nước thải chưa qua xử lý trực tiếp ra sông, kênh mương để tiết kiệm chi phí xử lý môi trường. Những con kênh vốn trong xanh dần trở thành “kênh chết”, nước chuyển sang màu đen, nổi váng dầu mỡ, bốc mùi hôi thối nồng nặc.
Tại Tỉnh Thanh Hóa, các con sông, kênh mương như: Kênh Bắc, Kênh Bái Thượng; Kênh B15A, B20, B27, B29, B31A…. vốn là mạch sống, nơi cung cấp nước sinh hoạt, tưới tiêu cho hàng trăm hộ dân, đôi lúc lại trở thành nơi chứa rác thải. Có nơi, rác phủ kín mặt kênh mương, mặt sông nổi lềnh bềnh theo con nước.
Như các tuyến Kênh Chính, Kênh Bắc, Kênh Nam - Bái Thượng, thời gian vừa qua, Công ty TNHH MTV Sông Chu - đơn vị quản lý hệ thống đã phát hiện và phối hợp với chính quyền địa phương trục vớt, tiêu hủy gần 100 xác lợn chết trôi nổi trên kênh, đồng thời chỉ đạo các chi nhánh tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát để kịp thời phát hiện, ngăn chặn hành vi tương tự.
Hay trong quá trình tổ chức, thi công, nạo vét, phá dỡ ách tắc bèo, rau muống và dọn cây hai bên bờ Sông Vinh, Kênh Cầu Ê Trường Tuế, chi nhánh Thủy lợi Thành phố Thanh Hóa – Công ty Sông Chu phát hiện các hộ dân doanh nghiệp làm đá tự ý xả thải bột đá xuống lòng sông gây bồi lắng, ách tắc dòng chảy. Cụ thể: Sông Vinh 2, đoạn từ K0+100 ÷ K0 +250; Sông Vinh 3 đoạn K3+00 ÷ K4+00 (phía sau Công ty Bê tông Việt Nhật); Kênh Cầu Ê Trường Tuế đoạn từ K0+000 ÷ K0+560. Đặc biệt, Sông Vinh đoạn từ K0 + 100 ÷ K0+250 (đường Phù Lưu, phố Nam Hưng) bột đá đã làm bồi lắng, lấp toàn bộ lòng không còn dòng chảy.
Tình trạng này không chỉ xảy ra ở các tuyến kênh mương, dòng sông chảy qua địa phận Thành phố Thanh Hóa, mà ngay trên địa bàn các xã Hậu Lộc, xã Vạn Lộc... một số người dân vì tiện tay, thiếu ý thức hoặc không có nơi tập kết rác hợp lý đã chọn cách “giải quyết nhanh” bằng cách vứt rác ngay xuống sông hoặc đổ tràn lan ven bờ sông.
Vứt rác thải ra lòng sông, kênh mương hành vi tưởng chừng đơn giản nhưng lại đang góp phần gây ô nhiễm nước, làm tắc nghẽn dòng chảy, khiến nước thoát chậm hoặc không thoát được, đặc biệt trong mùa mưa. Hậu quả là ngập úng cục bộ, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt và giao thông của người dân. Mặt khác, rác hữu cơ, xác động vật thối rữa trong nước tạo điều kiện thuận lợi cho ruồi, muỗi, chuột, gián sinh sôi, làm gia tăng nguy cơ lây lan các dịch bệnh như sốt xuất huyết, tiêu chảy, bệnh ngoài da... Đặc biệt ở các khu dân cư đông đúc, sự bùng phát dịch bệnh có thể diễn ra nhanh chóng và khó kiểm soát.
Đây không chỉ là một hành vi thiếu văn minh, mà còn là một mối đe dọa trực tiếp đến tương lai môi trường sống của chính chúng ta. Mỗi người dân cần ý thức rõ rằng, hành vi nhỏ hôm nay có thể dẫn đến hậu quả lớn ngày mai. Giữ gìn dòng sông sạch, kênh mương thông thoáng chính là góp phần xây dựng một môi trường sống xanh – sạch – đẹp và bền vững cho thế hệ mai sau.
Một số hình ảnh dòng sông, kênh mương bị "bức tử" bởi rác thải:
Lượng bột đá xả ra kênh, sông sẽ gây ách tắc dòng chảy
Xác lợn chết trên kênh mương tạo điều kiện thuận lợi cho ruồi, muỗi, chuột, gián sinh sôi, làm gia tăng nguy cơ lây lan các dịch bệnh
Xác lợn chết trên kênh mương tạo điều kiện thuận lợi cho ruồi, muỗi, chuột, gián sinh sôi, làm gia tăng nguy cơ lây lan các dịch bệnh
Lượng rác thải trên các tuyến kênh mương, dòng sông trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa dễ gây ô nhiễm nguồn nước
Rác thải được người dân vứt ngay bên cạnh tuyến kênh mương trên địa bàn xã Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa
Người dân đổ vỏ ngao ra ven bờ Sông Lèn , địa bàn xã Vạn Lộc, tỉnh Thanh Hóa
Lượng rác thải ở bờ Sông Lèn , địa bàn xã Vạn Lộc, tỉnh Thanh Hóa dễ gây ô nhiễm môi trường
Chi nhánh Thủy lợi Thành phố Thanh Hóa – Công ty Sông Chu thực hiện nạo vét bột đá
Tuyến kênh mương trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đang được nhân viên Công ty TNHH MTV Sông chu thực hiện trục vớt để khơi thông dòng chảy
Nhân viên của Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc Sông Mã đang thực hiện vớt rác, vớt bèo trên tuyến Kênh 5, xã Hoa Lộc, tỉnh Thanh Hóa
Hình ảnh tuyến kênh mương, dòng sông sau khi được vớt rác, nạo vét trở nên sạch sẽ:
Tuyến Kênh mương trở nên sạch sẽ sau khi được vớt bèo, rác thải
Tuyến kênh sau khi được nạo vét bột đá tránh ách tắc dòng chảy
Kim Nguyên