Các nhà nghiên cứu cho biết họ đã rất sốc vì mức vi nhựa cao chưa từng thấy được phát hiện dưới đáy biển, với 1,9 triệu mảnh chỉ trong 1m2.
Một mẫu trầm tích đáy biển. Ảnh: CNN.
Sự tích tụ của nhựa trôi nổi chiếm chưa đầy 1% của 10 triệu tấn nhựa xâm nhập các đại dương thế giới mỗi năm, theo nghiên cứu của Đại học Manchester ở Anh. 99% còn lại được cho là tích tụ ở đáy sâu của đại dương nhưng cho tới nay vẫn chưa rõ nơi dừng chân cuối cùng của chúng.
Một nghiên cứu công bố hôm 30-4 trên Tạp chí Science cho thấy, các dòng hải lưu biển sâu đóng vai trò là những băng chuyền, vận chuyển những mảnh và sợi nhựa nhỏ khắp trên đáy biển. Nhờ những dòng chảy này, vi nhựa (microplastic) dồn lại trong những khối tích tụ trầm tích khổng lồ, được các nhà nghiên cứu từ Anh, Đức và Pháp gọi là "điểm nóng vi nhựa".
Tiến sĩ Ian Kane từ Đại học Manchester và là tác giả đứng đầu nghiên cứu nói trên, cho biết đội của ông đã “bị sốc” với phát hiện này. Ông nói với CNN rằng, những “mảnh rác” gồm chai lọ, túi và ống hút thường được nhìn thấy trôi nổi trên mặt nước là “phần nổi của tảng băng trôi”. “Chúng tôi thực sự sốc vì lượng vi nhựa tìm thấy ở đáy biển sâu. Nó cao hơn nhiều so với bất cứ thứ gì chúng tôi từng thấy trước đây”, Tiến sĩ Kane nói.
Các mảnh vi nhựa được tìm thấy chủ yếu bao gồm các sợi vải không lọc được trong các nhà máy xử lý nước thải. Kích thước quá nhỏ giúp chúng qua mặt được những hệ thống xử lý nước thông thường và dễ dàng trôi ra sông và biển.
Các mẫu trầm tích trong nghiên cứu mới nói trên được thu thập ở biển Tyrrhenian, một phần của Địa Trung Hải nằm ngoài khơi bờ biển phía Tây của Italia. Các nhà khoa học đã tách các hạt vi nhựa ra khỏi trầm tích và xác định cách các dòng hải lưu kiểm soát sự phân bố của các hạt vi nhựa dưới đáy biển. Một khi chúng trôi dạt vào đại dương, các vi nhựa nhanh chóng bị các dòng xáo động dịch chuyển, đó là những dòng chảy mạnh dồn dập dưới mặt nước. Chúng mang các vi nhựa xuống những hẻm sâu dưới mặt nước tới các đáy biển sâu.
"Bản thân các vi nhựa tương đối trơ, nhưng qua thời gian chúng hoạt động như một hạt nhân cho các chất gây ô nhiễm và chất độc", Tiến sĩ Kane chỉ rõ. Từ đó, các vi nhựa có thể được các vi sinh vật ăn vào và truyền qua chuỗi thức ăn.
Các nhà khoa học cho biết nghiên cứu này của họ đã cho thấy mối liên hệ trực tiếp đầu tiên giữa nồng độ của các vi nhựa đáy biển và dòng hải lưu. Họ hy vọng điều này cho phép họ dự đoán các điểm nóng và nghiên cứu tác động lên sinh vật biển.
Chris Thorne, nhà vận động bảo vệ đại dương tại Greenpeace Anh, kêu gọi suy nghĩ lại về các hành động với thải rác nhựa. Ông cảnh báo: "Các vi nhựa có thể bị nuốt chửng bởi nhiều loài sinh vật biển. Và các chất ô nhiễm hóa học mà chúng mang theo thậm chí có thể đi theo chuỗi thức ăn đến tận bàn ăn của chúng ta".