Người dân kỳ vọng vùng phát thải thấp mang lại không khí sạch

TPHCM đang quản lý hơn 11,4 triệu xe máy và 1,3 triệu ôtô sau sáp nhập. Ảnh: Minh Quân

Điều người dân mong đợi nhất chính là một bầu không khí trong lành hơn. Trong nhiều năm qua, khói bụi và khí thải từ xe máy, ôtô đã trở thành vấn đề nhức nhối của thành phố. Sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, TPHCM hiện có hơn 14 triệu dân, quản lý hơn 11,4 triệu xe máy và 1,3 triệu ôtô.

Giao thông đường bộ được xác định là nguồn phát thải lớn nhất, chiếm tới 88% NOx, 99% CO, 79% SO2 và 88% bụi mịn trong tổng phát thải từ hoạt động giao thông. Ô nhiễm không khí từ giao thông không chỉ ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng, mà còn gây thiệt hại kinh tế ước tính hơn 3.000 tỉ đồng mỗi năm, tương đương khoảng 0,25% GRDP của TPHCM.

Kết quả quan trắc môi trường cho thấy, nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình năm tại TPHCM đạt mức 31µg/m³, cao gấp 6 lần so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là 5µg/m³. Trong đó, riêng hoạt động giao thông đã đóng góp khoảng 40% lượng bụi mịn này.

“Mỗi sáng đi làm, chạy xe qua các tuyến đường kẹt xe, khói xe bốc lên, mình cảm thấy rõ rệt ảnh hưởng đến hô hấp. Nếu vùng phát thải thấp giúp giảm khí thải thì đó là niềm mong đợi của rất nhiều người dân đô thị” - chị Thu Hương (phường Bình Thạnh) chia sẻ.

Cũng theo chị Hương, khi xe máy cũ, xe không đạt chuẩn bị hạn chế lưu thông, kết hợp với sự phát triển của xe điện và xe buýt xanh, thì chất lượng không khí sẽ cải thiện đáng kể, giảm các bệnh hô hấp vốn ngày càng gia tăng ở đô thị lớn như TPHCM.

Một mong muốn khác là giao thông công cộng và phương tiện xanh phải thực sự trở thành lựa chọn thuận tiện. “Nếu xe buýt điện có nhiều tuyến, đi nhanh, sạch sẽ và giá rẻ thì chắc chắn tôi sẽ chọn thay vì đi xe máy. Người dân không ngại thay đổi, chỉ cần giải pháp mới đáp ứng được nhu cầu đi lại hằng ngày” - anh Quốc Thắng (phường Thủ Đức) cho biết.

Anh Quốc Thắng cũng cho rằng vùng phát thải thấp sẽ không thể thành công nếu không gắn liền với việc phát triển hạ tầng giao thông công cộng hiện đại, thân thiện. Metro, xe buýt điện, xe đạp công cộng… cần được đầu tư mạnh mẽ để tạo ra diện mạo mới cho giao thông thành phố.

Một điểm người dân đặc biệt quan tâm là lộ trình chuyển đổi phải công bằng, không tạo gánh nặng cho nhóm yếu thế. “Nếu buộc bỏ xe máy cũ mà không có hỗ trợ, nhiều gia đình khó khăn sẽ bị ảnh hưởng lớn. Tôi mong thành phố có chính sách thu mua lại xe, hỗ trợ mua xe điện, thậm chí cho vay trả góp lãi suất thấp để mọi người có thể chuyển đổi dễ dàng” - anh Nguyễn Văn Bình (phường Sài Gòn) chia sẻ.

Theo anh Bình, chính sách vùng phát thải thấp không chỉ dừng ở việc “siết chặt” hay “cấm đoán”, mà phải đi kèm hỗ trợ tài chính, đào tạo nghề và mở ra cơ hội sinh kế bền vững trong nền kinh tế xanh. Chỉ khi đó, việc chuyển đổi mới nhận được sự đồng thuận rộng rãi.