Theo Nghị quyết về vùng phát thải thấp, các khu vực này sẽ ưu tiên các loại phương tiện sử dụng năng lượng sạch và hạn chế những xe gây ô nhiễm. Tại đây, xe máy và xe gắn máy chạy xăng sẽ bị cấm lưu thông theo giờ hoặc theo khu vực, đồng thời các xe vận hành qua ứng dụng cũng không được phép hoạt động. Ô tô không đạt chuẩn khí thải mức 4 sẽ bị hạn chế, với kế hoạch tiến tới cấm hoàn toàn trên một số tuyến hoặc trong khung thời gian nhất định.
Hà Nội cũng xây dựng lộ trình chuyển đổi sang phương tiện xanh cho các phương tiện kinh doanh vận tải sử dụng nhiên liệu hóa thạch.
Cụ thể, xe máy phải hoàn tất quá trình này trước năm 2030, trong khi từ 1/7/2026, taxi mới hoặc thay thế chỉ được sử dụng xe điện hoặc phương tiện thân thiện với môi trường. Thành phố Hà Nội sẽ quyết định phạm vi và thời điểm hạn chế lưu thông các phương tiện đường bộ từ 1/1/2035 tùy theo thực tế triển khai.
Hà Nội sẽ thí điểm cấm xe xăng trong khu vực vành đai 1 từ 1/7/2026. (Ảnh minh họa)
Ngoài việc cấm xe máy xăng, vùng phát thải thấp còn áp dụng nhiều biện pháp bổ sung, như không cho đăng ký mới các phương tiện chạy nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là các xe thuộc sở hữu tổ chức, đồng thời cấm xe tải trên 3,5 tấn chạy xăng, dầu vào khu vực.
Lộ trình thực hiện dự kiến bắt đầu từ 1/7/2026 tại một số phường thuộc vành đai 1 như Hai Bà Trưng, Cửa Nam, Hoàn Kiếm, Ô Chợ Dừa, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Ba Đình, Giảng Võ, Ngọc Hà và Tây Hồ.
Đến 1/1/2028, phạm vi sẽ mở rộng toàn bộ vành đai 1 và một phần vành đai 2 gồm các phường Láng, Đống Đa, Kim Liên, Bạch Mai và Vĩnh Tuy. Từ 1/1/2030, vùng phát thải thấp sẽ triển khai thêm tại vành đai 3, bao phủ tổng cộng 36 phường, xã.
Theo UBND TP Hà Nội, việc áp dụng cấm xe theo khung giờ thay vì cấm toàn thời gian nhằm giãn lộ trình, phù hợp với hạ tầng, điều kiện an sinh và thói quen đi lại của người dân. (Ảnh minh họa)
Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao lập đề án vùng phát thải thấp cho phạm vi từ vành đai 3 trở vào, trong khi các khu vực còn lại do UBND cấp xã lập đề án, trình HĐND phê duyệt trước khi triển khai.
Theo UBND TP Hà Nội, việc áp dụng cấm xe theo khung giờ thay vì cấm toàn thời gian nhằm giãn lộ trình, phù hợp với hạ tầng, điều kiện an sinh và thói quen đi lại của người dân. Giải pháp vùng phát thải thấp được coi là bước quan trọng để cải thiện chất lượng không khí, vấn đề mà thành phố đã phải đối mặt nhiều năm qua.
Báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia 2016-2020 ghi nhận nồng độ bụi PM2.5 tại Hà Nội cao gần gấp đôi tiêu chuẩn cho phép, PM10 vượt 1,3–1,6 lần. Giao thông được xác định là nguồn phát thải chính, chiếm 58–74% tùy thời điểm, trong đó xe máy là nguyên nhân chủ yếu.
Thành phố hiện có hơn 8 triệu phương tiện, gồm 6,9 triệu xe máy và khoảng 1,2 triệu phương tiện từ các tỉnh khác lưu thông hàng ngày. Vùng phát thải thấp được xác định dựa trên mức độ ưu tiên bảo vệ môi trường, tình trạng ùn tắc giao thông và dữ liệu quan trắc không khí gần nhất.
Nguyễn Thắm