Tại phiên đối thoại chính sách cao cấp trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa Thu năm 2025 với chủ đề "Chuyển đổi kép từ chiến lược đến hành động - Định hình Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình" diễn ra tại TP. HCM, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trả lời nhiều câu hỏi từ điều phối viên Stephan Mergenthaler, Giám đốc điều hành của WEF.
Trong đó, điều phối viên đề nghị Thủ tướng Chính phủ (vừa trở về từ Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Nam Phi) phân tích sâu hơn về những yếu tố giúp làm tăng khả năng chống chịu của Việt Nam trong một thế giới rất biến động. Về vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ cho biết châu Phi là không gian phát triển rất lớn mà các nước, các đối tác trên thế giới có thể cùng các nước châu Phi khai thác tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh để phát triển. Mặt khác, châu Phi rất tự tin trong tổ chức Hội nghị G20 và các đoàn tham gia Hội nghị G20 thể hiện rất rõ tinh thần đoàn kết, thống nhất với châu Phi.
Theo Thủ tướng, chủ đề chính của Hội nghị G20 lần này là đoàn kết, bình đẳng, ổn định, phản ánh đúng những nhu cầu của thế giới hiện nay; bởi đoàn kết tạo ra sức mạnh, hợp tác để có lợi ích và đối thoại để củng cố lòng tin.
Hội nghị cũng chỉ ra những thách thức rất lớn của thế giới hiện nay: Sự phân cực về chính trị, phân tách về kinh tế, phân mảnh về thể chế, và phân hóa về phát triển. Tăng trưởng kinh tế thế giới chậm lại sau đại dịch Covid-19, nợ Chính phủ toàn cầu tăng cao; thương mại thế giới sụt giảm; đứt gãy các chuỗi cung ứng; sản xuất kinh doanh trì trệ; làm suy giảm công ăn việc làm, sinh kế của người dân… Cùng với đó là các vấn đề an ninh phi truyền thống như thiên tai, già hóa dân số, cạn kiệt tài nguyên, an ninh mạng, mặt trái của trí tuệ nhân tạo…
Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, chúng ta phải chấp nhận những rủi ro này để nhìn thấy những thời cơ và thuận lợi. Những điều đáng lạc quan là, qua khó khăn, áp lực thì nhân loại cần nỗ lực hơn, phấn đấu cao hơn. Mặc dù phân cực, phân mảnh nhưng hòa bình, hợp tác, phát triển vẫn là xu thế chủ đạo. Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh là động lực phát triển mới, là sợi dây xuyên suốt, góp phần khắc phục những khó khăn, thách thức mà thế giới đang gặp phải. Về liên kết kinh tế, các nước cũng nỗ lực khắc phục sự thiếu hụt, đứt gãy cung ứng.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trả lời nhiều câu hỏi về những vấn đề có ý nghĩa chiến lược. Ảnh: NB
Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, trong bối cảnh khó khăn, tăng trưởng kinh tế thế giới chậm lại, nhưng tăng trưởng kinh tế của Việt Nam lại tăng lên; nợ công thế giới tăng nhưng tỉ lệ nợ công của Việt Nam lại giảm xuống; quy mô nền kinh tế, GDP bình quân đầu người tăng lên. Quốc phòng, an ninh được giữ vững, chính trị, xã hội ổn định, vị thế quốc gia tăng lên. Những kết quả đó của Việt Nam là nhờ có Đảng Cộng sản lãnh đạo với mục tiêu lớn nhất là vì độc lập, tự do, ấm no, hạnh phúc của nhân dân; tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc; sức mạnh từ nhân dân và doanh nghiệp, nhân dân làm nên lịch sử; kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại; kiên trì con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, giữ vững độc lập, tự chủ, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.
Với đề nghị chia sẻ về vai trò của chuyển đổi kép (chuyển đổi số, chuyển đổi xanh) đối với Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, đây là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu của Việt Nam trong quá trình phát triển nhanh, bền vững; số hóa và xanh hóa là hai mặt song song của một quá trình, có liên hệ mật thiết với nhau, thúc đẩy lẫn nhau.
Muốn chuyển đổi, trước hết phải nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của chuyển đổi kép; từ đó biến thành hành động, các giải pháp cụ thể, khả thi, hiệu quả, gồm 5 nhóm.
Theo đó, phải hoàn thiện thể chế, thể chế phải đi trước dẫn đường; Việt Nam đang nỗ lực biến thể chế từ điểm nghẽn thành lợi thế cạnh tranh quốc gia. Phát triển hạ tầng xanh, hạ tầng số, điển hình là hạ tầng năng lượng, hạ tầng điện, gồm nguồn điện xanh, tải điện xanh, phân phối điện xanh, sử dụng điện xanh, giá điện xanh; xây dựng cơ sở dữ liệu đúng, đủ, sạch, sống. Đào tạo nhân lực đáp ứng nhu cầu chuyển đổi; ứng dụng quản trị thông minh.
Đồng thời, phải có các cơ chế, chính sách để huy động nguồn lực, phải đẩy mạnh hợp tác công tư, khai thác hiệu quả nguồn lực Nhà nước, vốn Nhà nước có vai trò dẫn dắt, kích hoạt và huy động mọi nguồn lực xã hội, nguồn lực ngoài nhà nước, nguồn lực của doanh nghiệp, của người dân; đồng thời huy động nguồn lực bên ngoài, lấy nội lực là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, ngoại lực là quan trọng và đột phá. Trong đó, về ngoại lực, gồm hợp tác thu hút nguồn vốn, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực, quản trị…
Việt Nam đang quyết liệt triển khai 3 đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng, nhân lực. Theo đó, đột phá thể chế giúp tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, giảm chi phí tuân thủ; hạ tầng hiện đại để giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp và tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu; đào tạo nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu chuyển đổi.
Với câu hỏi về vai trò của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, Thủ tướng Chính phủ cho biết, trong quá trình phát triển, phải huy động tổng lực các nguồn lực trong xã hội, trong đó có các doanh nghiệp lớn, xuyên quốc gia, nhưng các doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng không kém quan trọng, đặc biệt là khi các doanh nghiệp này chiếm tới 95-97% tổng số doanh nghiệp của Việt Nam, đóng góp lớn cho tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm và an sinh xã hội.
Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, xác định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, trong đó có các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các doanh nghiệp này cần thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt và cần có chính sách đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng về quản trị. Ngoài khoảng 1 triệu doanh nghiệp, Việt Nam còn có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh, cũng cần quan tâm để các hộ này phát triển thành doanh nghiệp.
Về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, Việt Nam có nhiều chương trình, phong trào, hoạt động, chính sách khuyến khích điều này trong học sinh, sinh viên, hỗ trợ các hoạt động khởi nghiệp. Người dân Việt Nam nói chung và học sinh, sinh viên nói riêng đều đam mê với cái mới và muốn đóng góp cho đất nước. Từ gốc là lòng yêu nước, Việt Nam khuyến khích, hỗ trợ, đào tạo để đưa khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trở thành phong trào, xu thế. Nhà nước phải kiến tạo, thanh niên phải tiên phong trong khởi nghiệp.
QUỲNH VÂN