Căn bệnh chiếm tới 30-40% là trẻ em nhưng không được điều trị bài bản

Toàn cảnh hội thảo quốc tế về phẫu thuật động kinh - Ảnh: VGP

Tại hội thảo quốc tế về phẫu thuật động kinh tổ chức tại Hà Nội ngày 10/12, PGS.TS Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã chia sẻ về bản chất đặc biệt của điều trị bệnh lý não bộ này. Cụ thể, với các cơ quan khác, khi chức năng suy kiệt, con người có thể cấy ghép, thay thế. Nhưng não bộ thì không thể ghép, không thể "thay mới", mọi can thiệp đều phải dựa trên nguyên tắc bảo tồn tối đa các chức năng sống còn.

Chính điều này là thách thức vô cùng lớn đối với lĩnh vực phẫu thuật thần kinh nói chung và phẫu thuật động kinh nói riêng, khi đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối.

Trong nhiều thập niên, căn bệnh này ở nước ta chủ yếu được kiểm soát bằng thuốc, theo dõi cơn và hỗ trợ phục hồi. Tuy nhiên, với nhóm bệnh nhân kháng thuốc – ước tính hơn 213.000 người, chiếm khoảng 30% số ca động kinh – phác đồ điều trị thông thường gần như không còn tác dụng.

Người bệnh chịu ảnh hưởng suy giảm nhận thức, giảm chất lượng sống nghiêm trọng và đối mặt với nguy cơ chấn thương, tử vong do cơn co giật bất ngờ. Chính vì vậy, nhu cầu tìm ra giải pháp can thiệp sâu hơn, hiệu quả hơn trở nên cấp thiết với nhóm bệnh nhân này.

Theo PGS Đồng Văn Hệ, Phó Giám đốc BV Việt Đức, Chủ tịch Hội Phẫu thuật thần kinh Việt Nam, Việt Nam có khoảng 710.000 người bệnh động kinh, trong đó trẻ em chiếm 30–40%. Đáng lo ngại là phần lớn bệnh nhân không được điều trị bài bản, dẫn đến tỉ lệ kháng thuốc cao. Khi đã kháng thuốc, phẫu thuật là con đường duy nhất có thể mang lại kết quả.

Tuy nhiên, để phẫu thuật thành công, bác sĩ phải xác định chính xác vùng sinh cơn trong não bộ - nơi các tín hiệu điện bất thường khởi phát. Đây là nhiệm vụ cực kỳ khó, đặc biệt khi hình ảnh MRI không phát hiện rõ tổn thương, cơn xuất phát từ vùng sâu hoặc nhiều vị trí.

Các bác sĩ sử dụng khung định vị lập thể trong phẫu thuật thần kinh chức năng và sắp tới là phẫu thuật động kinh SEEG, đốt tổn thương bằng sóng cao tần - Ảnh: VGP

 Bước tiến quan trọng

Tại hội thảo, các báo cáo cho biết, bước tiến quan trọng đang thay đổi cục diện điều trị động kinh kháng thuốc trên thế giới chính là kỹ thuật điện não xuyên nhu mô (SEEG).

Đây là phương pháp đặt các điện cực sâu xuyên qua sọ, đi vào các cấu trúc não khó tiếp cận như hải mã, hạnh nhân, thùy đảo hay các vùng sâu ở mặt trong bán cầu. Kỹ thuật này cho phép ghi lại hoạt động điện não ba chiều, chính xác, liên tục trong nhiều ngày để truy tìm mạng lưới khởi phát cơn.

Khác với phương pháp đặt lưới điện cực bề mặt – vốn chỉ nhìn thấy lớp vỏ não – SEEG thâm nhập được toàn bộ không gian sâu, phát hiện những ổ động kinh phức tạp mà các phương pháp truyền thống không thể nhìn tới. Tỷ lệ biến chứng của SEEG được ghi nhận thấp, khoảng 1–2%, chủ yếu là chảy máu nhỏ hoặc nhiễm trùng quanh điện cực.

Theo PGS Đồng Văn Hệ, hiện nay chi phí cho kỹ thuật này đang cao, nhưng hiện nay công nghệ này đang giúp phân loại chính xác bệnh nhân có thể phẫu thuật và quyết định hướng mổ. Áp dụng phương pháp này là điều kiện bắt buộc tại các trung tâm ngoại khoa lớn trên thế giới và Việt Nam đang bước vào giai đoạn đầu của quá trình này. Hội thảo lần này cũng chính là bước khởi đầu quan trọng để đào tạo, chuẩn hóa và triển khai rộng rãi.

Theo các chuyên gia, ý nghĩa của công nghệ này là tìm ra vùng sinh cơn và là nền tảng cho các biện pháp điều trị tương lai như: cắt bỏ vùng tổn thương, đốt bằng nhiệt, kích thích não sâu hoặc các thủ thuật bảo tồn khác. Nếu làm đúng quy trình, số lượng bệnh nhân hưởng lợi sẽ rất lớn, giảm gánh nặng kinh tế, xã hội và y tế.

Hiền Minh