Bảo tồn voi giai đoạn 2015-2025: Quần thể voi phục hồi rõ rệt, xung đột giảm mạnh

Đánh giá Đề án Tổng thể bảo tồn voi giai đoạn 2015-2025, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, từ thập niên 1990, voi Việt Nam bước vào giai đoạn suy giảm nghiêm trọng khi sinh cảnh bị thu hẹp, xung đột người- voi gia tăng. Trước thực trạng đó, năm 2013, lần đầu tiên Nhà nước bố trí ngân sách cho một đề án bảo tồn voi ở quy mô quốc gia, chuyển từ cách làm phân tán sang tiếp cận có chiến lược, có nguồn lực và đánh giá tổng thể.

Đồng Nai là địa phương tiêu biểu cho sự thay đổi này. Sau sáp nhập địa giới, đến cuối năm 2024, địa phương này có khoảng 370.000 ha rừng và đất lâm nghiệp, tỷ lệ che phủ trên 25%, trong đó có các khu bảo tồn lớn như Vườn quốc gia Cát Tiên và Khu bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai - nơi còn quần thể voi hoang dã hiếm hoi của Đông Nam Bộ.

(Ảnh minh họa. Nguồn: ĐH)

Theo Chi cục Kiểm lâm Đồng Nai, giai đoạn 1990-2009 là đáy suy thoái của đàn voi địa phương, khi số lượng giảm từ 15-20 cá thể xuống còn khoảng 10 con, xung đột người- voi diễn ra thường xuyên. Bước ngoặt đến từ dự án khẩn cấp bảo tồn voi triển khai từ năm 2013, với giải pháp trọng tâm là xây dựng hàng rào điện để định hướng đường di chuyển của voi, tách không gian sinh sống của voi với khu dân cư và đất sản xuất.

Đến nay, toàn tuyến hàng rào điện tại Đồng Nai dài khoảng 72 km, đi kèm hệ thống tuần tra, chòi canh, chảo nước và điểm bổ sung khoáng trong rừng. Nhờ đó, quần thể voi đã phục hồi rõ rệt, tăng lên 25-27 cá thể vào năm 2023; giai đoạn 2023-2025 tiếp tục ghi nhận 4-5 con voi non được sinh ra. Xung đột người-voi giảm mạnh, khoảng 5.000 ha cây trồng được bảo vệ, người dân yên tâm sản xuất.

Đề án “Tổng thể bảo tồn voi Việt Nam” được triển khai với mục tiêu bảo tồn, phát triển bền vững những quần thể voi hoang dã và voi nhà hiện có ở Việt Nam; Khôi phục, bảo vệ các nguồn gen động vật, thực vật nguy cấp quý hiếm và đa dạng sinh học trong vùng sinh cảnh của voi; Tăng cường hợp tác thực thi pháp luật, kiểm soát các hoạt động buôn bán, vận chuyển trái phép ngà và các bộ phận dẫn xuất của voi, góp phần bảo tồn các quần thể voi trong vùng và trên thế giới.

Nội dung chính của Đề án bao gồm: Xây dựng và tổ chức thực hiện các dự án bảo tồn quần thể voi hoang dã tại một số địa phương (trong đó có Đồng Nai); Tăng cường thực thi pháp luật, bảo vệ rừng, bảo vệ động vật hoang dã, ngăn chặn tình trạng săn bắn, giết hại voi và các loài động vật nguy cấp, quý hiếm theo quy định hiện hành; Ngăn chặn tình trạng xâm canh, xâm cư trong khu vực được quy hoạch bảo tồn voi;

Thực hiện các dự án điều tra khảo sát, đánh giá thực trạng bảo tồn voi hiện có và khu vực phân bố của những quần thể voi có số lượng cá thể ít, cơ cấu đàn nhỏ, lẻ đang bị cô lập, có nguy cơ bị đe dọa trong tự nhiên; Tăng cường kiểm soát hoạt động buôn bán ngà voi và các sản phẩm của voi trong nội địa; hoạt động nhập khẩu, xuất khẩu và quá cảnh các mẫu vật ngà voi, tập trung vào các cảng biển, cảng hàng không và một số khu vực cửa khẩu quốc tế quan trọng…/.

HOÀI AN