Quản lý chặt chẽ mô hình nhà kính trong sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Lâm Đồng là tỉnh dẫn đầu cả nước về nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với  hơn 107,2 nghìn ha sản xuất. Để phục vụ sản xuất nông nghiệp, nhiều doanh nghiệp, hộ sản xuất đã xây dựng các mô hình nhà kính. Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, đến nay, toàn tỉnh có hơn 5.726 ha nhà kính, trong đó riêng khu vực Đà Lạt chiếm gần 2.940 ha.

Mô hình nhà kính được đánh giá là giải pháp đột phá giúp nông dân chủ động thời vụ, tăng năng suất, giảm rủi ro do thời tiết, nâng cao giá trị sản xuất nông sản. Tuy nhiên, việc phát triển nhà kính thiếu kiểm soát trong thời gian dài dẫn đến một số vấn đề như lấn chiếm đất rừng, hành lang bảo vệ các công trình giao thông, thủy lợi... ảnh hưởng cảnh quan và mỹ quan đô thị.

Việc sử dụng nhà kính không đạt chuẩn, phát triển tự phát với tốc độ nhanh và mật độ xây dựng cao tại một số khu vực đã tác động lớn đến môi trường. Tỷ lệ nhà kính không đạt chuẩn cao gây ra dòng chảy lớn, làm giảm khả năng thẩm thấu nước và nguy cơ giảm mực nước ngầm… 

Trước thực tế trên, từ năm 2023, UBND tỉnh Lâm Đồng phê duyệt Đề án Quản lý nhà kính, thúc đẩy nông nghiệp công nghệ cao thích ứng với biến đổi khí hậu đến năm 2030. Mục tiêu là từng bước giảm dần diện tích nhà kính trong nội ô, nội thị và khu dân cư tại Đà Lạt và các khu vực lân cận. Sau hai năm thực hiện đề án, tỉnh Lâm Đồng giải tỏa hơn 103 ha nhà kính vi phạm, chủ yếu tại các khu vực lấn chiếm đất rừng, hành lang giao thông và danh lam thắng cảnh.

Tỉnh Lâm Đồng quản lý chặt chẽ việc phát triển mô hình nhà kính trong sản xuất nông nghiệp (Ảnh minh họa: VL). 

Thời gian qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường thúc đẩy triển khai các mô hình thí điểm sản xuất rau, hoa ngoài trời. Trong đó, có thể kể đến hai mô hình ứng dụng kỹ thuật sản xuất rau ngoài trời bằng công nghệ IoT không sử dụng nhà kính tại xã Đơn Dương tạo điều kiện cho người dân tiếp cận với các công nghệ thông minh, điều khiển tự động trong việc tưới, châm phân, thuốc cho sản xuất rau ngoài trời với quy mô 10.000 m2/mô hình. 

Ngoài ra, còn có 2 mô hình sản xuất hoa lay ơn nhập khẩu từ Hà Lan ngoài trời tại phường Lang Biang – Đà Lạt với quy mô 3.000 m2/mô hình và phường Xuân Trường – Đà Lạt với quy mô 6.000m2/mô hình. Kết quả, bước đầu đánh giá giống hoa lay ơn trên có khả năng sinh trưởng tốt trong điều kiện trồng ngoài trời tại khu vực Đà Lạt.  

Hiện nay, tỉnh đang tiếp tục điều chỉnh lộ trình, ưu tiên tháo dỡ các diện tích nhà kính lấn chiếm đất rừng, hành lang công trình, khu vực danh lam thắng cảnh; đồng thời, hỗ trợ người dân chuyển đổi sang mô hình canh tác xanh, sinh thái, ít phụ thuộc nhà kính. Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh đang phối hợp với các đơn vị và địa phương tiến hành rà soát lại toàn bộ hiện trạng nhằm xây dựng giải pháp triển khai đề án, bảo đảm tính khả thi, phù hợp với định hướng của tỉnh và điều kiện thực tế địa phương. 

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh đề xuất UBND tỉnh điều chỉnh lại lộ trình thực hiện mục tiêu giảm nhà màng tại khu vực Đà Lạt trên cơ sở rà soát cụ thể các diện tích nhà kính trên các khu vực đất lâm nghiệp, hành lang bảo vệ sông suối, hồ đập và kế hoạch chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang các loại đất khác trên địa bàn. Dự kiến trong giai đoạn từ nay đến năm 2030 giảm khoảng 200 ha nhà kính trên cơ sở kế hoạch chuyển đổi đất sản xuất nông nghiệp tại địa bàn các phường thuộc khu vực Đà Lạt.

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh phối hợp với các đơn vị để nghiên cứu các quy định liên quan để xây dựng các quy định quản lý phát triển nhà kính, ban hành bộ mẫu nhà kính ứng dụng công nghệ đồng bộ ít ảnh hưởng môi trường. Sử dụng phù hợp các giải pháp về quản lý quy hoạch, quản lý xây dựng đô thị, quy hoạch nông thôn...

Rà soát, đề xuất chính sách hỗ trợ người dân tháo dỡ nhà kính, chuyển đổi sản xuất kinh doanh phù hợp với khả năng, điều kiện thực tế và thu hút được người dân đăng ký tham gia. Đối với diện tích nhà màng hiện có tại khu vực Đà Lạt, các tổ chức, cá nhân phải thực hiện cam kết lộ trình chỉnh trang, nâng cấp nhà màng theo hướng dẫn của cơ quan chức năng và thực hiện sản xuất theo hướng nông nghiệp xanh, bền vững, kết hợp với phát triển du lịch canh nông nếu phù hợp./.  

Thanh Hoa