Theo ghi nhận của phóng viên, Sức Khỏe & Môi Trường số lượng vịt được chăn nuôi quanh khu vực hồ Dầu Tiếng thuộc địa bàn tỉnh Bình Dương lên tới vài chục ngàn con mà không có giấy tờ pháp lý chăn nuôi. Điều này dẫn đến tình trạng phân vịt, cặn bẩn, và các chất hữu cơ xả ra gây giảm chất lượng nguồn nước nghiêm trọng.
Vịt nuôi thả tràn lan ngoài hồ Dầu Tiếng
Tác động của chăn nuôi vịt đến môi trường nước
Chăn nuôi vịt là một hoạt động kinh tế phổ biến ở nhiều khu vực nông thôn, trong đó có huyện Dầu Tiếng. Tuy nhiên, khi không được quản lý chặt chẽ, việc chăn thả vịt tự do tại hồ có thể gây ra nhiều hệ lụy cho môi trường nước:
Ô nhiễm từ phân thải: Vịt thường được chăn thả trực tiếp trên hồ, và phân của chúng chứa nhiều chất hữu cơ, nitrat, phosphat, dễ dàng hòa tan vào nước. Các chất này là nguồn dinh dưỡng cho tảo và vi khuẩn, dẫn đến hiện tượng phú dưỡng, làm giảm oxy trong nước và gây chết hàng loạt sinh vật dưới nước.
Lây lan mầm bệnh: Nước bị ô nhiễm phân gia cầm có nguy cơ chứa nhiều loại vi khuẩn, vi rút gây bệnh cho cả động vật và con người. Đặc biệt, vi khuẩn E.coli từ phân vịt có thể gây ra nhiều bệnh về đường tiêu hóa nếu người dân sử dụng nước chưa qua xử lý.
Suy giảm chất lượng nước sinh hoạt: Nước hồ Dầu Tiếng hiện nay không chỉ phục vụ tưới tiêu mà còn là nguồn nước sinh hoạt cho nhiều khu vực lân cận, bao gồm cả TP. Hồ Chí Minh. Việc ô nhiễm nguồn nước có thể làm tăng chi phí xử lý nước sạch và thậm chí có thể khiến nguồn nước này không còn an toàn để sử dụng.
Để tìm hiểu sự việc, Phóng viên Sức khỏe & Môi trường có đến làm việc với UBND xã Minh Hòa, tại đây Ông Trương Thanh Hương, Chủ tịch UBND xã đã cung cấp cho phóng viên biên bản làm việc của UBND xã với các hộ dân nuôi vịt trên hồ Dầu Tiếng vào ngày 6/9/2024, ông Hương cho biết thêm, nội dung biên bản cho biết hiện nay số lượng lớn đàn vịt được chăn nuôi tại khu đất ven hồ Dầu Tiếng không có giấy tờ pháp lý liên quan đến chăn nuôi, có thể gây ra những hệ lụy xấu đến sức khỏe cộng đồng và sinh thái hồ Dầu Tiếng.
Ông Trương Thanh Hương cho biết thêm, UBND xã Minh Hòa đã đề nghị các chủ trại chăn nuôi giảm đàn và phải kê khai tiêm phòng vắc xin đầy đủ, phải đăng ký chăn nuôi theo quy định, trường hợp không được cấp phép phải di dời ra khỏi khu vực để tránh gây ô nhiễm môi trường.
Biện pháp quản lý và xử lý
Trước những hệ lụy nghiêm trọng của hoạt động chăn nuôi vịt đến môi trường nước hồ Dầu Tiếng, chính quyền huyện Dầu Tiếng cần có những biện pháp quản lý chặt chẽ và hiệu quả hơn nhằm bảo vệ nguồn nước:
Tăng cường kiểm tra, giám sát: Chính quyền cần thiết lập các tổ chức kiểm tra định kỳ các khu vực có chăn nuôi vịt trên lòng hồ và các vùng lân cận. Các hộ chăn nuôi không tuân thủ quy định cần bị xử phạt nghiêm minh để tạo ra sự răn đe.
Quy hoạch lại khu vực chăn nuôi: Chính quyền huyện cần đưa ra những khu vực chăn nuôi riêng biệt, tách biệt khỏi nguồn nước hồ Dầu Tiếng. Việc quy hoạch này sẽ giúp giảm thiểu tình trạng ô nhiễm trực tiếp từ phân thải gia cầm.
Hỗ trợ người dân chuyển đổi mô hình chăn nuôi: Bên cạnh việc đưa ra các biện pháp hành chính, chính quyền cũng cần hỗ trợ người dân trong việc tìm kiếm các mô hình chăn nuôi thân thiện với môi trường, như xây dựng hệ thống chuồng trại khép kín, áp dụng các công nghệ xử lý chất thải chăn nuôi.
Khi vịt đã ăn xong và nằm rỉa lông cạnh bờ hồ
Tuyên truyền, nâng cao ý thức cộng đồng: Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường nước và khuyến khích người dân thực hiện các biện pháp chăn nuôi bền vững. Các chương trình giáo dục, hội thảo có thể được tổ chức để nâng cao nhận thức của người chăn nuôi và cộng đồng về vấn đề này.
Chăn nuôi vịt không được kiểm soát tại khu vực hồ Dầu Tiếng đang đặt ra thách thức lớn đối với việc bảo vệ nguồn nước sạch. Nếu không có những biện pháp quản lý kịp thời, tình trạng ô nhiễm có thể trở nên nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cả sức khỏe con người lẫn hệ sinh thái tự nhiên. Chính quyền huyện Dầu Tiếng cần nhanh chóng có các biện pháp xử lý quyết liệt, đồng thời hỗ trợ người dân chuyển đổi sang mô hình chăn nuôi bền vững, để đảm bảo sự phát triển lâu dài và bền vững của khu vực.
Ngoài việc nuôi vịt trên thì hiện tượng khai thác khoáng sản lòng sông Dầu Tiếng cũng gây ảnh hưởng nghiêm trọng. Cụ thể 29/10/2024 phóng viên, Sức Khỏe & Môi Trường đã ghi nhận các lực lượng kiểm soát, công tác tuần tra gồm CSGT đường thủy, Cảnh sát kinh tế, Công an huyện Dầu Tiếng đã phối hợp chặt chẽ, tăng cường kiểm tra nghiêm ngặt và ban hành lệnh cấm đối với việc khai thác cát trái phép trên hồ Dầu Tiếng, nhưng vẫn còn một số “cát tặc” tiếp tục hoạt động. Điều này cho thấy dù đã có biện pháp mạnh mẽ từ phía chính quyền, nhưng việc khai thác cát trái phép vẫn chưa được kiểm soát hoàn toàn. Những kẻ vi phạm này thường lén lút khai thác vào ban đêm hoặc tìm cách tránh né các lực lượng chức năng, gây ra những hậu quả nghiêm trọng về môi trường và hạ tầng xung quanh.