'Chìa khóa' để phát triển năng lượng xanh, thành phố sạch

Lần đầu tiên Hà Nội ban hành kế hoạch tổng thể, đưa ra các mục tiêu cụ thể như 75-80% số ngày trong năm có chất lượng không khí ở mức tốt và trung bình

Đây là những nội dung được trao đổi tại Diễn đàn "Năng lượng xanh - Thành phố sạch" do các đơn vị của Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp tổ chức ngày 7/11.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành, trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và cạn kiệt tài nguyên, việc lựa chọn con đường phát triển xanh, chuyển dịch sang năng lượng sạch không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là trách nhiệm chung của mỗi quốc gia.

Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết, Việt Nam đã và đang thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng thông qua hàng loạt chính sách quan trọng như Luật Bảo vệ môi trường 2020, Chiến lược, Quy hoạch, Kế hoạch bảo vệ, quản lý chất lượng môi trường quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu hướng tới mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050… Đây là nền tảng vững chắc để Việt Nam phát triển nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế carbon thấp, hướng tới mục tiêu "Việt Nam xanh, sạch, đáng sống".

"Phát triển năng lượng xanh không chỉ góp phần giảm phát thải khí nhà kính và bảo đảm an ninh năng lượng, mà còn mở ra hướng đi bền vững cho các đô thị lớn, trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội như Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Hải Phòng", Thứ trưởng Lê Công Thành khẳng định.

Thời điểm siết chặt quy định về quy chuẩn khí thải xe mô tô, xe gắn máy

Phát triển năng lượng xanh được xem là chìa khóa giúp Việt Nam đạt được mục tiêu Net Zero, bảo đảm an ninh năng lượng và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân đô thị. Việc sử dụng năng lượng sạch, nhiên liệu thân thiện môi trường, cùng với phát triển giao thông xanh và công trình xanh đang trở thành xu hướng tất yếu.

Theo ông Trương Mạnh Tuấn - Phó Trưởng phòng Quản lý chất lượng môi trường, Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), ô nhiễm không khí cũng là vấn đề nghiêm trọng, tập trung chủ yếu ở hai vùng kinh tế trọng điểm, gồm: Hà Nội và các tỉnh lân cận; Thành phố Hồ Chí Minh và vùng phụ cận.

Trước thực tế trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng dự thảo lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy lưu hành tại Việt Nam. Theo đó, thời gian áp dụng chính thức được lùi để người dân và địa phương có thêm thời gian chuẩn bị, song tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, các quy định sẽ được siết chặt sớm hơn, bắt đầu từ ngày 1/7/2027.

Các đô thị lớn khác như Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế triển khai từ ngày 1/7/2028, còn các tỉnh, thành khác sẽ áp dụng từ 1/7/2030.

"Các mốc được Cục Môi trường đề xuất sẽ đảm bảo đáp ứng được yêu cầu bảo vệ môi trường nhưng cũng đảm bảo việc áp dụng từng bước một và có sự tính toán hài hòa cho người dân", ông Trương Mạnh Tuấn cho biết.

Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết, Việt Nam đã và đang thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng thông qua hàng loạt chính sách quan trọng

Đề xuất thêm về giảm phát thải phương tiện giao thông, ông Lê Văn Đạt, Phó Giám đốc Học viện Chiến lược, Bồi dưỡng cán bộ xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, hiện tỉ lệ đảm nhận vận tải hành khách công cộng tại Hà Nội chỉ đạt 19,5% và TPHCM chỉ đạt 7%. Trong khi đó, theo Quyết định số 876/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí metan của ngành giao thông vận tải, tới năm 2030, tỉ lệ đảm nhận vận tải hành khách công cộng tại Hà Nội phải đạt 45-50% và TPHCM là 25%.

Để đạt được theo lộ trình, ông Lê Văn Đạt đề xuất một số giải pháp như chuyển đổi sang xe điện, quản lý phương tiện phát thải cao, phát triển hệ thống giao thông công cộng hiệu quả, quản lý nhu cầu đi lại... "Một trong những giải pháp đang được đẩy mạnh là ứng dụng công nghệ vào tối ưu hóa luồng giao thông để giảm hành trình và giảm phát thải của các phương tiện giao thông", ông Lê Văn Đạt chia sẻ.

Tại Thủ đô Hà Nội, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết thời gian qua, thành phố đối mặt với thách thức môi trường nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu và ô nhiễm do đô thị hóa nhanh. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để thành phố chuyển đổi xanh, hướng tới trung hòa carbon vào năm 2050.

Với quan điểm trên, Hà Nội đã ban hành Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí thành phố đến năm 2030, định hướng đến 2035. Đây là lần đầu tiên Hà Nội ban hành kế hoạch tổng thể, đưa ra các mục tiêu cụ thể như 75-80% số ngày trong năm có chất lượng không khí ở mức tốt và trung bình.

Theo đó, Hà Nội sẽ phân vùng phát thải thấp, áp dụng nhiều biện pháp hạn chế giao thông, trong đó cấm lưu thông xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel, ưu tiên ôtô đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 và xe máy đáp ứng tiêu chuẩn mức 2; tạo hành lang pháp lý vững chắc cho chuyển đổi xanh...

Kết thúc chương trình, các chuyên gia, khách mời cùng thống nhất các cam kết hành động: Nhà nước tiếp tục hoàn thiện chính sách, quy chuẩn khí thải và hỗ trợ chuyển đổi năng lượng sạch; Doanh nghiệp đẩy mạnh đầu tư công nghệ xanh, sử dụng năng lượng hiệu quả và các tổ chức, hiệp hội lan tỏa kết nối giữa chính sách, doanh nghiệp và cộng đồng.

Thu Cúc