Tỉnh Sơn La đã quy hoạch trên 696.000ha đất cho lâm nghiệp, chiếm 49,39% tổng diện tích tự nhiên toàn tỉnh. Đến nay, diện tích đất có rừng là 671.596,3ha, tăng gần 1.800ha so với năm 2023. Gồm hơn 72.000ha rừng đặc dụng; gần 293.000ha rừng phòng hộ, còn lại trên 306.000ha rừng sản xuất. Diện tích đất chưa có rừng quy hoạch cho lâm nghiệp là hơn 77.162ha, đã bao gồm hơn 7.200ha rừng trồng chưa thành rừng.
Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý bảo vệ rừng, thời gian qua lực lượng kiểm lâm tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng phần mềm công nghệ trong thực hiện nhiệm vụ. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng (PCCCR), lực lượng kiểm lâm đã sử dụng công nghệ ứng dụng theo dõi cảnh báo cháy rừng, theo dõi diễn biến rừng qua hệ thống cơ sở dữ liệu các phần mềm cảnh báo cháy, hệ thống cảnh báo vệ tinh.
Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh Sơn La, các phần mềm được tích hợp trên máy tính bảng, điện thoại thông minh có các tính năng hỗ trợ công vụ như đo đạc, kiểm tra hiện trường, quản lý các lô rừng, trạng thái rừng, trữ lượng rừng. Qua đó, đã giúp các lực lượng thanh tra pháp chế và kiểm lâm địa bàn kịp thời phát hiện được các điểm có khả năng biến động về rừng và đất lâm nghiệp, cảnh báo sớm cháy rừng, phát hiện và nhanh chóng xử lý các hành vi xâm lấn, vi phạm Luật Lâm nghiệp.
Khi có các đám cháy rừng xảy ra việc ứng dụng công nghệ thông tin theo dõi điểm cháy qua vệ tinh, đặc biệt là sau khi đám cháy xảy ra, các lực lượng sẽ sử dụng Flycam theo dõi các đám cháy để có biện pháp khống chế phù hợp. Trong tình hình, lực lượng mỏng, diện tích rừng lớn, địa hình phức tạp, việc ứng dụng công nghệ thông tin là giải pháp quan trọng.
Với sự hỗ trợ từ các phần mềm, thiết bị thông minh, công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng trên địa bàn tỉnh đang ngày càng được nâng cao, hạn chế thiệt hại về tài nguyên rừng.
Chi cục Kiểm lâm tỉnh Sơn La cũng đang tích cực ứng dụng công nghệ số trong công tác quản lý bảo vệ rừng, bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học như: Duy trì sử dụng hệ thống theo dõi diễn biến rừng và đất lâm nghiệp bằng phần mềm cập nhật diễn biến rừng (FRMSdesktop, FRMS-Mobile), cung cấp tài khoản sử dụng, đăng nhập vào phần mềm để cập nhật và báo cáo diễn biến rừng và đất lâm nghiệp phục vụ công tác công bố hiện trạng rừng hàng năm trên địa bàn tỉnh.
Nhờ có sự hỗ trợ của các thiết bị, phần mềm và ứng dụng công nghệ thông tin đã đem lại hiệu quả thiết thực trong công tác giữ rừng trên địa bàn tỉnh Sơn La. Thông qua các ứng dụng công nghệ và thiết bị hiện đại, đã giúp lực lượng kiểm lâm trên địa bàn tỉnh phát hiện hàng trăm điểm cháy. Rất nhiều vị trí nghi xảy ra biến động rừng cũng được phát hiện và được xử lý kịp thời… góp phần nâng cao tỷ lệ che phủ rừng.
Trong tháng 7/2025, tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Mường La, Ban Quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Mường La phối hợp với Tổ chức Bảo tồn Động thực vật Quốc tế (Fauna & Flora International – FFI) và Nhóm Bảo tồn Cộng đồng (CCT) Mường La tổ chức tập huấn kỹ thuật sử dụng thiết bị ghi âm sinh học tự động và triển khai tuần rừng thực địa tại một số khu vực rừng trọng điểm. Trước chuyến tuần rừng, lực lượng kiểm lâm, cán bộ kỹ thuật và nhóm CCT đã tham gia lớp tập huấn về thiết bị AudioMoth – công cụ thu âm hiện đại cho phép ghi nhận, lưu trữ và phân tích các âm thanh từ môi trường tự nhiên..
AudioMoth là một thiết bị thu âm sinh học nhỏ gọn, tiết kiệm chi phí nhưng có hiệu suất cao, được thiết kế để ghi lại âm thanh trong môi trường tự nhiên với chất lượng tốt. Thiết bị cho phép ghi nhận các âm thanh sinh học như tiếng chim, côn trùng, động vật hoang dã cũng như các tiếng động do con người gây ra như tiếng cưa máy, tiếng súng hoặc tiếng xe cơ giới trong rừng. V
Với khả năng hoạt động độc lập bằng pin và lưu trữ dữ liệu trên thẻ nhớ, AudioMoth có thể được lập trình thời gian ghi âm cụ thể trong ngày, giúp giám sát liên tục mà không cần hiện diện của con người tại hiện trường. Thiết bị này đang được ứng dụng ngày càng rộng rãi trong các chương trình bảo tồn đa dạng sinh học, đặc biệt trong hoạt động tuần rừng và giám sát rừng cộng đồng.
Việc sử dụng AudioMoth giúp nâng cao hiệu quả giám sát không xâm lấn, thu thập dữ liệu âm thanh khách quan, hỗ trợ phát hiện sớm các nguy cơ xâm hại tài nguyên rừng và góp phần xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ công tác bảo tồn và quản lý tài nguyên thiên nhiên. Ngay sau tập huấn, các lực lượng đã phối hợp tổ chức chuyến tuần rừng thực địa tại một số khu vực rừng tự nhiên trọng điểm. Trong quá trình tuần tra, đoàn công tác tiến hành kiểm tra hiện trạng rừng, lắp đặt thiết bị ghi âm sinh học tại các vị trí có nguy cơ cao nhằm hỗ trợ giám sát, phát hiện sớm các dấu hiệu xâm hại tài nguyên.
Hoạt động này nằm trong định hướng ứng dụng công nghệ số vào công tác bảo vệ và giám sát tài nguyên rừng, đồng thời thể hiện sự phối hợp hiệu quả giữa các lực lượng kiểm lâm, tổ chức bảo tồn quốc tế và cộng đồng địa phương. Việc đưa thiết bị công nghệ vào thực địa giúp nâng cao năng lực quản lý rừng, đồng thời mở rộng phương pháp giám sát không xâm lấn, góp phần bảo vệ tốt hơn các hệ sinh thái tự nhiên./.
Hoàng Cường