Lấy người dân làm trung tâm để phát triển đô thị thông minh

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh chủ trì Hội nghị - Ảnh: VGP/PT

Ngày 13/8, Bộ Xây dựng cùng Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội nghị tổng kết Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018-2025 và định hướng đến năm 2030.

Sau hơn 7 năm triển khai Đề án 950 đã bước đầu đem lại những kết quả tích cực. Nhiều địa phương đã ban hành và triển khai đề án hoặc kế hoạch phát triển đô thị thông minh với những cách làm linh hoạt, sáng tạo như Thừa Thiên Huế, Bình Dương, Đà Nẵng, Quảng Ninh, TPHCM,..., triển khai ở nhiều lĩnh vực ưu tiên như: Trung tâm điều hành thông minh (IOC), dữ liệu nền tảng GIS, y tế, giáo dục, giao thông, cấp nước, chiếu sáng, và đặc biệt là dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân ngày càng hiệu quả.

Việc phát triển đô thị thông minh đã ghi nhận những lợi ích thiết thực cho toàn xã hội, người dân - doanh nghiệp - nhà nước. Đối với người dân, được tiếp cận với các tiện ích thông minh, thông tin minh bạch về quy hoạch, y tế, giao thông, giáo dục. Đối với doanh nghiệp, giúp mở ra cơ hội đầu tư, kinh doanh minh bạch, hiệu quả hơn nhờ hạ tầng dữ liệu mở, các chính sách mới của nhà nước giúp thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đối với Nhà nước, tạo ra công cụ đột phá giúp điều hành, quản lý hiệu quả, ra quyết định nhanh và chính xác hơn.

Hà Nội tích hợp yếu tố thông minh vào quy hoạch chung, ưu tiên xây dựng hệ thống thông tin quy hoạch trên nền GIS 3D và vận hành hệ thống quản lý đô thị thông minh

Hà Nội: Thí điểm công nghệ mới quản lý đô thị và phục vụ người dân

Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Luyện Văn Phương cho biết, Hà Nội là trung tâm chính trị, hành chính quốc gia, có điều kiện thuận lợi để tiếp cận nhanh các chủ trương, chính sách mới và triển khai thí điểm các mô hình công nghệ mới vào quản lý đô thị và phục vụ người dân.

Trong lĩnh vực hạ tầng số, thành phố đã xây dựng mạng WAN kết nối toàn bộ xã, phường và các sở, ngành; tỷ lệ hộ gia đình có mạng cáp quang đạt 93,15%, thuê bao di động băng rộng đạt 121% và 81,7% người dân sử dụng smartphone.

Hà Nội cũng bố trí kinh phí thuê dịch vụ Trung tâm Dữ liệu hành chính hiện đại trên nền tảng điện toán đám mây, phục vụ hệ thống thông tin hành chính và chuyên ngành. Các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4; phần mềm một cửa điện tử 3 cấp; hệ thống họp trực tuyến; cùng cơ sở dữ liệu về doanh nghiệp, bảo hiểm, đất đai, giáo dục, y tế… đều được kết nối liên thông với hệ thống quốc gia.

Trong lĩnh vực quy hoạch, Hà Nội tích hợp yếu tố thông minh vào quy hoạch chung, ưu tiên xây dựng hệ thống thông tin quy hoạch trên nền GIS 3D và vận hành hệ thống quản lý đô thị thông minh.

Về hạ tầng kỹ thuật, thành phố triển khai các giải pháp thông minh hóa giao thông, cấp thoát nước, năng lượng, chiếu sáng, xử lý rác thải, quan trắc môi trường và an ninh đô thị với dữ liệu thời gian thực phục vụ điều hành linh hoạt.

Hà Nội cũng thúc đẩy phát triển trường học, bệnh viện, nhà máy, trang trại thông minh, khuyến khích mô hình kinh doanh mới và khởi nghiệp sáng tạo. Nguồn nhân lực công nghệ thông tin được chú trọng với gần 300 cán bộ chuyên trách và hơn 600 lớp đào tạo cho 20.000 lượt cán bộ. Thành phố hợp tác với các trường đại học, tập đoàn công nghệ để đào tạo chuyên sâu.

Về an toàn thông tin, Hà Nội triển khai hệ thống giám sát, phòng chống tấn công mạng, cấp hơn 13.400 chữ ký số, tổ chức diễn tập an ninh mạng và trang bị phần mềm bản quyền, tường lửa cho các đơn vị.

Thành phố cũng đẩy mạnh hợp tác quốc tế với các tổ chức như Tổ chức Thành phố thông minh bền vững thế giới (WeGO), Tổ chức Công nghiệp Điện toán Châu Á - Châu Đại Dương (ASOCIO) và các tập đoàn công nghệ lớn như: Microsoft, Dell, Viettel, VNPT, FPT.

Đến năm 2030, Hà Nội phấn đấu trở thành đô thị thông minh, từng bước kết nối mạng lưới đô thị thông minh trong nước và quốc tế; trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng Sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước.

Từ năm 2018, Huế đã đầu tư hơn 142 tỷ đồng cho các giải pháp đô thị thông minh

Huế: Ưu tiên ứng dụng AI và Big Data trong các lĩnh vực trọng điểm

Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Huế Trương Nguyễn Thiện Nhân, thành phố xác định quan điểm "lấy người dân làm trung tâm" trong phát triển đô thị thông minh, được thể hiện rõ qua các mục tiêu: Nâng cao chất lượng sống, quản lý đô thị tinh gọn, tăng cường năng lực cạnh tranh, cải thiện dịch vụ công và đảm bảo an ninh trật tự.

Từ năm 2018, Huế đã đầu tư hơn 142 tỷ đồng cho các giải pháp đô thị thông minh. Xây dựng các kênh thông tin chính thống, minh bạch để người dân dễ dàng tiếp cận. Nền tảng Hue-S phát hành hơn 5.200 bản tin, thu hút hơn 5 triệu lượt truy cập; riêng năm 2024 có gần 1.000 bản tin và hơn 3.000 lượt góp ý từ người dân.

Cổng thông tin tương tác (https://tuongtac.hue.gov.vn) công khai thông tin dịch vụ công, quy hoạch và vi phạm, giúp kết nối chính quyền - người dân - doanh nghiệp. Hệ thống cảnh báo sớm thiên tai sử dụng dữ liệu thời gian thực qua Hue-S, SMS và truyền thanh.

Thành phố cũng tạo điều kiện để người dân tham gia ý kiến thông qua hệ thống phản ánh hiện trường. Hơn 107.000 phản ánh hiện trường đã được xử lý, liên quan đến giao thông, môi trường, chiếu sáng, cây xanh và dịch vụ công. Huế cũng triển khai hệ thống giám sát giao thông bằng camera AI; hệ thống này đã ghi nhận hơn 51.000 vi phạm, xử phạt hơn 10 tỷ đồng.

Trung tâm Điều hành đô thị thông minh (IOC) Huế tích hợp dữ liệu từ camera, cảm biến, IoT và phân tích bằng AI để giám sát giao thông, an ninh, môi trường và thiên tai. Hệ thống đã hỗ trợ công an xử lý nhiều vụ án trọng điểm.

Về quy hoạch, Huế đã số hóa 133 đồ án xây dựng trên nền tảng GIS, cho phép tra cứu qua Hue-S và các cổng điện tử. Thành phố phối hợp với Tổng cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ và Ngân hàng Thế giới triển khai dự án chuyển đổi số ngành xây dựng, hướng tới quản trị đô thị thông minh bằng công cụ số.

Giai đoạn 2025 - 2030, Huế đặt mục tiêu hoàn thiện kiến trúc công nghệ, xây dựng mô hình điều hành trực tuyến bằng dữ liệu số, triển khai các kịch bản quản lý quy hoạch, giao thông, đất đai, du lịch, môi trường và kinh tế - xã hội. Thành phố ưu tiên ứng dụng AI và Big Data trong các lĩnh vực trọng điểm.

Đà Nẵng đã giành nhiều giải thưởng quốc tế như ASOCIO Smart City năm 2019, Thành phố thông minh Việt Nam liên tiếp từ năm 2020 đến 2024 và Thành phố thông minh Seoul năm 2023.

Đà Nẵng: Thành phố thông minh đạt nhiều giải thưởng quốc tế

Theo thông tin từ Sở Xây dựng Đà Nẵng, từ năm 2014, thành phố đã thí điểm các ứng dụng và dịch vụ thông minh trong giao thông, môi trường, y tế, giáo dục và an toàn thực phẩm. Năm 2018, UBND thành phố ban hành Kiến trúc tổng thể thành phố thông minh với 6 trụ cột và 16 lĩnh vực ưu tiên.

Thành phố đang chuyển đổi công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành từ truyền thống sang môi trường số dựa trên dữ liệu và công nghệ. Trung tâm IOC thành phố đã kết nối hơn 300 thiết bị cảm biến IoT và gần 1.000 camera giám sát. Trung tâm IOC cung cấp 15 nhóm dịch vụ với 159 loại số liệu và 52 loại cảnh báo, hỗ trợ hiệu quả công tác quản lý và phục vụ người dân.

Nhờ những nỗ lực này, Đà Nẵng đã giành nhiều giải thưởng quốc tế như ASOCIO Smart City năm 2019, Thành phố thông minh Việt Nam liên tiếp từ năm 2020 đến 2024 và Thành phố thông minh Seoul năm 2023.

Định hướng phát triển trong thời gian tới, TP Đà Nẵng tiếp tục đầu tư hoàn thiện hạ tầng số, xây dựng Trung tâm tính toán hiệu năng cao, Trung tâm dữ liệu quy mô khu vực, triển khai Internet vệ tinh cho vùng sâu vùng xa, phát triển mạng 5G/6G và IoT trong các khu công nghiệp.

Thí điểm mô hình Bản sao số để mô phỏng, dự báo và tối ưu hóa quy hoạch đô thị; phát triển kinh tế tầm thấp sử dụng UAV trong nông nghiệp, logistics và giám sát môi trường.

7 nhóm giải pháp để phát triển đô thị thông minh

Phát biểu tại Hội nghị tổng kết Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018-2025 và định hướng đến năm 2030, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, với tầm nhìn chiến lược trong kỷ nguyên Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Đảng và Nhà nước ta đã kiên định mục tiêu đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển hướng sang phát triển xanh, thông minh và bền vững.

Năm 2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 950/QĐ-TTg phê duyệt "Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018-2025, định hướng đến năm 2030" (Đề án 950), đặt dấu mốc đầu tiên cho phát triển đô thị thông minh bền vững trên cả nước.

Sau gần 7 năm triển khai, Đề án đã đạt được những kết quả ban đầu đáng ghi nhận, góp phần đưa ra những nội dung cơ bản phù hợp với phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam. Tại các địa phương, 37 tỉnh, thành phố đã ban hành Đề án, kế hoạch phát triển đô thị thông minh riêng. Nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực như giao thông, y tế, giáo dục đã bắt đầu mang lại những tiện ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp, phát triển đô thị thông minh gắn kết mạnh mẽ với quá trình chuyển đổi số quốc gia.

"Phát triển đô thị thông minh đem lại nhiều lợi ích, có nhiều nội dung rất mới mẻ, chưa có tiền lệ. Vì vậy, đây là cơ hội để thẳng thắn nhìn nhận khó khăn, vướng mắc, bất cập trong quá trình phát triển đô thị thông minh ở Việt Nam, từ đó tìm ra câu trả lời cho các vấn đề đang đặt ra như: Nguồn lực và thể chế cho phát triển đô thị thông minh, cơ chế để dữ liệu thực sự trở thành tài sản chung, giải pháp để người dân được đặt ở vị trí trung tâm trong phát triển đô thị thông minh...", Bộ trưởng nói.

Trong bối cảnh 26/34 địa phương sau sáp nhập, Bộ Xây dựng cho rằng việc triển khai đề án phát triển đô thị thông minh cần thiết phải tiếp tục thực hiện. Đồng thời, việc sắp xếp đơn vị hành chính, tinh gọn bộ máy và cải cách hành chính đang đặt ra yêu cầu mới về mô hình quản trị đô thị linh hoạt, tích hợp, số hóa toàn diện.

Kế thừa các nhiệm vụ, giải pháp tại Đề án 950 và kinh nghiệm thực tế triển khai thực hiện trên cả nước cũng như quốc tế, trong bối cảnh mới, Bộ Xây dựng đề xuất 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cho giai đoạn 2025-2030.

Đó là các Bộ, ngành đẩy mạnh hoàn thiện hệ thống pháp luật, hoàn thiện các mô hình, kiến trúc hệ thống dữ liệu, công nghệ, cơ sở hạ tầng, tiêu chuẩn, quy chuẩn của các lĩnh vực hỗ trợ phát triển đô thị thông minh, có sự phối hợp, liên thông, chia sẻ dữ liệu. 

Xây dựng cơ sở dữ liệu đô thị dùng chung.

Lấy người dân làm trung tâm, đẩy mạnh cung cấp các dịch vụ đô thị thông minh thiết yếu, khuyến khích người dân tham gia quản trị, góp ý chính sách và giám sát chất lượng phục vụ…

Phát triển nguồn nhân lực đô thị thông minh thông qua tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ, công chức, viên chức và phổ cập kỹ năng số cho người dân, hình thành lực lượng công dân số thích ứng với chuyển đổi số.

Đổi mới mô hình quản trị đô thị, tăng cường ứng dụng dữ liệu, công nghệ trong điều hành; xây dựng chính quyền số đô thị, phát triển mô hình đô thị đổi mới sáng tạo.

Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tranh thủ nguồn lực bên ngoài để phát triển đô thị thông minh.

Đẩy mạnh hợp tác công tư trong phát triển đô thị thông minh, hoàn thiện cơ chế huy động nguồn lực xã hội hóa, khuyến khích, thúc đẩy doanh nghiệp, khu vực tư nhân nghiên cứu phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phục vụ phát triển đô thị thông minh.

Phan Trang