Gỡ “nút thắt” cho doanh nghiệp bất động sản

(HNM) - Từ đầu năm 2019 đến nay, thị trường bất động sản có nhiều dấu hiệu chững lại. Theo các chuyên gia, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiện tượng này là do hệ thống văn bản pháp luật còn nhiều chồng chéo, xung đột. Vì vậy, cần sớm tháo gỡ những "nút thắt" để tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, bất động sản phát triển các dự án nhà ở được thuận lợi.

Nhiều bất cập từ chính sách

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh cho biết, thị trường bất động sản thành phố Hồ Chí Minh đang khó khăn do chính sách, quy định pháp luật còn bất cập. Nhiều dự án đầu tư đã được phê duyệt, nhưng phải dừng lại để rà soát tính phù hợp với pháp luật. Cụ thể, có 150 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, nhưng chưa thể triển khai do vướng mắc quy định. Trong khi đó, số dự án đầu tư mới đủ điều kiện để phê duyệt cũng giảm khá mạnh.

“Từ đầu năm 2019 đến nay, mới chỉ có vài dự án được phê duyệt thay vì con số vài trăm dự án của những năm trước. Loại bất động sản căn hộ nghỉ dưỡng (condotel) giảm cung mạnh do có khoảng trống pháp luật ở phân khúc này. Cả chủ đầu tư dự án và chủ đầu tư thứ cấp đều không muốn bỏ tiền khi rủi ro pháp lý đang tồn tại” - ông Lê Hoàng Châu chia sẻ.

Theo Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc, hệ thống luật pháp về kinh doanh đang tồn tại nhiều điều bất hợp lý. Rà soát của VCCI trên một số luật liên quan trong lĩnh vực bất động sản như: Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản… đã có đến 20 xung đột chính sách từ các luật liên quan đến nghị định, thông tư hướng dẫn về lĩnh vực bất động sản có sự chồng chéo, mâu thuẫn, không khả thi dẫn đến trong quá trình triển khai có nhiều dự án bị thanh tra, kiểm toán kéo dài.

Ông Nguyễn Xuân Quang, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Đầu tư Nam Long cho biết, chính những chính sách chồng chéo, mâu thuẫn, không khả thi và thiếu tính thực tiễn dẫn đến nhiều cuộc thanh tra, kiểm toán kéo dài 2-3 năm; thậm chí “không hồi kết” đã khiến doanh nghiệp bất động sản bất an...

Tổng Thư ký Hiệp hội Bất động sản Việt Nam Đỗ Viết Chiến cho biết, theo phản ánh của cộng đồng doanh nghiệp, có nhiều khó khăn đang cản trở doanh nghiệp: Bất cập từ những văn bản, bất cập thực thi các văn bản, thực tế nảy sinh, nhưng pháp luật chưa được điều chỉnh. Cụ thể như quy định về quy hoạch sử dụng cấp đất ở tỉnh có kỳ hạn 5 năm trong khi huyện là 1 năm. Trong khi đó, kế hoạch của chủ đầu tư mất nhiều thời gian, có khi chưa được thông qua đã phải điều chỉnh.

Hay như khó khăn ở bất động sản nghỉ dưỡng, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu căn hộ khách sạn cho khách mua condotel, đặc biệt là thời hạn sử dụng đối với bất động sản nghỉ dưỡng… Chính sách pháp luật liên quan đến các nội dung trên mặc dù đã được Thủ tướng Chính phủ yêu cầu sớm nghiên cứu và ban hành, nhưng việc triển khai vẫn chậm, gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Cần sớm giải quyết

Bàn về các xung đột pháp lý trong các luật liên quan đến hoạt động kinh doanh bất động sản, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI cho rằng, trong bối cảnh thị trường bất động sản đang trầm lắng, những chồng chéo, xung đột về pháp luật không chỉ tác động đến các nhà đầu tư, tới thị trường, mà còn tác động đến người dân khi giá nhà tăng. Những người dân và những người có mong muốn chính đáng để sở hữu nhà ở gặp rất nhiều khó khăn trong việc sở hữu nhà...

Trước những lo ngại về sự chồng chéo của luật, bà Hoàng Thị Vân Anh, Vụ trưởng Vụ Chính sách và Pháp chế, Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết về kế hoạch xây dựng Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Đất đai. Cụ thể, Quốc hội đã đưa dự án luật này vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020 và có ý kiến về dự án Luật Đất đai vào kỳ họp thứ tám, Quốc hội khóa 14 (diễn ra từ ngày 21-10).

“Lần sửa đổi bổ sung Luật Đất đai này, một trong những mục tiêu đầu tiên mà Bộ Tài nguyên và Môi trường nhắm tới là cố gắng giải quyết những nội dung chưa thống nhất giữa Luật Đất đai với các bộ luật khác liên quan. Bên cạnh đó, Bộ sẽ giải quyết các nội dung mà các đơn vị đã nói là những khoảng trống mà pháp luật chưa có điều chỉnh, hoặc những quy định có bất cập, vướng mắc, không phù hợp với thực tiễn” - bà Hoàng Thị Vân Anh chia sẻ.

Thông tin về những điểm mới trong Luật Xây dựng sửa đổi, ông Hoàng Hải, Cục trưởng Cục Công tác phía Nam (Bộ Xây dựng) cho biết: "Luật Xây dựng đang được sửa đổi theo 3 nhóm chính sách: Cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính; đơn giản hóa, bãi bỏ các điều kiện kinh doanh; phản biện các hệ thống pháp luật, đồng bộ với các pháp luật khác. Hiện, Luật sửa đổi đã cởi mở và tiệm cận dần với các quy định của quốc tế. Bởi, chúng ta đã tích hợp các thủ tục thẩm định thiết kế, cấp phép xây dựng đối với các công trình sử dụng vốn ngoài ngân sách. Việc tích hợp này tiến tới có thể bỏ cấp phép xây dựng. Tuy nhiên, việc kiểm soát không có nghĩa là bỏ bước đấy, mà là thông qua các thủ tục khác, có nghĩa là đơn giản hóa các thủ tục cấp phép".

Về các vấn đề pháp lý được chuyên gia, doanh nghiệp đưa ra, Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc cho biết, VCCI sẽ ghi nhận và xây dựng bản kiến nghị gửi cấp có thẩm quyền, các bộ, ngành liên quan để sớm có thể ban hành văn bản nhằm giải quyết bất cập.