Chuyển đổi giao thông xanh, cần hành động ngay để đạt mục tiêu Net Zero

Chuyển đổi giao thông xanh, cần làm ngay

Vừa qua, tại Hà Nội, Báo Điện tử VTC News tổ chức tọa đàm “Chuyển đổi giao thông xanh - thích ứng và thay đổi” với sự tham gia của TS Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường và ông Bùi Phi Long - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Vận tải Hà Nội.

Tại buổi tọa đàm, TS Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường nhận định, hiện nay tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội ở mức đáng báo động.

Toàn cảnh tọa đàm.

Ông Tùng bày tỏ lo ngại đấy là xu thế và sẽ chỉ tăng chứ không giảm nếu chúng ta không có hành động cụ thể.

Mặt khác, TS Tùng cho biết, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng giao thông, phương tiện giao thông là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng ô nhiễm của Hà Nội nên việc chuyển đổi phương tiện xanh, lập vùng phát thải thấp vừa là xu hướng, vừa là sức ép do ô nhiễm môi trường tạo ra.

TS Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam.

Theo TS Hoàng Dương Tùng, chúng ta đã có cam kết net zero vào năm 2050. Như vậy, chúng ta phải bắt đầu ngay lập tức các hành động đã được đề ra, không thể chậm trễ; Phải làm ráo riết, cương quyết vì để càng lâu thì càng ảnh hưởng kinh tế, thiệt hại sức khỏe và chi phí để bù đắp sẽ ngày càng tăng.

Đồng tình với những nhận định trên, ông Bùi Phi Long - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Vận tải Hà Nội cho rằng đây là chủ trương đúng đắn, hướng tới Thủ đô xanh, sạch, hiện đại.

Đánh giá đây sẽ là chính sách tác động mạnh đến người dân và doanh nghiệp vận tải, ông Long bày tỏ mong muốn sẽ có những chính sách cụ thể về tín dụng, hạ tầng, trạm sạc... để doanh nghiệp cùng Nhà nước có thể thực hiện được chủ trương này hiệu quả và bền vững.

Ông Bùi Phi Long - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Vận tải Hà Nội.

TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh quyết liệt hành động

Một trong những hành động nhằm hiện thực hóa kế hoạch chuyển đổi giao thông xanh, mới đây, Hà Nội đã quyết định hỗ trợ lãi vay cho doanh nghiệp đầu tư hạ tầng vận tải công cộng, xe buýt để mua sắm xe buýt điện, năng lượng xanh.

Cụ thể, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền ký ban hành công văn về việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 37/2025/NQ-HĐND của HĐND Thành phố.

Theo đó, để thể chế hóa và triển khai đầy đủ, đồng bộ cơ chế, chính sách quy định tại Nghị quyết số 37/2025/NQ-HĐND, UBND thành phố yêu cầu Giám đốc, Thủ trưởng các Sở, ban, ngành thành phố quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 37 của HĐND thành phố liên quan phát triển hệ thống vận tải hành khách công cộng khối lượng lớn; khuyến khích đầu tư xây dựng, khai thác bến xe, bãi đỗ xe ô tô và các phương tiện cơ giới khác; áp dụng công nghệ cao trong quản lý, điều hành hệ thống giao thông vận tải.

Căn cứ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao phối hợp với các Sở Xây dựng, Tài chính cho ý kiến góp ý, hoàn thiện quy định của UBND thành phố về trình tự, thủ tục thực hiện hỗ trợ lãi vay đối với các doanh nghiệp đầu tư xây dựng hạ tầng vận tải hành khách công cộng khối lượng lớn và các doanh nghiệp tham gia cung cấp dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trên địa bàn đầu tư mua sắm xe buýt điện, năng lượng xanh và hệ thống hạ tầng (trạm biến áp, trạm sạc, trạm nạp khí) phục vụ xe buýt điện, năng lượng xanh) theo chính sách tại Nghị quyết số 37.

Sở Tài chính phối hợp với Sở Xây dựng tổ chức rà soát, cho ý kiến tham gia đối với danh sách dự án được hỗ trợ lãi suất hàng năm theo đề nghị của Sở Xây dựng.

Quỹ Đầu tư Phát triển thành phố Hà Nội phối hợp với Sở Xây dựng, Sở Tài chính rà soát, bổ sung danh mục hệ thống hạ tầng (trạm biến áp, trạm sạc, trạm nạp khí) vào danh mục lĩnh vực đầu tư, cho vay của Quỹ Đầu tư phát triển thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2025 ban hành kèm theo ban hành Quyết định số 1358/QĐ-UBND và các giai đoạn tiếp theo.

“Rà soát, hoàn thiện các ban hành quy trình, thủ tục giải quyết hồ sơ cho vay, đảm bảo rút ngắn thủ tục hành chính, công khai, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt dễ dàng tiếp cận nguồn vốn thực hiện”, Hà Nội yêu cầu.

Công ty Cổ phần Vận tải và Dịch vụ Liên Ninh công bố chính thức chuyển đổi 100% đội xe hiện hữu sang xe buýt điện VinFast.

Trong khi đó, tại hội thảo công bố kết quả nghiên cứu "Vùng phát thải thấp - Lộ trình chuyển đổi và chính sách hỗ trợ phương tiện giao thông", ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM khẳng định, địa phương hoàn toàn đảm bảo được hạ tầng trạm sạc, nguồn điện cho xe điện trên địa bàn khi thực hiện chuyển đổi các loại xe từ xăng sang điện.

Theo lãnh đạo Sở Xây dựng, TP.HCM đang trên lộ trình thực hiện quyết tâm của Thủ tướng đến năm 2050 đưa mức phát thải ròng tại Việt Nam về 0 (Net Zero). Chính sách chuyển đổi phương tiện giao thông được TP.HCM xây dựng là chuyển sang sử dụng năng lượng xanh, sạch, thân thiện môi trường chứ không phải cứng nhắc là tất cả xe phải là xe điện.

Phó Giám đốc Sở Xây dựng cũng làm rõ chính sách chuyển đổi xe xăng TP.HCM thực hiện từng bước, đang ở mức khuyến khích chứ không phải cấm toàn bộ. Ví dụ, tại vùng phát thải, xe nào có chất lượng khí thải trong điều kiện cho phép thì vẫn lưu thông, không chỉ riêng xe điện hay xe thân thiện môi trường mới được đi.

“Công nghệ đang thay đổi từng ngày. Chúng ta từng bước tiếp cận công nghệ để áp dụng vào đời sống. Không phải chỉ có xe điện mà sắp tới có thể là xe chạy hydro, các năng lượng thân thiện và phù hợp khác”, ông Bùi Hòa An nói.

Về những lo ngại với hạ tầng trạm sạc, nguồn điện chưa đảm bảo, đặc biệt với các chung cư cũ, khu nhà trọ chưa có trạm sạc, thậm chí không có bố trí khu vực đậu xe điện, ông Bùi Hòa An cho biết Ban quản lý các chung cư, chính quyền các phường, xã cũng đã có văn bản gửi Sở, kiến nghị về khu đậu xe điện, trạm sạc xe điện.

Hiện Sở Xây dựng đang giải quyết các vấn đề này và sẽ có hướng dẫn chi tiết, cụ thể để người dân yên tâm. Ví dụ trong chung cư thì ô tô đậu ở đâu, xe máy đậu thế nào, tiêu chuẩn cho phòng cháy chữa cháy với sạc xe điện, đậu xe điện như thế nào.

Với lộ trình đến năm 2029, xe công nghệ, xe buýt, taxi trên địa bàn sẽ chuyển sang các loại hình nhiên liệu thân thiện môi trường, ông An cho rằng các doanh nghiệp hoàn toàn có đủ thời gian và điều kiện để chuyển đổi xe. Thành phố cũng sẽ có các chính sách hỗ trợ như cho vay, hỗ trợ lãi vay và nguồn vay để doanh nghiệp, người dân thực hiện chuyển đổi.

Cũng theo lãnh đạo Sở Xây dựng, tỷ lệ tăng xe điện đang rất cao. 3 năm gần đây, xe điện trên địa bàn TP.HCM tăng hơn 700% so với trước năm 2023.

Theo đề án, TP.HCM sẽ triển khai Vùng phát thải thấp ( LEZ) gắn liền với ba trụ cột chính: điện hóa phương tiện, phân vùng phát thải thấp và xây dựng hạ tầng - chính sách hỗ trợ.

Trước mắt, TP.HCM ưu tiên chuyển đổi xe buýt, taxi, xe công nghệ và xe tải sang sử dụng năng lượng xanh, đồng thời mở mới 78 tuyến xe buýt sử dụng nhiên liệu sạch, với gần 2.850 xe trước năm 2030, kết nối với hệ thống xe đạp, xe máy điện công cộng.

TP.HCM khuyến khích người dân, tổ chức, doanh nghiệp chuyển đổi sang xe điện với nhiều chính sách hỗ trợ, như miễn phí trước bạ cho xe điện hoạt động kinh doanh vận tải; giảm 50% phí bảo trì đường bộ và lệ phí cấp đổi biển số cho xe ô tô điện; hỗ trợ tiền mặt đổi xe máy điện mới (tối đa 5 triệu đồng), hoặc bồi hoàn 70% giá trị còn lại nếu người dân thanh lý xe cũ; hỗ trợ lãi suất vay 10% khi mua phương tiện xanh...

Đặc biệt, hộ nghèo được hỗ trợ 100% chi phí chuyển đổi phương tiện, hộ cận nghèo hỗ trợ 80% và hộ thường 20%.

Về tiến độ đề án kiểm soát và giảm phát thải, ông Bùi Hòa An cho biết Sở Xây dựng đã chuẩn bị tương đối đầy đủ các bước thẩm định. Sau cuộc hội thảo này, đề án sẽ được trình Hội đồng Nhân dân TP.HCM và dự kiến triển khai vào đầu năm 2026.

Triển khai các cam kết của Việt Nam tại COP26, Thủ tướng ban hành Quyết định 876 ngày 2/7/2022 phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí cacbon và khí mêtan của ngành giao thông vận tải, với mục tiêu phát triển hệ thống giao thông xanh, nhằm thực hiện mục tiêu đưa phát thải ròng khí nhà kính về 0 vào năm 2050.

Chương trình hành động đã đưa ra các giải pháp cụ thể cho 5 chuyên ngành giao thông vận tải quốc gia và giao thông đô thị, trong đó có lộ trình chuyển đổi phương tiện sang sử dụng điện và năng lượng xanh.

Nguyễn Thắm