Sông Đáy đoạn chảy qua Hà Nội bắt nguồn từ xã Vân Nam (huyện Phúc Thọ), chảy qua các quận, huyện: Hoài Đức, Quốc Oai, Hà Đông, Chương Mỹ, Thanh Oai, Ứng Hòa đến xã Hương Sơn (huyện Mỹ Đức). Trong ảnh sông Đáy chảy qua xã Vân Côn (huyện Hoài Đức).
Theo đó, mục tiêu của kế hoạch là nâng cao hiệu quả kiểm soát, xử lý ô nhiễm nước tại các lưu vực sông nêu trên. Bên cạnh đó, thành phố cũng tăng cường trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước và các đơn vị có liên quan trong bảo vệ môi trường, khai thác, sử dụng và quản lý sông và tích hợp các kế hoạch, chương trình hành động đã được ban hành trước đây còn hiệu lực tại thời điểm hiện tại có liên quan đến các lưu vực sông.
UBND thành phố xây dựng kế hoạch với 5 nhóm giải pháp và đề xuất 14 nhiệm vụ cần triển khai để tăng cường hiệu quả công tác kiểm soát, xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường nước.
5 nhóm giải pháp thực hiện
1. Đầu tư hạ tầng kỹ thuật môi trường: Đầu tư công trình thu gom - xử lý nước thải đô thị, làng nghề; huy động mọi nguồn lực và xây dựng hệ thống quan trắc tự động đối với các nguồn nước thải có lưu lượng xả thải lớn;
2. Quản lý, kiểm soát nguồn thải: Xây dựng cơ sở dữ liệu (CSDL) quản lý các nguồn thải ra các lưu vực sông; xây dựng và tổ chức triển khai quản lý, kiểm soát, giám sát đối với từng nguồn thải theo nguyên tắc cấp nào, đơn vị nào phê duyệt, cấp giấy phép môi trường; kiên quyết không cấp phép đầu tư, cấp giấy phép môi trường, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với các dự án, cơ sở không đảm bảo các yêu cầu về bảo vệ môi trường;
3. Quản lý chất lượng nước mặt: Đánh giá diễn biến chất lượng nước; rà soát mạng lưới các điểm quan trắc, bổ sung các điểm, trạm quan trắc bao gồm cả tự động, liên tục tại vị trí đặc biệt ô nhiễm;
4. Thanh tra, kiểm tra - xử lý vi phạm về môi trường: Tăng cường kiểm tra định kỳ và đột xuất; xử lý nghiêm vi phạm xả thải. Yêu cầu đình chỉ hoạt động hoặc nâng cấp hệ thống xử lý nước thải nếu không đạt chuẩn;
5. Tuyên truyền nâng cao nhận thức: Truyền thông sâu rộng tới người dân và doanh nghiệp về trách nhiệm bảo vệ môi trường. Phát huy vai trò của các tổ chức chính trị, xã hội trong công tác giám sát, phản biện xã hội, tăng cường sự tham gia của cộng đồng dân cư trong công tác bảo vệ môi trường nước.
Triển khai 14 nhiệm vụ
1. Triển khai các nội dung liên quan đến quản lý chất lượng nước đối với các lưu vực sông sau khi Chính phủ ban hành các kế hoạch quản lý chất lượng nước đối với các lưu vực sông.
2. Đánh giá mức độ tác động từ các hoạt động sản xuất nông nghiệp đến môi trường nước tại các lưu vực sông.
3. Hoàn thiện và thực hiện quy chế tiếp nhận thông tin để vận hành quy trình điều tiết, bổ cập nước cho các dòng chảy thuộc các lưu vực sông; chỉ đạo xây dựng, điều chỉnh quy trình vận hành hệ thống công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải, trong đó, bổ sung yêu cầu đối với việc duy trì dòng chảy tối thiểu liên tục trong hệ thống.
4. Tổ chức thực hiện các kế hoạch quản lý chất lượng nước, xây dựng và vận hành hiệu quả cơ sở dữ liệu dùng chung về nguồn thải và chất lượng nước; theo dõi diễn biến chất lượng môi trường nước, xác định các khu vực ô nhiễm và đề xuất các biện pháp, giải pháp xử lý; phân công trách nhiệm kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải; công bố thông tin về nguồn thải, lượng thải và chất lượng môi trường nước theo quy định.
5. Tổ chức triển khai các mô hình canh tác nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, chế biến nông sản bền vững, sử dụng hợp lý tài nguyên, tái sử dụng nước thải, không để phát sinh ô nhiễm các lưu vực sông.
6. Thống kê, phân loại và lập danh mục các nguồn thải trên địa bàn có tác động đến chất lượng nước các lưu vực sông.
7. Đánh giá mức độ ô nhiễm môi trường và đề xuất kế hoạch, lộ trình xử lý ô nhiễm đối với các làng nghề trên lưu vực sông, đảm bảo nước thải phát sinh từ hoạt động của các làng nghề phải được thu gom, xử lý toàn bộ đạt quy chuẩn kỹ thuật thủ đô trước khi xả ra các lưu vực sông.
8. Tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường đối với các cơ sở có hoạt động xả nước thải vào các lưu vực sông.
9. Quan trắc, đánh giá diễn biến chất lượng nước các lưu vực sông. Duy trì, vận hành hiệu quả trạm quan trắc môi trường nước mặt tự động liên tục trên sông Cầu Bây tại Trạm bơm Am, thôn Ngọc Động, xã Đa Tốn, huyện Gia Lâm.
10. Đầu tư hạ tầng kỹ thuật về bảo vệ môi trường như: công trình thu gom, xử lý nước thải; trạm quan trắc nước thải liên tục tự động, nạo vét, khơi thông dòng chảy.
11. Xử lý các điểm tập kết chất thải rắn không đúng quy định dọc sông Ngũ Huyện Khê.
12. Xem xét tạm thời không cấp phép đầu tư mới hoặc cho phép mở rộng quy mô sản xuất đối với các cơ sở có nguồn thải vào sông Ngũ Huyện Khê.
13. Lập kế hoạch thực hiện để đến năm 2025, các cơ sở hiện đang hoạt động có xả nước thải vào sông Ngũ Huyện Khê có phương án xử lý nước thải đạt quy chuẩn kỹ thuật về chất lượng nước mặt hoặc có phương án tuần hoàn, tái sử dụng, không làm phát sinh nước thải.
14. Đầu tư trạm xử lý nước thải của các khu đô thị, cơ sở sản xuất, kinh doanh dịch vụ theo hồ sơ môi trường được phê duyệt.
Về tổ chức thực hiện có một số quy định chung: Triển khai đồng bộ Luật Bảo vệ môi trường 2020; Luật Tài nguyên nước 2023; các Sở ngành có liên quan, UBND các quận huyện, thị xã; phối hợp thực hiện Đề án phục hồi nguồn nước sau khi Thủ tướng phê duyệt. Đối với quy định cụ thể trách nhiệm của các đơn vị: Sở Nông nghiệp và Môi trường tổng hợp báo cáo, tham mưu UBND; rà soát, xây dựng, thực hiện các dự án nạo vét, sửa chữa công trình thủy lợi; chỉ đạo công ty thủy lợi duy trì hệ thống sông Cầu Bây đảm bảo dòng chảy thông thoáng. Rà soát, điều chỉnh phí bảo vệ môi trường với nước thải.
UBND Thành phố giao Sở Nông nghiệp và Môi trường rà soát đánh giá toàn diện hiện trạng, hiệu quả sử dụng công trình thủy lợi; xây dựng dự án, kế hoạch, bố trí nguồn vốn và tổ chức thực hiện việc nạo vét, sửa chữa, nâng cấp công trình thủy lợi trên các lưu vực sông; tổng hợp báo cáo UBND Thành phố định kỳ hoặc đột xuất kết quả thực hiện, khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện và các đề xuất, kiến nghị.
Sở Xây dựng rà soát hạ tầng thu gom, xử lý nước thải toàn bộ các đô thị từ loại V trở lên; thúc đẩy đầu tư các nhà máy xử lý nước thải (ưu tiên 2022-2025 và 2026-2030); triển khai vận hành các nhà máy: Kim Liên, Yên Sở, Trúc Bạch, Hồ Tây, Sơn Đồng,...Quản lý duy trì các sông Tô Lịch, Kim Ngưu, Sét, Lừ. Đề xuất bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch.
UBND Thành phố yêu cầu các nhiệm vụ, giải pháp có tính khả thi, phù hợp với điều kiện thực tiễn, hướng tới mục tiêu kiểm soát, xử lý có hiệu quả nguồn gây ô nhiễm. Xác định rõ trách nhiệm và sự phối hợp của các cơ quan, tổ chức có liên quan. Kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc bảo đảm tiến độ theo nội dung, nhiệm vụ, yêu cầu của Kế hoạch.