TP. HCM hiện có 176 tuyến, với hơn 2.300 xe buýt đang hoạt động; trong đó 627 xe chạy điện. Thực hiện kế hoạch chuyển đổi, phát triển giao thông xanh, số lượng xe buýt điện ngày càng tăng, tuy nhiên hạ tầng sạc vẫn còn hạn chế. Toàn thành phố mới có 5 trạm với 56 trụ, phần lớn do doanh nghiệp tự đầu tư. Công suất khai thác của hệ thống này chỉ vừa đủ đáp ứng nhu cầu sạc cho số xe hiện hữu.
Trong khi đó, các đơn vị vận tải buýt phải liên tục điều chỉnh lịch trình vận hành để phù hợp thời gian sạc pin cho thấy khoảng trống lớn về hạ tầng phục vụ phương tiện điện. Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng đang quản lý 25 bến, bãi với tổng diện tích hơn 120.000 m², nhưng nhiều vị trí vẫn chưa được khai thác tối ưu, đặc biệt về giá trị kinh tế. Do đó, rất cần việc đầu tư, lắp đặt các trụ/trạm sạc điện tại các bến bãi xe buýt.
Trước tình hình trên, Sở Xây dựng đã có tờ trình gửi UBND TP. HCM về việc phê duyệt Đề án Khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ (bến, bãi xe buýt) để đầu tư lắp đặt hệ thống trụ sạc điện phục vụ phương tiện giao thông trên địa bàn TP. HCM.
Theo Đề án, 19 bến, bãi xe buýt được lựa chọn gồm: Văn Thánh, Sài Gòn, Chợ Lớn, Đầm Sen, Tân Phú, khu chế xuất Linh Trung 2, bãi hậu cần kỹ thuật Linh Đông, Hiệp Thành, Thới An, Hóc Môn, Tân Quy, An Nhơn Tây, Lê Minh Xuân, điểm đầu cuối tuyến xe buýt đường Trần Đại Nghĩa, Bến xe Quận 8, cầu Kênh Lộ, Cần Giờ, Củ Chi và Bình Thái.
TP. HCM rà soát các vị trí bến, bãi xe buýt đủ điều kiện đưa vào khai thác đầu tư lắp đặt hệ thống trụ sạc điện (Ảnh minh họa).
Tổng diện tích các bến gần 110.000 m², trong đó diện tích cho thuê hơn 25.000 m². Đặc biệt, tủ đổi pin xe máy điện sẽ được lắp đặt tại 4 bãi xe gồm: Bến xe buýt quận 8, Sài Gòn, Chợ Lớn và Bình Thái. Trung tâm Quản lý giao thông công cộng sẽ là cơ quan trực tiếp quản lý và phối hợp các đơn vị liên quan triển khai lắp đặt trụ sạc và tủ đổi pin. Việc cho thuê quyền khai thác tài sản tại 19 bến, bãi sẽ thực hiện thông qua đấu giá với thời hạn 7 năm.
Các trụ sạc sẽ ưu tiên phục vụ xe buýt điện từ 21h hôm trước đến 6h sáng hôm sau, đồng thời tất cả các loại xe buýt điện đều có thể sạc tại các trụ với hệ thống cổng CCS2 và phần mềm điều khiển mở. Về cơ chế tài chính, tiền thuê quyền khai thác tài sản sẽ được thanh toán hàng năm. Phần doanh thu còn lại sau khi trừ chi phí sẽ nộp vào ngân sách nhà nước, ưu tiên bố trí vốn để đầu tư, nâng cấp, mở rộng và phát triển hạ tầng giao thông đường bộ.
Để hoàn thiện Đề án trên, lãnh đạo UBND TP. HCM giao Sở Xây dựng tiếp thu đầy đủ các ý kiến, khẩn trương phối hợp với Sở Tài chính, Sở Quy hoạch – Kiến trúc, Sở Tư pháp và các cơ quan, đơn vị liên quan để nghiên cứu, hoàn thiện nội dung Đề án. Sở Xây dựng có trách nhiệm tham mưu, đề xuất trình UBND TP. HCM xem xét trong quý I/2026.
Trong quá trình hoàn thiện Đề án, UBND TP. HCM yêu cầu Sở Xây dựng tập trung nghiên cứu, làm rõ một số nội dung trọng tâm. Trước hết, cần xem xét điều chỉnh tên gọi Đề án cho phù hợp với định hướng khai thác đa mục tiêu, không chỉ dừng lại ở việc lắp đặt trụ sạc điện mà còn bao gồm các hạng mục như tủ đổi pin, quảng cáo và các loại hình dịch vụ phụ trợ khác nhằm nâng cao hiệu quả khai thác tài sản công.
Sở Xây dựng được giao rà soát tổng thể các vị trí bến, bãi xe buýt trên địa bàn TP. HCM, đặc biệt trong bối cảnh thành phố đã và đang thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, để xác lập danh mục tài sản công đủ điều kiện đưa vào khai thác. Việc rà soát phải gắn với quy hoạch chi tiết tại từng vị trí cụ thể, làm rõ các điều kiện cần thiết về quy hoạch trước khi triển khai cho thuê quyền khai thác tài sản.
UBND TP. HCM cũng yêu cầu nghiên cứu, cập nhật các cơ chế, chính sách mới liên quan giảm ô nhiễm môi trường và các quy định chuyên ngành, bảo đảm Đề án có sự gắn kết chặt chẽ, đồng bộ với các chương trình, kế hoạch phát triển hạ tầng phục vụ chuyển đổi xanh trong lĩnh vực giao thông vận tải của thành phố. Trong đó, cần chú trọng sự kết nối với các mô hình hạ tầng dùng chung, như mạng lưới tủ đổi pin cho xe máy điện.
Ngoài ra, Sở Xây dựng cần giải trình rõ cơ sở đề xuất về thời hạn cho thuê và phương thức tổ chức thực hiện, bảo đảm phù hợp với các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công và các quy định pháp luật liên quan khác. Đồng thời, phải rà soát toàn diện hệ thống quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công và tài sản kết cấu hạ tầng chuyên ngành để xác định rõ cơ quan chịu trách nhiệm lập Đề án, cơ quan chủ trì thẩm định cũng như thẩm quyền phê duyệt ở từng giai đoạn cụ thể.
Theo UBND TP. HCM, Đề án sau khi hoàn thiện sẽ góp phần khai thác hiệu quả hệ thống bến, bãi xe buýt hiện có, đồng thời tạo nền tảng quan trọng cho việc phát triển hạ tầng phục vụ phương tiện giao thông điện, thúc đẩy chuyển đổi xanh và giảm phát thải trong lĩnh vực giao thông trên địa bàn thành phố./.
Thùy Trang