Bệnh nhân là ông Lê Văn S. (SN 1949, ngụ xã Hỏa Tiến, TP.Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang), nhập viện chiều 17.2. Bệnh nhân là cựu chiến binh, đã từng tham gia trận đánh vào năm 1969 và trúng đạn vào vùng hông lưng phải. Viên đạn nằm sâu trong vùng hông lưng.
Do vị trí khó kèm điều kiện y tế thời bấy giờ nên dù cố gắng hết sức nhưng các bác sĩ quân y thời đó cũng không lấy hết toàn bộ viên đạn ra khỏi người ông. Phần còn lại của viên đạn vẫn còn kẹt lại ở vùng cơ thắt lưng của ông 51 năm. Đi khám tại nhiều bệnh viện nhưng các bác sĩ đánh giá việc lấy ra là không khả thi và việc phẫu thuật có thể xảy ra các biến chứng gây liệt chi không đi lại được. Do đó, ông Sáng chấp nhận nó như là một phần của chính mình, và cũng phải chấp nhận những cơn đau khó chịu khi trái gió trở trời mà có lẽ là do mảnh đạn gây ra.
Nhưng 2 tuần nay, ông bị đau lưng nhiều hơn, đi lại ngày càng khó khăn, nên lần này nhập viện với mong muốn giảm đau được chừng nào hay chừng đó... Sau khi được thăm khám tỉ mỉ, đối chiếu và kiểm tra các cận lâm sàng, các bác sĩ khoa Ngoại thần kinh đánh giá mảnh đạn này nằm sâu trong khoang sau phúc mạc, bên phải ngang mức đốt sống thắt lưng với kích thước 1 x 2 cm, nằm sâu bên dưới khoảng 7 cm.
Đầu đạn nằm trong cơ thể bệnh nhân suốt 51 năm - Ảnh: Phong Phạm
Cuộc hội chẩn liên khoa cho thấy nhiều khó khăn khi tiến hành phẫu thuật tìm và lấy viên đạn, vì viên đạn nằm sâu trong các lớp cơ, phía sau các tạng trong ổ bụng, gần niệu quản và mạch máu lớn, lại khó định vị vì có thể di lệch khi xác định. Ngoài ra, do viên đạn đã nằm rất lâu trong cơ thể bệnh nhân nên việc dính với các cấu trúc lân cận khiến cho việc bóc tách có thể phức tạp hơn. Cuối cùng, các bác sĩ đã thống nhất hướng điều trị tối ưu nhất, thuận lợi nhất là tiếp cận vào từ đường sau xuyên qua các lớp cơ với hệ thống ống nong ít xâm lấn.
Ngày 26.2, các bác sĩ đã tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân. Việc định vị viên đạn được tiến hành tỉ mỉ, cẩn thận vì chỉ cần lệch một chút viên đạn sẽ nằm ngoài phẫu trường, độ khó cuộc mổ sẽ thay đổi hơn rất nhiều lần...
Và cuối cùng, các bác sĩ bắt đầu rạch da, luồn từng ống nong vào tiếp cận đến tổn thương, định vị trong mổ cẩn thận từng bước, bóc tách và cầm máu từng bước một để rồi sau khoảng 90 phút, ê kíp mổ đã tiếp cận và lấy thành công đầu đạn 51 năm tuổi thông qua hệ thống ống nong xâm lấn tối thiểu ở độ sâu phẫu trường khoảng 7cm với nội soi hỗ trợ mà không hề gây mất máu cũng như không làm tổn thương các cơ cạnh cột sống, các cơ quan lân cận khi bộc lộ tổn thương, chỉ với vết mổ dài 18mm.
Sau mổ ngày đầu tiên, triệu chứng trước đó cũng cải thiện nhiều, ông Sáng có thể vận động bình thường như chưa hề trải qua cuộc phẫu thuật. Hiện tại bệnh nhân sinh hoạt gần như bình thường. Dự kiến ra viện vào ngày 3.3.
Theo BS.CK2 Chương Chấn Phước - Trưởng khoa Ngoại thần kinh: “Vết thương do hỏa khí tại cột sống là loại vết thương chiếm 13-17% tổng số các trường hợp chấn thương cột sống, đứng thứ 3 sau té ngã và tai nạn giao thông. Đây là một loại chấn thương phức tạp và nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nạn nhân cũng như gây các di chứng dai dẳng, tàn tật về sau này”.
Độ nặng và đặc điểm của vết thương phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại vũ khí, hướng và kích thước viên đạn, tốc độ của viên đạn cũng như khoảng cách giữa nguồn hỏa khí và cơ thể người bệnh. Ngoài ra, các yếu tố như vị trí tổn thương, mất vững cột sống, rách màng cứng, liên quan đến vết thương tạng rỗng... cũng ảnh hưởng đến hướng điều trị cũng như tiên lượng của nạn nhân.
Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm chuyên biệt, trong đó chụp cắt lớp vi tính cột sống thường được xem là một công cụ hữu ích để đánh giá toàn cảnh vết thương của nạn nhân.
Những trường hợp nặng nề như tổn thương cột sống cổ, ngực gây yếu liệt tứ chi, tổn thương đến màng cứng gây rò rỉ dịch não tủy, tổn thương nặng đĩa đệm, rối loạn tri giác, mất vững cột sống cần được tiến hành phẫu thuật để cứu nạn nhân. Tuy nhiên, nếu vết thương được đánh giá là nhẹ và không gây ảnh hưởng đến chức năng sống, có thể các bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị bảo tồn và theo dõi.
Phong Phạm