'Hút' nữ sinh theo ngành học STEM

STEM và cơ hội của phái nữ

Trần Thị Kiều Vy, học sinh lớp 12/2, Trường THPT Sơn Trà (quận Sơn Trà, TP Đà Nẵng) vẫn nhớ cảm giác phấn khích khi lần đầu tiên lắp ráp và vận hành được bộ máy cảm ứng. Theo chương trình phối hợp giữa Trường Cao đẳng nghề Đà Nẵng và Trường THPT Sơn Trà, năm học 2023-2024, Vy cùng gần 100 học sinh được tham gia học tập theo phương pháp STEM. Trong 1 tháng, học sinh có 5 tiết lý thuyết và 25 tiết thực hành.

Học sinh được tiếp cận và áp dụng kiến thức STEM vào các dự án thực tế như: năng lượng mặt trời, cảm biến điện từ, thiết kế robot đến nghiên cứu các ứng dụng công nghệ xanh cho cộng đồng.

Theo số liệu thống kê của TS Đinh Thị Mỹ Hương, giảng viên Khoa Công nghệ Hóa học – Môi trường, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật, Đại học Đà Nẵng cho thấy sự tham gia của nữ giới trong lĩnh vực STEM hiện nay vẫn còn rất hạn chế. Nữ giới chỉ chiếm 30% tỷ lệ nhà nghiên cứu khoa học trên toàn cầu; trong số 199 giải Nobel Vật lý, chỉ có 2 giải thuộc về nữ giới; tỷ lệ học sinh nữ đạt giải trong các cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp trung học phổ thông chỉ chiếm 17%... Điều này phản ánh nhu cầu cấp thiết trong việc thúc đẩy và hỗ trợ phụ nữ tham gia vào các ngành nghề STEM.PGS. TS Trần Thị Hồng, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Nguyễn Tất Thành cho rằng, trên thực tế vẫn còn những khoảng trống về giới trong khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học. Số lượng sinh viên là nữ giới học các ngành kỹ thuật rất ít, số lượng phụ nữ tham gia các lĩnh vực STEM, nhất là ở vị trí lãnh đạo, còn hạn chế điều này xuất phát từ nguyên nhân khách quan là xã hội vẫn còn định kiến về giới, chưa coi trọng năng lực của người phụ nữ. Về nguyên nhân chủ quan thì do bản thân những người phụ nữ, những bé gái chưa tự tin chọn lựa những ngành học liên quan đến khoa học kỹ thuật.

"Tương lai của lĩnh vực STEM tại Việt Nam đang rất hứa hẹn với mục tiêu đưa tỷ lệ nữ giới trong lĩnh vực này tăng thêm 15% trong 5 năm tới. Thông qua việc tăng cường đầu tư vào giáo dục STEM từ cấp phổ thông, các chương trình mentoring và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, chúng ta có thể tạo ra một thế hệ nữ lãnh đạo mới trong khoa học công nghệ, góp phần đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực”, TS Đinh Thị Mỹ Hương cho biết.

Giáo dục và truyền cảm hứng

Với bài học về một số mạch điện điều khiển đơn giản có sử dụng các loại mô-đun cảm biến ở môn Công nghệ, học sinh khối lớp 8, Trường Tiểu học - THCS Đức Trí (quận Hải Châu, TP Đà Nẵng) trong vai trò những “kỹ sư nhí” tự tay lắp đặt thiết bị cảnh báo độ ẩm cho cây trồng.

Sau khi trải nghiệm lắp ráp mô hình trên phần mềm ảo, thiết bị cảnh báo độ ẩm cho cây trên thực tế đã nhanh chóng được hoàn thành. Ở mỗi chậu cây, thiết bị cảnh báo vang lên, đèn sáng cũng là lúc các thành viên trong nhóm reo vang thích thú khi thực hiện thành công thiết bị cảnh báo cho cây trồng. Các em hiểu rằng những cải tiến của khoa học công nghệ sẽ giúp con người giải phóng sức lao động và nâng cao hiệu quả trong công việc.

Thầy Bùi Minh Quảng, Hiệu trưởng Trường THPT Sơn Trà chia sẻ, chương trình STEM không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện. Sự kết hợp giữa trường phổ thông - trường cao đẳng, đại học và doanh nghiệp trong giáo dục STEM sẽ giúp hỗ trợ và tư vấn chuyên môn, cung cấp tài liệu giáo trình và phần mềm liên quan đến STEM cũng như các công cụ, thiết bị để học sinh làm ra sản phẩm. Đây là một bước quan trọng để chuẩn bị những kỹ năng và kiến thức cần thiết cho học sinh định hướng nghề nghiệp tương lai, đồng thời góp phần vào sự phát triển bền vững của xã hội.

TS Đinh Thị Mỹ Hương cho rằng, để thu hút sự tham gia của nữ giới trong lĩnh vực STEM, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như: tăng cường giáo dục STEM cho nữ giới từ cấp trung học phổ thông; tạo cơ hội để nữ giới tiếp xúc với các hình mẫu thành công trong lĩnh vực STEM; xây dựng chính sách hỗ trợ và tạo cơ hội bình đẳng cho nữ giới trong lĩnh vực STEM; tạo điều kiện để nữ giới trong lĩnh vực STEM kết nối và hỗ trợ lẫn nhau.

Trong khi đó, TS Đỗ Hoàng Ngân Mi, giảng viên Khoa Điện – Điện tử, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật, Đại học Đà Nẵng cho rằng giảng viên nữ có vai trò quan trọng trong khơi nguồn sáng tạo STEM/STEAM cho thế hệ trẻ. Theo đó, giảng viên nữ có thể truyền cảm hứng cho người học thông qua việc hướng dẫn tích hợp kiến thức, khuyến khích sáng tạo và hợp tác nhóm, hướng đến mục tiêu đóng góp tích cực vào việc thúc đẩy bình đẳng trong giáo dục.