Thực hiện cam kết của Thủ tướng Chính phủ về “Giải quyết ô nhiễm nhựa và ni lông”, nhiều doanh nghiệp đã vận dụng giải pháp công nghệ thích hợp để tái sử dụng nguồn rác thải độc hại này. Trong những giải pháp có nhiều triển vọng, công ty Dow* và DEEP C** ở Việt Nam đã hợp tác thử nghiệm thành công xây dựng đoạn đường giao thông bằng rác thải nhựa đầu tiên. Thành công này mở ra hướng mới để xử lý rác thải nhựa độc hại trong phát triển nền kinh tế tuần hoàn.
Thực trạng rác thải toàn cầu và ở Việt Nam
Cứ mỗi phút, có 1 triệu chai nhựa được bán ra và mỗi năm chừng 5.000 tỉ túi nilon được tiêu thụ trên thị trường thế giới. Ở Việt Nam, bình quân mỗi hộ gia đình sử dụng khoảng 1 kg túi nilon/tháng. Riêng Hà Nội và TP.HCM trung bình mỗi ngày trong lượng rác thải ra môi trường có khoảng 80 tấn nhựa và nilon. Để phân huỷ được hết các loại vật liệu này trong tự nhiên đòi hỏi phải có thời gian hàng trăm, thậm chí hàng nghìn năm.
Chất thải nhựa và túi nilon ở Việt Nam chiếm từ 8% đến 12% lượng chất thải rắn sinh hoạt (khoảng 2,5 triệu tấn/năm), nhưng chưa được tái sử dụng mà thải bỏ hoàn toàn ra môi trường với khối lượng tăng dần theo từng năm. Đây là một "gánh nặng" cho môi trường, thậm chí còn dẫn đến thảm họa mà các chuyên gia thường gọi là "ô nhiễm trắng" (Bộ Tài nguyên và Môi trường 2019).
Phần lớn chất thải nhựa và túi nilon khó phân hủy đang được chôn, lấp, đốt hoặc nằm chờ trên những bãi rác; một phần được thả trôi ra các đại dương, giết chết hàng nghìn loài cá và sinh vật biển hàng năm. Những cái chết rất thương tâm của hàng loạt sinh vật biển khi nuốt phải chai, lọ, vật dụng bằng nhựa hoặc những túi nilon đã cướp đi sinh mạng của hàng triệu động vật hiện hữu.
Hàng năm, nhân loại phải đối mặt với khoảng 4,8 triệu - 12,7 triệu tấn chất thải nhựa từ lục địa đổ vào các đại dương. Theo các kết quả nghiên cứu, Việt Nam đứng thứ 4 thế giới về lượng rác thải nhựa với 0,28 - 0,73 triệu tấn đổ ra biển mỗi năm. Tại diễn đàn Davos (Thụy Sĩ), báo cáo toàn cầu đã cảnh báo, lượng rác thải nhựa thải xuống biển đến năm 2050 sẽ lớn hơn lượng cá tính theo trọng lượng trên các đại dương; điều này sẽ đe dọa nghiêm trọng đến các hệ sinh thái và môi trường biển (MONRE 2019).
Rác thải nhựa đang hàng ngày, hàng giờ tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, môi trường sống, sức khỏe con người và sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Nếu không có các giải pháp khắc phục kịp thời thì tác động tiêu cực của rác thải nhựa sẽ trở nên rất nghiêm trọng.
Chất thải nhựa và túi nilon còn lại “nằm chờ” ở những bãi rác, gây ô nhiễm môi trường; các giải pháp chôn lấp hoặc đốt không thể giúp phân hủy được chúng mà còn gây ra nhiều loại khí thải độc ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Chôn lấp rác thải, gây ô nhiễm nguồn nước, làm chết các loài vi sinh vật có lợi trong lòng đất, tác động bất lợi đến các hoạt động nuôi trồng trên các vùng đất và cũng là nguyên nhân hủy diệt môi trường sống và môi trường tự nhiên.
Giải pháp tái chế rác thải nhựa thành nguồn nguyên liệu có giá trị, bước khởi đầu hứa hẹn của các doanh nghiệp Việt Nam
Là quốc gia đang phát triển, Việt Nam phải đối mặt với vấn đề về suy thoái, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, nước biển dâng, đặc biệt là ô nhiễm do rác thải nhựa. Nhận thức rõ vấn đề này, thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt việc thực hiện chủ trương kiểm soát ô nhiễm môi trường do sử dụng túi nilon, sản phẩm nhựa trong sinh hoạt, quản lý chất thải rắn; đồng thời với chuyển đổi mô hình tăng trưởng, thúc đẩy xây dựng nền kinh tế tuần hoàn; chú trọng giảm thiểu, tăng cường tái chế và tận dụng tối đa giá trị của rác thải nhựa cho các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội. Phong trào “Chống rác thải nhựa” đã được cộng đồng quan tâm hưởng ứng, tạo sự đồng thuận cao. Đặc biệt, các Bộ, ngành, địa phương và toàn xã hội đã cùng chung tay, góp phần nâng cao nhận thức của người dân về biện pháp giảm thiểu việc sử dụng túi nilon và ô nhiễm từ chất thải nhựa
Trong thông cáo báo chí phát đi từ Hải Phòng ngày 1.10.2019, Hội đồng Doanh nghiệp vì sự Phát triển Bền vững (VBCSD), công ty Dow và Deep C Việt Nam cho biết, họ đã hoàn tất việc xây dựng đoạn đường giao thông được gia cố bởi nhựa tái chế đầu tiên tại khu công nghiệp Deep C, Hải Phòng,
Đoạn đường dài 200m hoàn tất đầu tiên này được khánh thành dưới sự chứng kiến của Đại sứ Vương quốc Bỉ tại Việt Nam, Paul Jansen, lãnh đạo Ủy ban Nhân dân Thành phố Hải Phòng và đại diện của các sở, ban ngành liên quan. Đây là kết quả hợp tác giữa Dow và Deep C nhằm mang lại những giải pháp đổi mới, sáng tạo nhằm giải quyết vấn đề rác thải nhựa và thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn của Việt Nam.
Phát biểu nhân sự kiện này, Bruno Jaspaert, Tổng giám đốc Khu công nghiệp Deep C, cho biết “Việc triển khai đoạn đường đầu tiên từ rác thải nhựa là dấu mốc quan trọng trong tiến trình xây dựng khu công nghiệp sinh thái hàng đầu tại Việt Nam của Deep C. Con đường mới, bền và an toàn hơn này không chỉ đem lại lợi ích cho Deep C và các doanh nghiệp tại khu công nghiệp Hải Phòng mà còn phát đi thông điệp mạnh mẽ về bảo vệ môi trường khi mà quản lý rác thải nhựa đã trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu của Việt Nam”.
Thay mặt Hội đồng Doanh nghiệp vì sự Phát triển Bền vững Việt Nam, Phó chủ tịch Nguyễn Quang Vinh nhấn mạnh: “Dự án này là một ví dụ tiêu biểu cho sự đồng hành giữa doanh nghiệp và Chính phủ trong chiến lược phát triển bền vững và là sự hưởng ứng kịp thời lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ về chống rác thải nhựa”.
Đoạn đường thử nghiệm đã được các nhà nghiên cứu giao thông thuộc Trường đại học Hàng hải Việt Nam khảo sát đánh giá với kết quả đáp ứng đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật và an toàn của Việt Nam. Theo chương trình dự kiến, giai đoạn tiếp theo của dự án sẽ được hoàn tất trong tháng 11 năm 2019. Khi hoàn thành, đoạn đường có với tổng chiều dài 1.4 km sẽ chuyển hóa lượng nhựa thải tương đương với hơn 1,7 triệu bao bì nhựa dẻo.
Nguồn rác thải nhựa tái chế do Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị (URENCO) Hải Phòng cung cấp. Rác thải nhựa sẽ được làm sạch, phơi khô và nghiền nhỏ trước khi trộn với nhựa đường asphalt ở nhiệt độ từ 1.500C đến 1.800C. Ở nhiệt độ này, nhựa bị nóng chảy hoàn toàn để hòa với nhựa đường, giúp nâng cao độ bền cho con đường.
Thành công bước đầu của công trình thử nghiệm đã mở ra triển vọng tốt đẹp trong việc xử chất thải nhựa độc hại. Hy vọng kết thúc dự án này, các nhà khoa học sẽ cùng cộng đồng doanh nghiệp tổng kết, hoàn thiện công nghệ để mở rộng diện áp dụng , xây dựng nhiều con đường sử dụng rác thải nhựa tái chế hơn nữa trên địa bàn cả nước.
Trung Đức
* Là đối tác đóng góp vào sự phát triển kinh tế bằng cách tạo giá trị gia tăng cho những ngành công nghiệp sản xuất tiên tiến, cung cấp các giải pháp đổi mới sáng tạo và bền vững, Dow có mặt ở Việt Nam từ năm 1995. Hiện nay Dow Việt Nam có trên 110 nhân viên làm việc tại 3 cơ sở phục vụ khách hàng trong các ngành chăm sóc người tiêu dùng, cơ sở hạ tầng và công nghiệp đóng gói bao bì.
** Deep C được thành lập ở Việt Nam bởi các cổ đông của Vương quốc Bỉ và Việt Nam vào năm 1997. Công ty hoạt động trong lĩnh vực phát triển khu công nghiệp hàng đầu với hơn 3.000 ha đất và nhà xưởng xây sẵn cho thuê ở Hải Phòng và Quảng Ninh. Deep C tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty hoạt động trong khu công nghiệp bằng cách cung cấp các tiện ích và dịch vụ hỗ trợ trọn gói về thủ tục cấp phép, tuyển dụng. Thời gian qua, Deep C đã có những bước tiến lớn để trở thành khu công nghiệp sinh thái, trong đó có các dự án sản xuất năng lượng tái tạo. (Nguồn Thông cáo báo chí Dow và Deep C ngày 1.10.2019).