Trước những thách thức về môi trường từ rác thải pin mặt trời, các nhà khoa học Viện Công nghệ Quốc tế DNIIT (Đại học Đà Nẵng) đã phát triển thành công công nghệ - giải pháp tiên phong xử lý, tái chế pin thải hiệu quả, thân thiện môi trường và hướng tới kinh tế tuần hoàn.
Dự án được khởi động từ năm 2021 tại Khu Công nghệ cao Đà Nẵng do Tiến sĩ Đỗ Thế Cần, giảng viên Trường Đại học Bách khoa - Đại học Đà Nẵng chủ trì. Dự án hiện thực hóa ý tưởng tái chế pin mặt trời, vừa phát triển dây chuyền công nghệ gồm 5 công đoạn khép kín.
Tiến sĩ Đỗ Thế Cần (giữa) cùng cộng sự bên cạnh dây chuyền xử lý pin mặt trời
Công nghệ 5RTech chủ yếu sử dụng phương pháp cơ học thay vì gia nhiệt, vừa giảm chi phí tái chế, vừa hạn chế phát thải gây hại môi trường. Khi tiếp nhận pin thải, hệ thống sẽ phân loại, đánh giá mức độ hư hại; nếu còn khả năng sử dụng, pin sẽ được tái sử dụng trong nông nghiệp. Với các tấm pin hỏng hoàn toàn, dây chuyền sẽ tiến hành tháo dỡ, tách riêng các thành phần như khung nhôm, kính cường lực, kim loại, dây bạc đồng, silicon... Các vật liệu sau khi xử lý có thể tái sử dụng trong trồng trọt hoặc làm nguyên liệu xây dựng.
Sau hơn hai năm, dây chuyền hoàn thiện và hiện đặt tại quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng. Tỷ lệ thu hồi vật liệu đạt tới 92%, đồng thời hệ thống cho phép linh hoạt từng công đoạn theo nhu cầu đối tác.
Dự án vừa thân thiện môi trường, vừa có giá trị kinh tế, vì chi phí xử lý thấp hơn nguồn thu từ các vật liệu tái sử dụng. Đây cũng là một mô hình kinh tế tuần hoàn điển hình do người Việt làm chủ và có thể triển khai hiệu quả với các doanh nghiệp có quy mô không lớn.
Hiện Viện Công nghệ Quốc tế DNIIT là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam nghiên cứu công nghệ tái chế pin mặt trời, sẵn sàng mở rộng hợp tác và xuất khẩu công nghệ. Bên cạnh các doanh nghiệp trong nước đã ký kết hợp tác, 3 đối tác từ Nhật Bản cũng đang đặt vấn đề hợp tác. Đơn vị đang tích cực đáp ứng điều kiện hoạt động chính thức trong khu R&D của Khu Công nghệ cao Đà Nẵng.
Dây chuyền tái chế pin năng lượng mặt trời của 5RTECH
Tại Hội nghị Thượng đỉnh Đầu tư Hoa Kỳ 2025 (SelectUSA Investment Summit), 5RTech là dự án khởi nghiệp duy nhất của Việt Nam về năng lượng sạch được mời tham dự. Hội nghị đã mở ra cơ hội lớn để kết nối đầu tư, đồng thời tiếp cận các nguồn lực và kinh nghiệm quốc tế nhằm nâng cao tính cạnh tranh cho sản phẩm %RTech.
Dây chuyền của 5RTech không chỉ là lời giải cho vấn đề rác thải năng lượng tái tạo tại Việt Nam mà còn là nền tảng vững chắc để mở rộng ra thị trường quốc tế, đặc biệt tại Đông Nam Á và châu Âu. Đây là bước đi quan trọng nhằm hướng đến mục tiêu phát triển bền vững và trung hòa carbon của Việt Nam vào năm 2050.
Tiềm năng phát triển của dự án là rất lớn. 5RTECH đã nhận được tài trợ 200.000 USD từ tổ chức USASCP, cùng sự hỗ trợ tích cực từ Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Đà Nẵng và Khu Công nghệ cao Đà Nẵng. Công nghệ do 5RTech phát triển đã thu hút sự quan tâm của các đối tác quốc tế như HAMADA, ITOCHU và GREENBANK, mở ra cơ hội hợp tác trong và ngoài nước. Với tốc độ phát triển nhanh của thị trường năng lượng mặt trời, nhu cầu xử lý tấm pin hết hạn ngày càng gia tăng.
Phạm Kiên