Nhà vi rút học Jonathan Latham và nhà sinh học phân tử Allison Wilson thuộc tổ chức phi lợi nhuận Bioscience Resource Project (Mỹ) đã công bố phát hiện trên sau khi chuyển ngữ 66 trang luận án thạc sĩ của một bác sĩ Trung Quốc, người đã điều trị cho các thợ mỏ mắc một căn bệnh viêm phổi lạ và gửi mẫu thí nghiệm đến Viện Vi rút học Vũ Hán để nghiên cứu.
"Bằng chứng trong luận án của bác sĩ Trung Quốc đã khiến chúng ta phải xem lại mọi thứ đã biết về nguồn gốc của đại dịch COVID-19", Latham và Wilson viết trên chuyên trang Independent Science News hồi giữa tháng trước.
Trả lời phỏng vấn của New York Post ngày 15.8, nhà vi rút học Latham cho biết vi rút SARS-CoV-2 "gần như chắc chắn thoát ra" từ Viện Vi rút học Vũ Hán. Cụ thể, từ tháng 4.2012, 6 công nhân làm việc tại khu mỏ Mặc Giang, tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), đã đổ bệnh sau hơn 2 tuần dọn chất thải của dơi tại hầm mỏ và có người trong số đó đã tử vong.
Theo hai chuyên gia Latham và Wilson, trong luận văn của mình, bác sĩ Li Xu, người điều trị cho các thợ mỏ, mô tả những bệnh nhân này bị sốt cao, ho khan, đau nhức chân tay và một số trường hợp bị đau đầu - tất cả những triệu chứng đó đều liên quan đến COVID-19. Họ cho biết các thợ mỏ này được chữa trị bằng máy trợ thở cùng nhiều loại thuốc khác nhau, bao gồm steroid, chất làm loãng máu và thuốc kháng sinh - cách các bệnh nhân COVID-19 trên thế giới hiện đang được chữa trị.
Sau khi tiến hành nhiều xét nghiệm viêm gan, sốt xuất huyết và thậm chí cả HIV, bác sĩ Li đã tìm đến nhiều chuyên gia khác nhau trên khắp Trung Quốc bao gồm cả nhà vi rút học Zhong Nanshan (Chung Nam Sơn), chuyên gia hàng đầu Trung Quốc về dịch tễ học - người được mệnh danh là “anh hùng” vì đã giúp kiểm soát đại dịch SARS hồi năm 2003.
"Cuộc gặp riêng cùng ông Zhong Nanshan rất đáng để tâm. Điều này chỉ ra rằng căn bệnh của 6 thợ mỏ khá nghiêm trọng, cũng như nguyên nhân được cho rằng có khả năng là một loại vi rút corona tương tự với SARS", Latham và Wilson cho biết.
Bên cạnh đó, bác sĩ Li cũng gửi các mẫu mô từ các thợ mỏ đến phòng thí nghiệm vi rút ở Vũ Hán, một đầu mối nghiên cứu về vi rút corona ở Trung Quốc. Tại đó, các nhà khoa học Trung Quốc đã tìm thấy nguồn lây nhiễm của loại vi rút này từ một loài dơi ở Trung Quốc.
Hai chuyên gia Latham và Wilson tin rằng vi rút bí ẩn trên, sau khi xâm nhập vào các thợ mỏ, đã "tiến hóa" thành SARS-CoV-2 và đã thoát ra khỏi phòng thí nghiệm tại Vũ Hán vào năm ngoái. Mặc dù các nhà khoa học tại phòng thí nghiệm Vũ Hán đã thu thập các mẫu vi rút corona từ những con dơi ở cùng mỏ, nhưng họ dường như đã “bỏ lỡ” mối liên hệ năm 2012, Latham cho hay.
Tuy nhiên, Shi Zhengli, một nhà vi rút học Viện vi rút học Vũ Hán, người được gọi là "người dơi" vì nghiên cứu sâu rộng của bà về vi rút corona có nguồn gốc từ dơi, nói với Scientific American vào tháng 6 rằng những người thợ mỏ đã chết vì nhiễm nấm. “Trục hầm mỏ nhìn như địa ngục vậy. Hầm mỏ bị bao phủ bởi nấm, phân dơi", bà nói.
Phát hiện của Latham và Wilson đang dần nhận được những đánh giá tích cực từ cộng đồng khoa học ở Mỹ. Nhà di truyền học, kỹ sư phân tử và nhà hóa học người Mỹ nổi tiếng George Church đã chia sẻ phát hiện trên Twitter. Stuart Newman, một chuyên gia hàng đầu về giải phẫu và sinh học tế bào tại Đại học Y New York gọi đây là “lời giải thích tốt nhất về nguồn gốc của SARS-CoV-2”.
“Chúng tôi thấy rằng phát hiện này đang được lưu hành ngầm trong cộng đồng khoa học. Mọi người nghĩ rằng nó có giá trị, nhưng họ không muốn công khai bởi vì COVID-19 đã trở thành công cụ của chính trị”, Latham nói.
Hoàng Vũ (theo NYP)