Xây dựng kế hoạch xử lý toàn diện ô nhiễm không khí, nước và chất thải rắn

Tại cuộc họp về kế hoạch hành động quốc gia khắc phục ô nhiễm lưu vực sông, môi trường không khí; tình hình xử lý ô nhiễm môi trường không khí tại Hà Nội, TP. HCM (vừa diễn ra mới đây), sau khi nghe báo cáo và ý kiến từ các Bộ, ngành, UBND TP. Hà Nội, TP. HCM, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhấn mạnh, bảo vệ môi trường đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, đồng thời là trọng tâm trong phát triển kinh tế – xã hội. Trong các báo cáo, văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV sắp tới, kinh tế, xã hội và môi trường sẽ được đặt ngang hàng.

Vì vậy, giải quyết ô nhiễm môi trường là ưu tiên cấp bách, đòi hỏi phải có kế hoạch toàn diện, chính sách hỗ trợ, công cụ kinh tế, công nghệ hiện đại và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương. Đây là cơ hội để Việt Nam hướng tới kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và bảo vệ sức khỏe người dân.

Cần xây dựng kế hoạch đồng bộ về bảo vệ môi trường. Ảnh minh họa.

Để thực hiện mục tiêu này, Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng kế hoạch toàn diện, xử lý ô nhiễm không khí, nước và chất thải rắn, nhưng bắt đầu từ các đô thị trọng điểm như Hà Nội và TP. HCM để đảm bảo tính khả thi. Các kế hoạch phải có lộ trình rõ ràng, bắt đầu từ các thành phố lớn như Hà Nội và TP. HCM để thử nghiệm, sau đó nhân rộng ra các địa phương khác. Việc đo lường tác động đến sức khỏe người dân sẽ được thực hiện định kỳ, dựa trên các quy chuẩn cao, không hạ thấp tiêu chuẩn môi trường. “Người dân cần được hít thở không khí sạch, trong lành, sống trong môi trường an toàn và phát triển”, Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các địa phương xác định đầy đủ các nguồn ô nhiễm chính gồm giao thông, dân sinh, nông nghiệp, xây dựng, nhà máy xử lý chất thải rắn, khu công nghiệp, làng nghề và các nguồn liên tỉnh như nhà máy nhiệt điện, xi măng, xây dựng kế hoạch đồng bộ, báo cáo Chính phủ trước khi phê duyệt.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ rà soát toàn bộ quy chuẩn môi trường hiện hành đối với không khí, nước, đất… tham khảo các tiêu chuẩn của quốc tế mức giới hạn ô nhiễm không khí hoặc nước hay các nước tiên tiến thiết lập hệ thống quan trắc hiện đại, kết hợp trí tuệ nhân tạo, sẽ theo dõi và cung cấp dữ liệu liên tục về chất lượng không khí và nước cho người dân, các nhà nghiên cứu và Bộ Y tế.

Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Xây dựng, Công Thương phối hợp chặt chẽ với địa phương trong quy hoạch phát triển hạ tầng giao thông công cộng, bao gồm tàu điện ngầm, tàu điện trên cao, xe buýt năng lượng sạch; ban hành tiêu chuẩn an toàn cho trạm sạc điện công cộng và chung cư, đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy. Đồng thời, nghiên cứu áp dụng công cụ kinh tế thay vì hành chính trong quản lý hoạt động các phương tiện giao thông không đáp ứng quy chuẩn môi trường, hỗ trợ tài chính cho người dân và doanh nghiệp chuyển đổi phương tiện.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì xây dựng và triển khai cơ chế, chính sách về xử lý phụ phẩm nông nghiệp, áp dụng công nghệ sinh học hoặc tái chế phát điện sinh khối. Chính sách phải đảm bảo lợi ích cho nông dân, khuyến khích thu gom và chuyển đổi. Các tổ chức, cá nhân cố tình xả thải, gây ô nhiễm nghiêm trọng phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu phải có hệ thống kiểm soát khí thải, bụi và tiếng ồn từ các công trình xây dựng, quy định rõ trách nhiệm giữa chủ đầu tư và nhà thầu. Việc vận chuyển vật liệu xây dựng trong nội đô phải được kiểm soát chặt chẽ để hạn chế ô nhiễm. Đồng thời, các khu công nghiệp và làng nghề phải được quy hoạch lại, vừa giảm phát thải, vừa có lộ trình di dời hợp lý…

Phó Thủ tướng Chính phủ lưu ý vấn đề xử lý ô nhiễm liên tỉnh và xuyên biên giới, và yêu cầu lập danh sách nguồn ô nhiễm, xây dựng lộ trình chuyển đổi công nghệ, áp dụng quy chuẩn môi trường. Việc xử lý ô nhiễm môi trường nước cần được triển khai từ lưu vực sông và các nguồn nước cụ thể, thay vì triển khai dàn trải trên toàn quốc…/.

QUỲNH VÂN