Việt Nam ưu tiên phát triển kinh tế số gắn với kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn

Với chủ đề "Doanh nghiệp đồng hành với Chính phủ chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số", Diễn đàn là cơ hội để cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ các giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế xanh, bền vững; đưa ra những cam kết, kế hoạch, lộ trình để thể hiện trách nhiệm của mình trong việc thực hiện chuyển đổi xanh.

Phát biểu tại Diễn đàn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu rõ, 5 năm qua, kinh tế Việt Nam khẳng định đủ sức chống chịu trước các cú sốc bên ngoài, duy trì tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu thế giới. Trong bối cảnh rất khó khăn, thách thức, GDP năm 2025 dự kiến tăng trên 8%; bình quân giai đoạn 2021-2025 tăng 6,3% (năm 2021 do ảnh hưởng của đại dịch Covid -19, tăng trưởng chỉ đạt 2,55%; giai đoạn 4 năm 2022-2025 tăng trưởng bình quân 7,2%/năm, vượt mục tiêu 6,5-7%).

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính. Ảnh: QH

Việt Nam giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát tốt lạm phát, bội chi, nợ công, nợ Chính phủ, bảo đảm được các cân đối lớn của nền kinh tế (thu đủ chi, thu ngân sách trung bình tăng 20% mỗi năm; xuất đủ nhập và thặng dư; an ninh lương thực, an ninh năng lượng và cân đối cung cầu lao động đáp ứng sự chuyển đổi). An sinh xã hội bảo đảm, đời sống người dân được nâng lên (giai đoạn 2021-2025, ngân sách nhà nước đã chi khoảng 1,1 triệu tỷ đồng cho các chính sách an sinh xã hội, chiếm gần 17% tổng chi ngân sách; chỉ số hạnh phúc của Việt Nam tăng 37 bậc, từ xếp hạng 83 năm 2020 lên xếp hạng 46 năm 2025). Chính trị - xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh được tăng cường; đối ngoại và hội nhập quốc tế được đẩy mạnh (đã thiết lập quan hệ đối tác toàn diện, đối tác chiến lược, đối tác chiến lược toàn diện với 38 nước, trong đó có 5/5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, 17 thành viên G20).

Theo Thủ tướng Chính phủ, những nỗ lực và kết quả mà Việt Nam đã đạt được trong cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Việt Nam triển khai quyết liệt, hiệu quả việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; nâng cao hiệu quả quản lý, chuyển trạng thái từ quản lý hành chính sang phục vụ Nhân dân và kiến tạo phát triển. Đây là một chuyển đổi mang tính cách mạng, Thủ tướng nhấn mạnh.

Trong thời gian rất ngắn, Bộ Chính trị ban hành các Nghị quyết chiến lược quan trọng trên các lĩnh vực để thống nhất thực hiện ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương, trong đó có Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết 66 về xây dựng và thực thi pháp luật; Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân; Nghị quyết 70 về bảo đảm an ninh năng lượng; Nghị quyết 71 về giáo dục và đào tạo; Nghị quyết 72 về y tế. Các cơ quan đang xây dựng các Nghị quyết về kinh tế nhà nước, đầu tư trực tiếp nước ngoài, phát triển văn hóa.

Đồng thời, Việt Nam nỗ lực cải cách thể chế với các kỳ họp Quốc hội lập kỷ lục về số lượng các luật, nghị quyết được thông qua. Thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh được cắt giảm, đơn giản hóa; môi trường đầu tư kinh doanh không ngừng được cải thiện. Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được triển khai quyết liệt, đạt kết quả quan trọng. Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam năm 2025 xếp hạng 44/139 quốc gia, vùng lãnh thổ. Chỉ số phát triển Chính phủ điện tử của Việt Nam năm 2024 xếp hạng 71/193, tăng 15 bậc so với năm 2020.

Việt Nam sẽ tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Ảnh minh họa.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được là cơ bản, nền kinh tế Việt Nam vẫn còn những hạn chế, bất cập, khó khăn, thách thức. Trong đó, với khu vực FDI, chất lượng đầu tư, trình độ công nghệ và chuyển giao công nghệ ở một số dự án còn hạn chế; tỷ lệ nội địa hóa còn thấp; số lượng, quy mô các dự án đầu tư vào công nghệ cao, xanh, sạch, thân thiện môi trường còn khiêm tốn; một số địa phương chưa đáp ứng đủ nhu cầu nhân lực chất lượng cao cho các dự án FDI quy mô lớn, công nghệ cao.

Định hướng thời gian tới, mục tiêu tổng quát là ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; nâng cao tự chủ chiến lược, cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình phát triển, dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa, khai thác các không gian phát triển mới (không gian ngầm, không gian vũ trụ, không gian biển). Cùng với đó, ổn định tổ chức bộ máy, xây dựng nền hành chính hiện đại, tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ người dân và doanh nghiệp; đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển; đột phá mạnh mẽ trong xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội.

Thực hiện tốt an sinh xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân. Quản lý và sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu. Củng cố, tăng cường hơn nữa tiềm lực quốc phòng, an ninh; giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; đẩy mạnh đối ngoại và hội nhập quốc tế. Việt Nam xác định 2 mục tiêu chiến lược 100 năm; phấn đấu tăng trưởng 8% trong năm 2025, 2 con số trong những giai đoạn tiếp theo và nếu không có gì quá biến động, năm 2025, nhiều khả năng Việt Nam sẽ đạt mục tiêu tăng trưởng trên 8%.

Về quan điểm phát triển chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, Người đứng đầu Chính phủ khẳng định đẩy mạnh phát triển kinh tế xanh, kinh tế số là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu của Việt Nam, phát triển kinh tế số phải gắn với kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, kinh tế chia sẻ. Về kinh tế xanh, Việt Nam đã đưa ra các cam kết cụ thể tại COP 26 (phát thải ròng về "0" vào 2050). Trong khi đó, chuyển đổi số cũng góp phần minh bạch hóa môi trường đầu tư kinh doanh, thuận lợi hơn cho doanh nghiệp. Trong quá trình này, Việt Nam mong tiếp tục nhận được sự hỗ trợ, hợp tác từ các nước phát triển, các đối tác quốc tế, các doanh nghiệp FDI về vốn, thể chế, công nghệ, quản trị, đào tạo nhân lực.

Giải pháp trọng tâm thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, đây là cơ sở để ổn định chính sách cho phát triển nhanh, bền vững; ổn định để phát triển, phát triển để ổn định, bảo đảm an ninh, an toàn, an dân. Đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược về thể chế, nguồn nhân lực và hạ tầng với tinh thần "thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, nhân lực và quản trị thông minh"; cơ cấu lại nền kinh tế (chuyển dịch mạnh sang khu vực công nghiệp, dịch vụ, đô thị), đổi mới mô hình tăng trưởng dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Chú trọng làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống (đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng), đồng thời khai thác mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đặc biệt là các ngành, lĩnh vực mới nổi như công nghệ sinh học, trí tuệ nhân tạo, chip - bán dẫn, năng lượng mới, năng lượng tái tạo…

Trong bối cảnh nhiều nước có tỷ lệ nợ công cao, Việt Nam sẽ tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, đây là tiền đề, cơ sở để hoạch định các chính sách khác như chính sách tiền tệ kịp thời, phù hợp, linh hoạt, hiệu quả, chính sách tài khóa mở rộng có trọng tâm, trọng điểm. Đẩy mạnh kết nối nền kinh tế Việt Nam với các nước trong khu vực, thế giới; giữa doanh nghiệp Việt Nam với các doanh nghiệp FDI và các doanh nghiệp trên thế giới; kết nối chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu.

Huy động nguồn lực hợp tác công tư, lấy nguồn lực nhà nước làm vốn mồi, dẫn dắt và kích hoạt mọi nguồn lực trong và ngoài nước. Tập trung giải quyết các dự án tồn đọng, kéo dài nhiều năm để khơi thông nguồn lực phát triển trên tinh thần "lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ". Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; quyết liệt cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, chuyển mạnh từ quản lý hành chính sang kiến tạo phát triển, từ tiền kiểm sang hậu kiểm; xây dựng một cửa quốc gia về đầu tư; thúc đẩy chuyển đổi số, xây dựng Chính phủ số, phát triển kinh tế số, xã hội số, xây dựng và kết nối cơ sở dữ liệu bảo đảm "đúng-đủ-sạch-sống", điều hành trên cơ sở dữ liệu; xây dựng bộ công cụ, tiêu chí, quy chuẩn có tính pháp lý về công dân xanh, doanh nghiệp xanh, xã hội xanh, hài hoà với tiêu chuẩn quốc tế, làm cơ sở để đánh giá, lượng hóa và giám sát hiệu quả tăng trưởng xanh.

Phát triển nguồn nhân lực sẵn sàng cho nguồn FDI chất lượng cao, chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao có kỹ năng công nghệ, quản trị số và nhận thức xanh. Tăng cường hợp tác giữa 3 Nhà: Nhà nước - Nhà doanh nghiệp - Nhà trường, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và năng lượng sạch. Phát triển hạ tầng xanh, hạ tầng số đồng bộ, hiện đại, đặc biệt là hạ tầng logistics, đô thị thông minh, trung tâm dữ liệu, mạng 5G và điện toán đám mây.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư FDI, Thủ tướng đề nghị mở rộng đầu tư, chuyển giao công nghệ, kết nối với doanh nghiệp Việt Nam, tham gia xây dựng thể chế, hiện đại hóa quản trị thông minh với tinh thần "Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, công tư đồng hành, đất nước giàu mạnh, nhân dân hạnh phúc, doanh nhân thụ hưởng".

Phát triển bền vững theo tiêu chí ESG (Enviromental-Môi trường; Social-Xã hội); xây dựng chiến lược kinh doanh lâu dài, bền vững, thân thiện môi trường theo hướng giảm phát thải, đổi mới mô hình sản xuất kinh doanh, tái cấu trúc doanh nghiệp gắn với phát triển theo kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn và ứng phó biến đổi khí hậu; đồng thời xây dựng các hệ thống kiểm soát nội bộ minh bạch, hiệu quả theo hướng ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số. Đồng thời, thực hiện tốt trách nhiệm đối với người lao động, cộng đồng, xã hội.

Thủ tướng đề nghị cộng đồng doanh nghiệp cần nâng cao hơn nữa nhận thức, vai trò, trách nhiệm xã hội đối với các vấn đề về môi trường và tăng trưởng xanh, đặc biệt tích cực tham gia đóng góp ý kiến trong quá trình xây dựng, hoàn thiện và thực thi pháp luật về môi trường, kinh tế xanh và phát triển bền vững. Đồng thời, doanh nghiệp phải có sự thay đổi và thích ứng với chuyển đổi kép (vừa chuyển đổi số, vừa chuyển đổi xanh), thực hiện chuyển đổi số trong sản xuất, kinh doanh, mạnh dạn đầu tư máy móc, thiết bị, công nghệ mới giảm tiêu hao năng lượng; tuân thủ các cam kết về phát triển bền vững và tăng trưởng xanh, tập trung vào các chỉ số môi trường và xã hội trong từng sản phẩm. Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, không một quốc gia, nền kinh tế nào, vẫn giữ tư duy cũ, chỉ dựa vào các động lực tăng trưởng truyền thống mà phát triển nhanh và bền vững; chuyển đổi, tìm kiếm và kiến tạo động lực tăng trưởng mới là xu thế khách quan và tất yếu của thế giới ngày nay…/.

VŨ MINH