Chung tay thực hiện mục tiêu chấm dứt bệnh lao tại Việt Nam

Ông Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng Ban điều hành Chương trình Chống lao quốc gia phát biểu tại hội nghị - Ảnh: VGP/Thế Phong

Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng Ban điều hành Chương trình Chống lao quốc gia cho biết, năm 2024 cũng là năm bản lề quan trọng của Chương trình, đánh dấu 10 năm triển khai Chiến lược quốc gia phòng, chống lao đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Đây cũng là năm đầu tiên triển khai Dự án Quỹ toàn cầu phòng, chống lao giai đoạn 2024-2026 với những can thiệp/hoạt động toàn diện và đồng bộ nhằm phát hiện và điều trị nhiều nhất số ca lao mắc mới trong cộng đồng, góp phần đạt được mục tiêu chấm dứt bệnh lao tại Việt Nam như đã cam kết với quốc tế và Chính phủ.

Ngày 25/3/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký ban hành Công điện số 25/CĐ-TTg về việc tăng cường công tác phòng, chống bệnh lao. Công điện nêu rõ tình hình bệnh lao tại Việt Nam còn rất nặng nề, xếp thứ 11 trong 30 nước có gánh nặng bệnh lao và lao kháng thuốc cao nhất thế giới. Công tác phòng, chống lao chưa được quan tâm đúng mức, chưa được đầu tư đồng bộ, toàn diện; hệ thống triển khai hoạt động phòng, chống lao còn hạn chế tại hệ thống y tế cơ sở chưa đồng đều và hiệu quả chưa cao; người dân còn kỳ thị, mặc cảm, chưa quan tâm đúng mức đến sức khỏe của bản thân, vẫn còn tình trạng giấu bệnh.

Công điện của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ các bộ, ngành, cơ quan Trung ương, địa phương tiếp tục chủ động triển khai hiệu quả Chiến lược quốc gia phòng, chống bệnh lao và tăng cường tuyên truyền công tác phòng, chống bệnh lao. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo củng cố năng lực hệ thống y tế, đặc biệt là hệ thống y tế cơ sở; tăng cường chỉ đạo công tác phát hiện và điều trị bệnh nhân lao, ưu tiên phân bổ nguồn lực từ ngân sách địa phương cho công tác phòng, chống lao trên địa bàn.

Ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) phát biểu chỉ đạo tại hội nghị - Ảnh: VGP/Thế Phong

Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu Bộ Y tế chỉ đạo về chuyên môn, nghiệp vụ; tổ chức tổng kết 10 năm triển khai Chiến lược quốc gia phòng, chống bệnh lao đến năm 2020 và tầm nhìn 2030, đề xuất Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia phòng, chống bệnh lao cho giai đoạn mới; xây dựng và cập nhật các hướng dẫn chuyên môn; tăng cường hợp tác quốc tế và tăng cường các giải pháp đảm bảo nguồn lực, đặc biệt là thuốc điều trị bệnh lao.

"Công điện số 25 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường công tác phòng chống bệnh lao kêu gọi sự tham gia hưởng ứng tích cực, sự ủng hộ của lãnh đạo các cấp, của các ban, bộ, ngành, địa phương, đoàn thể và toàn xã hội để tập trung nguồn lực, tích cực tham gia các hoạt động tăng cường phát hiện bệnh nhân lao và hỗ trợ người bệnh cho tới khi được điều trị thành công nhằm hướng tới mục tiêu chấm dứt bệnh lao tại Việt Nam", Trưởng Ban điều hành Chương trình Chống lao quốc gia cho hay.

Thay mặt Bộ Y tế, ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh nhấn mạnh, Bộ Y tế luôn coi công tác phòng, chống bệnh lao là vấn đề cấp thiết cần được đặc biệt quan tâm và ưu tiên. 

Trong năm 2024, Bộ Y tế đã rà soát, xây dựng, cập nhật và ban hành 2 cuốn tài liệu hướng dẫn chuyên môn quan trọng về bệnh lao, gồm: Quyết định số 162 phê duyệt tài liệu "Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và dự phòng bệnh lao"; Quyết định số 2627 phê duyệt tài liệu "Hướng dẫn triển khai hoạt động phát hiện chủ động, tích cực bệnh lao, lao tiềm ẩn, một số bệnh hô hấp tại cộng đồng và cơ sở y tế" nhằm chuẩn hóa việc triển khai hoạt động phát hiện chủ động và tích cực bệnh lao, lao tiềm ẩn và các bệnh hô hấp trên toàn quốc, phát huy tối đa vai trò của hệ thống y tế nói chung và y tế cơ sở nói riêng trong công tác phòng, chống lao.

Các đại biểu tham dự Hội nghị triển khai Công điện số 25/CĐ – TTg của Thủ tướng Chính phủ - Ảnh: VGP/Thế Phong

"Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ, đặc biệt trong việc triển khai Công điện số 25 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế sẽ tập trung chỉ đạo sát sao về chuyên môn, nghiệp vụ công tác phòng, chống bệnh lao cho các địa phương. Tăng cường công tác tuyên truyền về gánh nặng bệnh lao, vai trò công tác phòng, chống bệnh lao và ý thức, trách nhiệm của người dân trong công tác phòng, chống bệnh lao, các dấu hiệu mắc bệnh lao để tầm soát sớm, có các biện pháp phòng ngừa, điều trị kịp thời.

Vận động sự quan tâm đầu tư nguồn lực cho công tác phòng, chống bệnh lao bao gồm ngân sách Nhà nước, ngân sách địa phương, tài trợ quốc tế, bảo hiểm y tế, xã hội hóa … để bảo đảm tất cả bệnh nhân lao được khám, phát hiện và điều trị, tăng cường phát hiện bệnh lao trên toàn quốc, đảm bảo chất lượng quản lý điều trị, mở rộng hệ thống xét nghiệm nhanh, chính xác để phát hiện sớm bệnh nhân mắc lao và ngăn chặn nguồn lây", Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh cho hay.

Trước mắt sẽ tổng kết, đánh giá 10 năm triển khai Chiến lược quốc gia phòng, chống bệnh lao đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, trên cơ sở đó đề xuất Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia phòng, chống bệnh lao cho giai đoạn 2026-2030. Đồng thời triển khai điều tra dịch tễ lao toàn quốc nhằm đánh giá lại tình hình dịch tễ bệnh lao tại Việt Nam và đề xuất các giải pháp phòng, chống bệnh lao hiệu quả, góp phần đạt được mục tiêu chấm dứt bệnh lao tại Việt Nam.

"Chấm dứt bệnh lao là việc làm có ý nghĩa to lớn và cơ hội chúng ta cần quyết tâm thực hiện. Tuy nhiên từ hiện tại đến đích cuối cùng để chấm dứt bệnh lao còn rất xa và nhiều khó khăn, thách thức nhưng vẫn có thể đạt được nếu có quyết tâm chính trị cao và sự vào cuộc của toàn thể nhân dân. Tôi tin tưởng rằng nếu chúng ta xác định đúng những khó khăn cần giải quyết, đưa ra được đúng các phương pháp tiếp cận để đạt được mục tiêu, huy động được sự tham gia của toàn thể nhân dân thì việc dù khó chúng ta vẫn có thể giải quyết được", đại diện Bộ Y tế bày tỏ.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới 2023, Việt Nam hiện vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 11 trong 30 nước có số người bệnh lao cao nhất trên toàn cầu, đồng thời đứng thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới.

Trong báo cáo năm 2023, ước tính Việt Nam có thêm 172.000 người mắc lao và khoảng 13.000 người tử vong do lao, cao hơn số người tử vong vì tai nạn giao thông. Tuy nhiên, hiện nay số bệnh nhân lao được phát hiện và báo cáo cho Chương trình Chống lao quốc gia hằng năm tại Việt Nam chỉ chiếm khoảng 60% số bệnh nhân lao ước tính (khoảng 106.000 bệnh nhân). Như vậy, sẽ có khoảng 40% bệnh nhân lao chưa được phát hiện và điều trị còn trong cộng đồng.

Thế Phong