Sáng 19.2.2020, BS.CK2 Phạm Thanh Phong - Phó giám đốc chuyên môn Bệnh viện đa khoa Trung ương Cần Thơ, cho biết các bác sĩ vừa phẫu thuật thành công một trường hợp sỏi thận hiếm gặp ở vị trí thận lạc chỗ ở hố chậu.
Bệnh nhân là Bạch Thị Đ. (66 tuổi, ngụ Q.Cái Răng, TP.Cần Thơ), nhập viện ngày 6.2.2020 do đau hông trái. Trước khi nhập viện 2 ngày, bệnh nhân đau hông lưng trái, cơn đau ngày càng tăng, uống thuốc không giảm. Tiền sử bệnh nhân đau vùng hố chậu đã lâu nhưng không đi khám và điều trị.
Qua kết quả siêu âm và chụp CT- scan với chẩn đoán sỏi thận, cho thấy quả thận lạc chỗ nằm trên vùng hố chậu, có dịch trong thận. Bệnh nhân có chẩn đoán sỏi thận trái/thận lạc chỗ vùng hố chậu có biến chứng nhiễm trùng - đái tháo đường, bị tăng huyết áp - thiếu máu cục bộ cơ tim.
Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật lấy sỏi thận. Và ngày 14.2, các y bác sĩ đã phẫu thuật mổ lấy thận trái lấy sỏi to kích thước 33x27mm và bơm rửa ra nhiều nhiều sỏi bùn. Hiện tại tình trạng bệnh nhân ổn định, đi tiểu tốt, hết đau bụng, không sốt và chuẩn bị xuất viện.
Hình ảnh quả thận nằm lạc chỗ - Ảnh: Phong Phạm
Theo BS.CK2 Nguyễn Phước Lộc, Trưởng khoa Ngoại tiết niệu: “Thận lạc chỗ là một dạng dị tật bẩm sinh đường tiết niệu, do hậu quả từ quá trình di chuyển của thận thời kỳ bào thai bị rối loạn, dẫn đến thận không ở đúng vị trí là vùng hạ sườn 2 bên sau khi sinh ra”.
Theo ước tính, thận lạc chỗ có thể gặp với tỉ lệ 1/1.000 người. Thận có thể ở quá cao như trong lồng ngực, hay quá thấp như ở hố chậu, trong khung chậu. Đôi khi, cả 2 thận nằm ở cùng một bên. Nhưng thận lạc chỗ trong hố chậu hiếm gặp hơn. Theo 1 công trình nghiên cứu tại Đài Loan, xác suất gặp thận lạc chỗ trong hố chậu là 1/26.500 người.
Việc phát hiện đôi khi tình cờ khi đi chụp X-quang UIV vì đau bụng, hay nhiễm trùng tiểu, hoặc có rối loạn đi tiểu. Khám bụng có thể thấy một khối ở hạ vị. Thận lạc chỗ biểu hiện triệu chứng trên lâm sàng khi đã gây ra biến chứng như nhiễm trùng đường tiết niệu, tắc nghẽn đường tiết niệu, hay sỏi thận, trào ngược bàng quang niệu quản.
Các triệu chứng hay gặp nhất là đau bụng, sốt, tiểu máu, tiểu gắt buốt, khối u vùng bụng, tăng huyết áp và bí tiểu. Cần chú ý biến chứng sỏi thận trong thận lạc chỗ. Khi nước tiểu bị ứ quá lâu ở trong đường tiết niệu do thận lạc chỗ sẽ làm tăng nguy cơ lắng đọng các chất trong nước tiểu và tạo thành sỏi thận.
Khi nghi ngờ thận lạc chỗ, các bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm ổ bụng để xác định vị trí của thận lạc chỗ. Một số trường hợp khó chẩn đoán, việc chụp mạch máu thận hay chụp cộng hưởng từ hệ niệu cũng giúp đưa ra chẩn đoán chính xác. Nên tầm soát từ khi còn nhỏ, bởi một chấn thương vào vùng bụng là nguy cơ đối với thận lạc chỗ vì nó không được bảo vệ bởi khung xương sườn. Hơn nữa, nếu thận lạc chỗ ở bé gái thì việc có thai về sau có thể bị ảnh hưởng và các nhà sản khoa phải được biết trước về sự tồn tại của thận lạc chỗ này.
Nhìn chung, thận lạc chỗ nếu chưa xảy ra biến chứng thì có tiên lượng tốt và không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu xảy ra biến chứng thì cần phải được điều trị theo từng loại biến chứng cụ thể, như kháng sinh, tán sỏi, mổ lấy sỏi, phẫu thuật chỉnh sửa đường niệu, hoặc có trường hợp nặng phải cắt bỏ thận lạc chỗ.
Phong Phạm