Việc khánh thành, đi vào hoạt động nhà máy chế biến cát biển đạt tiêu chuẩn cát xây dựng này có ý nghĩa rất lớn, khi cát xây dựng hiện đang khan hiếm. Nhà máy được xây dựng trên cơ sở ứng dụng công nghệ chế biến cát sạch Phan Thành do ông Võ Tấn Dũng sáng chế, ủy quyền Công ty cổ phần Cát đá Việt Sàng Rửa Sạch lắp đặt (liên kết với Công ty cổ phần Thương mại dịch vụ Kim Thúy Lâm).
Nhà máy có công suất thiết kế tối đa 200m3/giờ, tuy nhiên, kinh phí đầu tư chưa được công bố. Ưu điểm đáng chú ý của dây chuyền công nghệ này là vận dụng áp lực va đập tách kết cấu tạm thời để rửa sạch muối, loại bỏ tạp chất hữu cơ, sàng lọc phân loại hạt… đưa ra các loại sản phẩm đạt tiêu chuẩn, chất lượng phục vụ nhu cầu đổ bê tông, xây tô và sản xuất công nghiệp.
Trước đó, đầu năm 2019, ông Võ Tấn Dũng đã tiến hành lắp đặt máy, hoạt động thử nghiệm, có sự thẩm định của các chuyên gia thuộc viện Khoa học công nghệ và Viện Bê tông (Bộ Xây dựng). Nguồn cát nguyên khai vùng biển Phú Quốc đưa vào chế biến cho ra sản phẩm cát đạt tiêu chuẩn cát xây dựng (theo TCVN 7570:2006).
Ghi nhận kết quả phân tích từ các phòng thí nghiệm, cho thấy cát nhiễm mặn nguyên khai tại vùng biển Phú Quốc có hàm lượng bụi, bùn, sét, tạp chất hữu cơ khá cao (1,5% - nhiều nhất là vỏ sò) và hàm lượng ion clo (Cl-) là 0,38%. Sau khi đưa vào chế biến bằng công nghệ Phan Thành, ra cát thành phẩm sạch, hàm lượng tạp chất hữu cơ đạt 0,2%; hàm lượng Cl- đạt 0,009% và modul độ lớn của hạt đạt 1.6.
Đến ngày 22.1.2019, phân viện chuyên ngành bê tông thuộc Viện Khoa học công nghệ xây dựng có văn bản báo cáo chính thức, nhận xét: “Mẫu cát nhiễm mặn Phú Quốc nằm trong vùng vô hại về khả năng phản ứng kiềm silic, trước khi chế biến hàm lượng Cl- không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật sử dụng cho bê tông, vữa. Nhưng sau khi được lọc rửa bằng công nghệ Phan Thành thì lượng bụi, bùn, sét, tạp chất hữu cơ và hàm lượng Cl- đạt yêu cầu kỹ thuật sử dụng cho các loại bê tông và vữa theo yêu cầu kỹ thuật trong TCVN 7570:2006”.
Một trong những chuyên gia có quá trình theo dõi, thẩm định chất lượng sản phẩm cát sau chế biến của công nghệ Phan Thành - ông Nguyễn Đức Thắng, nguyên Giám đốc Phân viện chuyên ngành bê tông, tham dự lễ khánh thành nhà máy, phát biểu: “Các yếu tố gây hại còn lại trong cát biển nguyên khai như hàm lượng Cl-; bụi, bùn, sét, tạp chất hữu cơ và thành phần hạt mịn thì qua dây chuyền công nghệ chế biến cát sạch Phan Thành đều có thể xử lý được, chống tình trạng hút ẩm, dộp bê tông, ăn mòn bê tông cốt thép từ việc sử dụng cát biển”.
Cát thành phẩm đạt tiêu chuẩn dành cho xây dựng - Ảnh: Hùng Long
Cũng tại lễ khánh thành nhà máy, ông Võ Tấn Dũng nói: “Việc chế biến thành công cát biển nhiễm mặn đạt tiêu chuẩn cát xây dựng sẽ góp phần tích cực để khắc phục cơn sốt cát xây dựng trên thị trường, đáp ứng yêu cầu tận dụng nguồn cát biển đưa vào phục vụ nhu cầu xây dựng các công trình biển đảo, phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật của quốc gia.
Đồng thời, sẽ phát huy lợi thế sử dụng nguồn nguyên liệu tại chỗ, giảm chi phí cát và vận chuyển cát trong đầu tư xây dựng công trình đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng công trình”.
Như vậy, nhà máy chế biến cát biển đạt tiêu chuẩn cát xây dựng tại đảo Phú Quốc đi vào hoạt động sẽ bước đầu giải quyết nhu cầu cát xây dựng cho các dự án đang triển khai rầm rộ tại “đại công trường” Phú Quốc, tiết kiệm chi phí vận chuyển cát sông ra đảo, góp phần tích cực giải quyết nạn sạt lở do thiếu hụt trầm tích cho vùng ĐBSCL.
Điều này cũng phù hợp yêu cầu triển khai thực hiện mục tiêu Quyết định 126/QĐ-TTg ngày 25.1.2019 “về việc phê duyệt đề án phát triển vật liệu xây dựng phục vụ các công trình ven biển và hải đảo đến năm 2025”. Nội dung quyết định 126, nêu rõ: “Nghiên cứu sản xuất các loại vữa trộn sẵn (xây, trát dùng cho bê tông) và các loại phụ gia có tính năng chống môi trường xâm thực phục vụ các công trình ven biển và hải đảo. Đầu tư cơ sở tuyển rửa, chế biến và sử dụng nguồn cát biển, cát nhiễm mặn làm vật liệu xây dựng phục vụ nhu cầu xây dựng công trình ven biển và hải đảo.
Ngoài ra, sản xuất phát triển các loại phụ gia sử dụng cát biển, nước biển nhằm thay thế cát xây dựng khai thác từ sông, suối, lòng sông. Phát triển các loại vật liệu lợp, bao che phù hợp với môi trường thời tiết khí hậu khắc nghiệt của biển, thích hợp với các công trình ven biển và hải đảo”.
Trong 3 năm gần đây, ông Võ Tấn Dũng cũng đã chủ động thu mẫu cát nguyên khai điển hình ở nhiều nơi, như Móng Cái, Vân Đồn, Bình Thuận… đưa vào chế biến thử nghiệm. Các cơ quan chức năng giám sát, kiểm định đều ghi nhận chất lượng cát sau chế biến đạt tiêu chuẩn kỹ thuật cát xây dựng theo quy định, đặc biệt là hàm lượng Cl-.
Công nghệ Phan Thành còn có khả năng chế biến cát mịn vùng ĐBSCL, cát đồi núi, sông suối đạt tiểu chuẩn cát xây dựng. Với sáng chế này, ông Võ Tấn Dũng đã được Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO) trao giải “Giải pháp công nghệ xuất sắc nhất năm 2011”. Ngày 24.2.2017, Bộ Xây dựng cũng từng chính thức có ý kiến công bố trên Cổng thông tin điện tử Chính phủ, khẳng định:
“Việc ứng dụng công nghệ chế biến cát sạch vào thực tiễn sẽ đem lại nhiều lợi ích về kinh tế và xã hội, nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng cát xây dựng ngày càng gia tăng là cần thiết. Bộ Xây dựng ủng hộ và tạo điều kiện để doanh nghiệp quảng bá công nghệ chế biến nhằm tìm kiếm các nhà đầu tư có đủ năng lực triển khai ứng dụng thực tế”.
Nguyễn Hồ