Bệnh nhân là ông Mai Q. (SN 1960, ngụ H.Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng). Một tuần trước khi nhập viện, bệnh nhân sưng đau vùng cổ hai bên, lan xuống ngực, vào Bệnh viện đa khoa tỉnh Sóc Trăng điều trị. Năm ngày sau đó, ông chuyển đến Bệnh viện đa khoa Trung ương Cần Thơ với chẩn đoán áp xe cổ - áp xe trung thất.
Lúc nhập viện, ông bị suy hô hấp, nhiễm trùng, nhiễm độc, cổ bạnh ra do tràn khí dưới da. Kết quả chụp CT-scaner ngực có cản quang: tổn thương tụ dịch, khí vùng cổ đi từ xương móng, lan đến thất trước, khả năng áp xe vùng cổ; tràn dịch màng tim; tổn thương phế nang kèm xơ hóa đỉnh phổi (P), khả năng viêm; tràn dịch màng phổi hai bên. Kết quả siêu âm tràn dịch màng phổi 2 bên lượng ít. Chẩn đoán: áp xe cổ lan xuống trung thất, tràn dịch màng tim tiên lượng rất nặng.
Các bác sĩ đã quyết định phẫu thuật cấp cứu làm sạch áp xe cổ qua đường mở ngực. Các bác sĩ đã mở đường ngực trước bên liên sườn IV (T) vào khoang màng phổi có dịch đục, vào trung thất trước bóc tách ổ áp xe trung thất trước có nhiều dịch mủ đục, hôi thối, rồi rửa sạch. Mở màng ngoài tim có nhiều dịch mủ, rửa sạch, đặt 2 ống dẫn lưu màng phổi (T) và 2 ống dẫn lưu màng phổi (P) theo dõi, đồng thời chăm sóc bơm rửa khoang màng phổi liên tục
Theo BSCK2 Trần Huỳnh Đào - Trưởng khoa Gây mê hồi sức, đây là bệnh cảnh rất nặng kết hợp bệnh nội khoa tim mạch. Kết quả nuôi cấy vi khuẩn trên dịch mủ ghi nhận bệnh nhân bị nhiễm vi khuẩn acinetobacter baumannii. Đây là chủng vi khuẩn đa kháng thuốc nên mặc dù được phẫu thuật cấp cứu kịp thời, bệnh nhân vẫn rơi vào tình trạng sốc nhiễm trùng do đến muộn, khả năng cứu chữa thành công thấp.
Dự kiến thời gian hồi sức kéo dài, bệnh nhân phù toàn thân, đạm máu giảm liên tục, sốt cao do tình trạng nhiễm trùng nhiễm độc nghiêm trọng, các bác sĩ đã hội chẩn thay đổi kháng sinh đặc trị phù hợp đồng thời kết hợp thuốc an thần, giãn cơ, nâng đỡ thể trạng. Và đến ngày 16.9 - sau 11 ngày được điều trị và chăm sóc tích cực tại Khoa Gây mê hồi sức, bệnh nhân hồi phục tốt, hết sốt, tỉnh táo, ngưng thở máy, da niêm hồng, dấu hiệu sinh tồn ổn định. Bệnh nhân được chuyển đến phân khoa Ngoại lồng ngực - Mạch máu để theo dõi, điều trị và chăm sóc.
Theo các bác sĩ, áp xe trung thất là một thể nhiễm trùng nặng, hậu quả của thủng thực quản do tai biến nuốt phải dị vật. Cũng có thể do bệnh lý răng miệng (nhổ răng, viêm tấy sàn miệng lan tỏa), nhưng phát hiện muộn do người bệnh đến bệnh viện muộn gây thủng làm viêm lan tỏa vào trung thất, hoặc sau phẫu thuật vùng ngực như mổ tim mở gây viêm xương ức lan tỏa vào vùng trung thất.
Mặc dù có những tiến bộ về chẩn đoán, điều trị phẫu thuật, thuốc kháng sinh... nhưng áp xe trung thất gây tỷ lệ tử vong còn rất cao, từ 19-47%, do nhiễm trùng lan rộng. Biến chứng này rất dễ làm chết người nếu không được mổ cấp cứu nhanh chóng.
Nguyên nhân tử vong do biến chứng chảy máu hoặc ổ mủ vỡ vào quai động mạch chủ ở phần ngực, gây nhiễm trùng nhiễm độc nặng mủ lan tỏa trong trung thất, hay vỡ vào màng tim, phổi và màng phổi... rất khó dẫn lưu và làm sạch hết dịch mủ. Áp xe trung thất có thể phòng tránh được nếu bệnh nhân đến khám sớm ngay từ lúc xảy ra các tai biến.
Trong trường hợp đã có dấu hiệu biến chứng áp xe trung thất thì cần chuyển người bệnh đến các trung tâm y tế lớn để xử trí phẫu thuật. Chỉ có như vậy mới có thể giảm tỷ lệ áp xe trung thất do thủng thực quản và giảm tử vong do biến chứng chết người này.
Phong Phạm