Siết chặt quản lý môi trường trong hoạt động sản xuất tại Thái Nguyên

Trong những năm gần đây, cùng với quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, Thái Nguyên đang đối mặt với nhiều thách thức về môi trường, đặc biệt tại các khu, cụm công nghiệp và cơ sở sản xuất quy mô lớn. Trước thực trạng đó, tỉnh đã chủ động siết chặt công tác quản lý môi trường trong hoạt động sản xuất công nghiệp, coi đây là yêu cầu bắt buộc song hành với phát triển kinh tế.

Các cấp, ngành chức năng tăng cường kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường, tập trung vào xử lý nước thải, khí thải, chất thải rắn và tiếng ồn. Nhiều cơ sở sản xuất được yêu cầu đầu tư, nâng cấp hệ thống xử lý chất thải đạt quy chuẩn trước khi đi vào hoạt động.

Bên cạnh đó, công tác thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường được thực hiện chặt chẽ hơn, hạn chế các dự án tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm. Thái Nguyên cũng chú trọng tuyên truyền, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc bảo vệ môi trường, hướng tới mô hình sản xuất sạch hơn, tiết kiệm tài nguyên và thân thiện với môi trường, qua đó góp phần bảo đảm hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và chất lượng sống của người dân. Thái Nguyên có nguồn tài nguyên phong phú với nhiều loại khoáng sản quý.

Tuy nhiên, đi cùng với tiềm năng ấy là thách thức về an toàn và môi trường trong khai thác, chế biến. Tỉnh đã sớm xác định, tăng trưởng kinh tế không thể đánh đổi bằng ô nhiễm, và an toàn công nghiệp phải là yếu tố trung tâm trong chiến lược phát triển bền vững. Theo Sở Công Thương Thái Nguyên, công tác quản lý an toàn trong khai thác khoáng sản và sử dụng vật liệu nổ công nghiệp không chỉ dừng ở khâu cấp phép, mà được triển khai đồng bộ từ hướng dẫn, kiểm tra đến thẩm định thực tế.

Các cụm công nghiệp, cơ sở sản xuất công nghiệp, khai thác, chế biến khoáng sản...trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên phải đảm bảo yếu tố môi trường. (Ảnh: T.L).

Mỗi doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này đều phải lập hồ sơ đánh giá rủi ro, xây dựng kế hoạch ứng cứu khẩn cấp và tuân thủ nghiêm các quy định mới, trong đó có Thông tư 24/2025/TT-BCT về quản lý rủi ro trong khai thác khoáng sản và Thông tư 31/2025/TT-BCT về thiết kế cơ sở dự án khai thác. Lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên nhấn mạnh, an toàn môi trường, nhất là trong khai thác và chế biến khoáng sản, luôn được đặt ở vị trí ưu tiên hàng đầu.

Đây là lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro nên Sở thường xuyên chỉ đạo, tổ chức tập huấn và kiểm tra định kỳ. Riêng đối với vật liệu nổ công nghiệp, Thái Nguyên thực hiện cơ chế quản lý chặt chẽ từ cấp phép đến giám sát sử dụng. Trong 9 tháng đầu năm 2025, Sở Công Thương đã cấp mới, cấp lại và điều chỉnh 30 giấy phép sử dụng vật liệu nổ công nghiệp; đồng thời cấp 121 giấy chứng nhận huấn luyện kỹ thuật an toàn cho nhân sự trực tiếp làm việc với vật liệu nổ.

Sáu đơn vị dịch vụ nổ mìn được giám sát nghiêm ngặt trong toàn bộ quy trình thi công, còn bốn mỏ khoáng sản đã hoàn thành nghiệm thu kho chứa vật liệu nổ đạt chuẩn an toàn trước khi đưa vào vận hành. Nếu vật liệu nổ công nghiệp được xem là vấn đề nóng trong quản lý an toàn, hóa chất và hồ chứa thải cũng là mối nguy tiềm ẩn tương đương.

Thái Nguyên đã xác định, kiểm soát hóa chất và hồ thải là ưu tiên hàng đầu nhằm ngăn ngừa sự cố, bảo vệ môi trường và đời sống cộng đồng. Từ đầu năm 2025 đến nay, Sở Công Thương đã tiếp nhận 25 hồ sơ phòng ngừa sự cố hóa chất, thẩm định 3 hồ sơ điều chỉnh giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh, đồng thời tổ chức 11 cuộc diễn tập ứng phó tại doanh nghiệp.

Các hoạt động này không chỉ giúp nâng cao năng lực xử lý tình huống khẩn cấp, mà còn lan tỏa tinh thần chủ động trong quản lý rủi ro. Song song với đó, Sở Công Thương còn thẩm định và trình cấp 31 giấy phép nhập khẩu hóa chất, đồng thời tiếp nhận báo cáo kiểm kê khí nhà kính từ 42 đơn vị.

Những con số này phản ánh bước tiến mới trong công tác giám sát môi trường công nghiệp, khi các dữ liệu về phát thải và tiêu thụ năng lượng được cập nhật phục vụ hoạch định chính sách phát triển xanh, bền vững. Không chỉ các doanh nghiệp lớn, hệ thống cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh cũng được yêu cầu tuân thủ nghiêm các quy định an toàn. Theo quy định, hạ tầng mỗi cụm công nghiệp phải được xây dựng đồng bộ, kèm đánh giá rủi ro và hồ sơ nghiệm thu bắt buộc.

Các doanh nghiệp khai thác khoáng sản, sử dụng hóa chất hay vật liệu nổ đều phải lập báo cáo rủi ro, xây dựng kế hoạch ứng cứu khẩn cấp và chịu giám sát thường xuyên của cơ quan chức năng.

Nhờ vậy, công tác phòng ngừa sự cố ngày càng chủ động hơn, giảm thiểu rủi ro cho cả người lao động và môi trường sống xung quanh. Nhiều mô hình quản lý an toàn đã trở thành điển hình, được nhân rộng trên địa bàn tỉnh. Không chỉ dừng lại ở cấp sở, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo tăng cường quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản và môi trường công nghiệp.

Theo đó, các sở, ban, ngành và chính quyền địa phương được yêu cầu nâng cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu; thực hiện nghiêm công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Lãnh đạo Sở Công Thương thông tin thêm, trong thời gian tới, Sở sẽ đẩy mạnh tập huấn, nâng cao kỹ năng an toàn cho cán bộ và công nhân, nhất là tại các cơ sở sử dụng vật liệu nổ và hóa chất công nghiệp.

Hệ thống bể xử lý nước thải tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên được giám sát chặt chẽ. (Ảnh: HN). 

Cùng với đó là siết chặt kiểm tra, giám sát, đồng thời hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện nghiêm quy trình an toàn, nhằm hạn chế rủi ro và đảm bảo sản xuất bền vững. An toàn môi trường công nghiệp không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là yếu tố trọng tâm  của doanh nghiệp trong kỷ nguyên phát triển xanh.

Đặc biệt Thái Nguyên ban hành Kế hoạch số 133/KH-UBND về thực hiện Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trên địa bàn tỉnh.

Việc ban hành Kế hoạch cũng nhằm quán triệt, cụ thể hoá mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp để triển khai thực hiện có hiệu quả Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 611/QĐ-TTg ngày 08/7/2024; cụ thể hóa các phương án về bảo vệ môi trường, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học; khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên; phòng, chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu trong quy hoạch tỉnh được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt…

Việc tăng cường quản lý môi trường trong hoạt động sản xuất công nghiệp đang được tỉnh Thái Nguyên xác định là nhiệm vụ xuyên suốt, gắn chặt với mục tiêu phát triển bền vững. Theo định hướng và các kế hoạch bảo vệ môi trường giai đoạn đến năm 2025, tỉnh tiếp tục yêu cầu các khu, cụm công nghiệp và cơ sở sản xuất thực hiện nghiêm quy định pháp luật về môi trường; kiểm soát chặt chẽ nguồn thải, không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế…/.

Lan Anh