Theo Tasnim, một nghiên cứu của Trung tâm y tế Cedars-Sinai (Mỹ) cho thấy những người mắc bệnh Parkinson trước 50 tuổi có khả năng bị tổn thương tế bào não ngay từ trước khi ra đời.
Được biết, căn bệnh này phát triển khi các tế bào sản xuất dopamine bị chết hoặc ngừng hoạt động bình thường. Hậu quả là các cử động trở nên chậm chạp, tình trạng cứng cơ, run, mất thăng bằng xuất hiện.
Các nhà khoa học đã thu được các tế bào gốc đa năng cảm ứng (induced pluripotent stem cells - iPSCs) từ các tế bào của bệnh nhân phát triển sớm bệnh Parkinson. Trên thực tế, iPSCs làm trẻ hóa tế bào máu trưởng thành đến trạng thái phôi thai.
Các tế bào thu được có thể biến thành bất kỳ tế bào nào của cơ thể, bao gồm cả tế bào thần kinh tiết ra dopamine. Nhờ vậy, các nhà khoa học có được các tế bào thần kinh sản sinh dopamine của bệnh nhân để nghiên cứu.
Phân tích cho thấy 2 bất thường quan trọng trong các tế bào thần kinh. Đó là sự tích tụ của alpha-synuclein (protein xuất hiện trong hầu hết các dạng bệnh Parkinson) và các lysosome bị trục trặc (cấu trúc tế bào phá hủy và thải loại protein). Có lẽ chính sự trục trặc trong hoạt động của lysosome dẫn đến tích tụ alpha synuclein.
Theo các nhà khoa học, tế bào thần kinh có thể hoạt động một cách bất thường trong 20-30 năm trước khi các triệu chứng của bệnh Parkinson xuất hiện. Tiến sĩ Clive Svendsen cho rằng, những gì các nhà khoa học thấy khi sử dụng mô hình mới này là những dấu hiệu đầu tiên của bệnh Parkinson khởi phát.
Dường như các tế bào thần kinh dopamine ở những người này có thể tiếp tục xử lý sai alpha-synuclein trong khoảng thời gian 20 hoặc 30 năm, khiến các triệu chứng của Parkinson xuất hiện.
Ngoài ra, một loại thuốc mới - PEP005 đã được các nhà khoa học thử nghiệm trên các mẻ tế bào nuôi cấy và động vật gặm nhấm đã trưởng thành. Đây chính là loại thuốc đã được Mỹ phê duyệt để điều trị các tình trạng da tiền ung thư.
Hóa ra, loại thuốc này có thêm tác dụng làm giảm mức độ alpha synuclein tăng cao. Đồng thời thuốc chống lại một bất thường khác được tìm thấy ở các tế bào thần kinh của bệnh nhân, kiềm chế tăng hoạt tính của protein kinase C.
Trong tương lai, nhóm nghiên cứu có kế hoạch tìm cách chuyển PEP005, hiện chỉ có sẵn ở dạng gel, đến não để điều trị hoặc ngăn ngừa bệnh Parkinson khởi phát.
Vũ Trung Hương