Tỉnh Nghệ An đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp kiểm tra, giám sát nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên sinh học quý giá. Trên các tuyến giao thông, lực lượng kiểm lâm, công an và quản lý thị trường tổ chức tuần tra thường xuyên, kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp vận chuyển, buôn bán động vật hoang dã không rõ nguồn gốc. Nhiều điểm nóng từng ghi nhận hoạt động bẫy bắt, tiêu thụ chim trời trái phép được rà soát, yêu cầu chấm dứt hoạt động và ký cam kết không tái phạm.
Song song với công tác kiểm tra, công tác tuyên truyền được chú trọng mở rộng về quy mô và hình thức. Các địa phương đẩy mạnh truyền thông bằng loa phát thanh, mạng xã hội, pano tại khu dân cư, kêu gọi người dân từ bỏ thói quen săn bắt, mua bán và tiêu thụ chim trời. Ngành giáo dục cũng tích cực lồng ghép nội dung bảo vệ động vật hoang dã vào hoạt động ngoại khóa, giúp học sinh nâng cao ý thức bảo tồn đa dạng sinh học.
Tuy vậy, thách thức vẫn hiện hữu khi lợi nhuận từ buôn bán động vật hoang dã khiến một số đối tượng tiếp tục tìm cách hoạt động tinh vi hơn, đòi hỏi công tác quản lý phải kiên trì, siết chặt và phối hợp đồng bộ hơn nữa. Do đó, ngay trong tháng 11/2025, lực lượng chức năng Nghệ An mở đợt truy quét và xử lý nghiêm các hành vi săn bắt, bẫy, vận chuyển, tiêu thụ động vật hoang dã, nhất là chim di cư.
Lực lượng chức năng tháo gỡ bẫy chim, bẫy cò. (Ảnh: NM).
Theo số liệu báo cáo của Chi cục Kiểm lâm Nghệ An, tính đến hết tháng 11/2025, toàn tỉnh đã phối hợp tổ chức 63 đợt tuần tra, truy quét. Qua đó, lực lượng chức năng đã phát hiện 13 vụ vi phạm, gồm 6 vụ xác định được đối tượng và 7 vụ chưa xác định đối tượng. Tịch thu nhiều tang vật, bao gồm: 34 loa phát tiếng chim, 13 bình ắc quy, 0,5 kg đạn chì, 2.376 cọc tre nứa, 21.437 mét lưới bẫy chim, 1.005 con cò tạc bằng xốp, 10 kg que nhựa, tháo dỡ 13 lán trại dùng để canh bẫy bắt chim.
Lực lượng liên ngành cũng đã tiêu hủy 70 cá thể chim không còn khả năng cứu hộ và thả 93 cá thể chim còn khỏe mạnh trở lại môi trường tự nhiên. Ngoài công tác kiểm tra, nhiều trường hợp người dân đã hiểu các quy định về pháp luật và đã chủ động hợp tác bảo vệ chim trời. Đáng chú ý, ngày 27/11, tổ công tác liên ngành xã Quỳnh Diễn đã vận động thành công hai hộ dân tự nguyện giao nộp 6 cá thể chim, gồm 4 chim Ưng – loài thuộc nhóm nguy cấp, quý hiếm và 2 chim Chào mào.
Số cá thể này được phát hiện khi người dân đi phát dọn rừng và sau khi nhận thức rõ quy định pháp luật, họ đã chủ động bàn giao cho kiểm lâm. Ngoài ra, lực lượng chức năng đã vận động, tiếp nhận và bàn giao cho Vườn Quốc gia Pù Mát chăm sóc 9 cá thể động vật hoang dã, gồm: Gà lôi trắng, khỉ mặt đỏ, khỉ vàng, khỉ mốc, rùa hộp trán vàng và trăn. Một số cá thể khác đủ điều kiện đã được thả về tự nhiên.
Đến nay, 130/130 xã trên toàn tỉnh đã ban hành kế hoạch tổ chức tuyên truyền và xử lý hành vi săn bắt trái phép; thành lập Ban chỉ đạo liên ngành và Tổ công tác liên ngành để rà soát, kiểm tra, xử lý vi phạm về động vật hoang dã, chim di cư. Trong lĩnh vực kinh doanh, các lực lượng kiểm lâm và chính quyền cấp xã đã tổ chức ký cam kết không mua bán, tiêu thụ động vật hoang dã trái phép với: 197 xóm, 16 ban quản lý chợ, 39 nhà hàng, quán ăn, 57 tiểu thương tại các chợ TP Vinh (cũ) và các xã Minh Châu, An Châu, Tân Châu (huyện Diễn Châu cũ).
Tái thả động vật hoang dã về môi trường tự nhiên. (Ảnh minh hoạ).
Thời gian tới, Nghệ An sẽ tiếp tục đẩy mạnh truyền thông, tăng cường tuần tra, kiểm soát, đặc biệt tại các điểm nóng thường xuyên diễn ra hoạt động săn bắt, nuôi nhốt, mua bán trái phép động vật hoang dã; khu vực tập trung chim di cư; vùng ven sông, hồ có nguồn lợi thủy sản dễ bị khai thác tận diệt. Đồng thời, nghiêm túc thực hiện Kế hoạch số 628/KH-BCA-BNN&MT ngày 17/10/2025 của Bộ Công an và Bộ Nông nghiệp và Môi trường; Kế hoạch số 937/KH-UBND ngày 5/11/2025 của UBND tỉnh Nghệ An, về tăng cường tuần tra, kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm liên quan đến săn bắt động vật hoang dã, bẫy bắt chim trời.
Việc tăng cường kiểm tra, kiểm soát và tuyên truyền bảo vệ chim trời, động vật hoang dã tại địa phương không chỉ là biện pháp xử lý vi phạm trước mắt, mà còn mang ý nghĩa lâu dài đối với mục tiêu gìn giữ đa dạng sinh học. Những nỗ lực đang triển khai cho thấy quyết tâm xây dựng một môi trường sống bền vững. Khi các lực lượng chức năng làm tốt vai trò giám sát, xử lý nghiêm minh, cộng đồng hiểu rõ giá trị sinh thái chim trời thì việc bảo vệ động vật hoang dã sẽ trở thành trách nhiệm chung của toàn xã hội.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và suy giảm môi trường sống tự nhiên đang ngày càng rõ nét, việc giữ lại những khoảng trời an toàn cho chim di cư, gìn giữ những cánh rừng còn không chỉ có ý nghĩa sinh học, mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với tự nhiên. Mỗi hành động từ việc không bẫy chim, không tiêu thụ thịt thú rừng, đến việc tố giác các hành vi xâm hại động vật hoang dã đều góp phần tạo nên thay đổi tích cực.
Vì vậy, công tác bảo tồn cần được duy trì liên tục, kết hợp chặt chẽ giữa kiểm tra, tuyên truyền và xử lý vi phạm, đồng thời tiếp tục huy động sự tham gia của cộng đồng, đoàn thể và chính quyền cơ sở. Khi mọi tầng lớp xã hội tại Nghệ An nói riêng và cả nước nói chung cùng chung tay, thì mục tiêu xây dựng một môi trường sinh thái bền vững, bảo vệ các loài chim trời và động vật hoang dã sẽ đạt được hiệu quả, từ đó các nguồn tài nguyên thiên nhiên tiếp tục là tài sản vô giá cho hiện tại và các giai đoạn tiếp theo.
Thu Quỳnh