Nâng cao năng lực số cho thanh niên Việt Nam trong phòng, chống bóc lột trực tuyến

Bà Kendra Rinas, Trưởng Phái đoàn IOM Việt Nam phát biểu tại sự kiện - Ảnh: VGP/Thùy Dung

Gần 300 đại biểu, bao gồm sinh viên, chuyên gia công nghệ số và thành viên Mạng lưới Thanh niên IOM, đã tham gia chương trình dưới hình thức trực tiếp và trực tuyến, cùng tìm hiểu mối liên hệ giữa việc thúc đẩy di cư an toàn, nâng cao nhận thức về tội phạm sử dụng công nghệ mạng, và vai trò trung tâm của thanh niên trong việc nâng cao nhận thức về chủ đề này.

Chương trình tập huấn cung cấp các phân tích dựa trên dữ liệu, bài tập tình huống thực tế và hoạt động xây dựng chiến dịch truyền thông trên mạng xã hội, nhằm bồi dưỡng một thế hệ thanh niên am hiểu công nghệ và chủ động bảo vệ an toàn trên không giang mạng.

Khóa tập huấn nhấn mạnh những xu thế mới của mua bán người và thúc đẩy hợp tác quốc tế. Chương trình khuyến khích việc sử dụng hiệu quả mạng xã hội và công nghệ để nâng cao nhận thức về các thủ đoạn của tội phạm mua bán người, đồng thời tái khẳng định tầm quan trọng của cách tiếp cận lấy nạn nhân làm trung tâm.

Các đại biểu tham dự đều khẳng định vai trò quan trọng của thanh niên là lực lượng kiến tạo thay đổi trong cuộc chiến phòng, chống mua bán người.

Những năm gần đây, tình hình tội phạm mua bán người ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương diễn biến rất phức tạp. Kể từ sau đại dịch COVID-19, khu vực Đông Nam Á đã chứng kiến sự bùng nổ của các khu tổ hợp lừa đảo, nơi những tổ chức tội phạm xuyên quốc gia vận hành các hoạt động lừa đảo trực tuyến với quy mô phức tạp.

Theo ghi nhận từ Báo cáo thực trạng nạn mua bán người vào các tổ hợp lừa đảo trực tuyến tại Đông Nam Á của IOM, số ca mua bán người được nhận hỗ trợ của IOM trong khu vực đã tăng hơn 3 lần từ 296 vào năm 2022 lên 1.093 vào năm 2025.

Nghiên cứu cũng chỉ ra, trong số nạn nhân bị mua bán trên, ít nhất 50% đã tốt nghiệp trung học và 50% đã tốt nghiệp đại học. Nạn nhân thường bị lừa tuyển dụng với những hứa hẹn về công việc hấp dẫn, nhưng sau đó bị tịch thu các giấy tờ tùy thân, giam giữ, đánh đập, lạm dụng và ép buộc phải thực hiện các hành vi lừa đảo.

Bà Kendra Rinas, Trưởng Phái đoàn IOM Việt Nam, cho biết, ngày nay, mua bán người không chỉ xảy ra qua tiếp xúc trực tiếp - mà ngày càng phổ biến và tinh vi trên không gian mạng.

Với 22 triệu thanh niên Việt Nam thường xuyên kết nối trực tuyến, việc trang bị khả năng tư duy phản biện, năng lực tự bảo vệ mình trên không gian mạng và lên tiếng nâng cao nhận thức về bóc lột sức lao động là một trong những cách hiệu quả nhất để phòng, chống mua bán người, bà Kendra Rinas chia sẻ.

Trong những năm gần đây, Việt Nam cũng ghi nhận sự gia tăng của các vụ lừa đảo "bắt cóc trực tuyến", trong đó kẻ gian sử dụng giọng nói giả lập bằng trí tuệ nhân tạo (AI), mạo danh cơ quan chức năng và cô lập nạn nhân. Tình trạng đáng báo động này cho thấy tầm quan trọng ngày càng cấp thiết của kỹ năng số, không chỉ giới hạn ở kỹ năng về công nghệ, mà còn là năng lực tư duy phản biện giúp nhận biết rủi ro và đưa ra quyết định sáng suốt.

Sau chương trình tập huấn, các học viên sẽ khởi động các chiến dịch truyền thông trên nền tảng số, hướng tới hàng trăm bạn trẻ trên toàn quốc. Thông qua Facebook, TikTok, Zalo và Instagram, họ sẽ tạo ra các nội dung gần gũi, dễ tiếp cận nhằm nâng cao nhận thức về nguy cơ lừa đảo trực tuyến, thúc đẩy di cư an toàn và khuyến khích cộng đồng nâng cao trách nhiệm trên môi trường số./.

Thùy Dung