Nan giải rác thải nông thôn

Bãi rác tồn đọng tại Nhà máy xử lý rác thải của Công ty Thành Vinh tại xã Kiến Thiết. Ảnh: P.Thanh.

Hàng nghìn tấn rác ứ đọng

Nhà máy xử lý rác thải của Công ty cổ phần Thương mại du lịch Thành Vinh (Công ty Thành Vinh) nằm giữa những ruộng rươi, ruộng lúa của bà con xã Kiến Thiết (huyện Tiên Lãng) với diện tích khoảng 1ha. Bắt đầu từ năm 2021, dây chuyền phân loại và xử lý rác thải của Công ty Thành Vinh đi vào chạy thử nghiệm. Dây chuyền hoạt động trơn tru đến hết năm 2022 với nhiệm vụ thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn xã Kiến Thiết và thị trấn Tiên Lãng. Từ đầu năm 2023 đến nay, do dây chuyền gặp sự cố nên lượng rác thải tập kết về không được xử lý mà chất chồng cao như… núi.

Nhìn “núi” rác cao tới chục mét, bà P.T.N (thôn Nam Tử, xã Kiến Thiết, huyện Tiên Lãng) thở dài: Bãi rác trải dài từ cổng nhà máy, tràn ra phía sau giáp bờ mương nội đồng, sát khu nuôi rươi của người dân. Rác cũ chưa xử lý xong, hàng tấn rác mới đã đổ về bốc mùi hôi thối nồng nặc. Nước rỉ rác không qua xử lý chảy trực tiếp ra kênh mương nội đồng, tràn hết ra ruộng đồng, bãi rươi của bà con.

Ông N.M.H (cùng thôn Nam Tử) cho biết: Người dân xã Kiến Thiết đã kiến nghị rất nhiều lần lên lãnh đạo huyện Tiên Lãng đề nghị sớm xử lý bãi rác tạm của Công ty Thành Vinh nhưng đến nay sự việc vẫn chưa đi đến hồi kết. Gần đây, doanh nghiệp (DN) này hạ độ cao của “núi rác” bằng cách san gạt đống rác hàng nghìn tấn xuống khu vực ao đã được trải bạt ngay cạnh.

Lý giải nguyên nhân hàng nghìn tấn rác thải ứ đọng như trên, ông Vũ Ngọc Ngưng - Chủ tịch UBND xã Kiến Thiết cho biết: Từ năm 2023, do dây chuyền phân loại và tách lọc rác bị hỏng, dẫn đến tình trạng rác thải sinh hoạt thu gom về bãi rác tạm xã Kiến Thiết không được xử lý, gây ra tình trạng ùn ứ, ô nhiễm môi trường. Đến tháng 12/2023, khối lượng rác đọng tới khoảng 4.000 tấn, lúc cao điểm lên tới 6.000 tấn. Từ tháng 1/2024, DN đã có bản cam kết với Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Tiên Lãng, UBND xã Kiến Thiết sẽ xử lý dứt điểm lượng rác thải trên. Tuy nhiên, đến nay, theo ước tính, DN mới tiến hành xử lý được khoảng… 100 tấn trên tổng số 5.000 tấn rác thải còn tồn đọng.

“Đỏ mắt” tìm đơn vị đủ năng lực

Sau khi nắm bắt tình hình, mới đây, Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng Phạm Minh Đức đã có buổi làm việc với các cơ quan, đơn vị địa phương về công tác vệ sinh môi trường, xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn. Theo thông báo kết luận của Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng, việc thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt của Công ty Thành Vinh không đảm bảo theo hợp đồng đã ký kết với UBND thị trấn Tiên Lãng và xã Kiến Thiết. DN thường xuyên để tình trạng rác thải sinh hoạt tồn đọng kéo dài nhiều ngày trên địa bàn thị trấn Tiên Lãng; không kịp thời xử lý rác thải đã tập kết về bãi rác xã Kiến Thiết dẫn đến lượng rác thải tồn đọng khối lượng lớn trong thời gian dài, gây ô nhiễm môi trường. Thực trạng này đã khiến nhân dân bức xúc, phản ánh, kiến nghị nhiều.

Do đó, Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng yêu cầu DN dừng việc tiếp nhận rác sinh hoạt từ các địa phương khác về tập kết xử lý tại bãi rác xã Kiến Thiết từ ngày 15/7/2024. Hiện, UBND xã Kiến Thiết chủ động thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn xã tại một bãi rác khác thuộc xã Kiến Thiết, bố trí riêng biệt với vị trí rác đang tồn đọng thuộc trách nhiệm xử lý của Công ty Thành Vinh.

Về thời hạn xử lý lượng rác thải tồn đọng tại bãi rác xã Kiến Thiết, Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng yêu cầu DN hoàn thành việc xử lý trong tháng 8/2024. Sau thời hạn trên, nếu DN không thực hiện đúng cam kết, UBND huyện Tiên Lãng sẽ giao các cơ quan chức năng xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

Đối với UBND thị trấn Tiên Lãng, sau khi xem xét thanh lý, chấm dứt hợp đồng với Công ty Thành Vinh, địa phương cần khẩn trương xây dựng Đề án thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn bao gồm khu dân cư và các khu vực công cộng; tổ chức đấu thầu để thực hiện theo quy định.

Trong thời gian chờ thực hiện Đề án mới, UBND thị trấn Tiên Lãng huy động các nguồn lực xã hội hóa để thực hiện việc thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn, trước mắt tạm thời vận chuyển rác sinh hoạt về xử lý tại bãi rác xã Quyết Tiến tối đa đến hết tháng 9/2024.

Trao đổi với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, ông Phạm Xuân Hoà - Chánh Văn phòng HĐND và UBND huyện Tiên Lãng nhận định: “Việc san gạt rác của Công ty Thành Vinh chỉ là giải pháp tạm thời để chờ xử lý. Nhìn chung, việc xử lý rác thải nông thôn là một bài toán khó, cần sự vào cuộc của các ban ngành, cơ quan chức năng. Đối với địa phương, chúng tôi đang chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan xây dựng đề án, lựa chọn đơn vị có năng lực thực hiện thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải để thay thế cho đơn vị hiện tại. Tuy nhiên, việc tìm kiếm cũng không phải dễ dàng”.