Việc siết chặt kiểm soát và nâng cao hiệu quả xử lý chất thải y tế tại Lâm Đồng đang trở thành yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh khối lượng chất thải phát sinh ngày càng tăng. Do đó, các đơn vị y tế trên địa bàn đã được yêu cầu rà soát, bổ sung quy trình phân loại rác thải ngay từ nguồn; đầu tư thiết bị lưu giữ, xử lý đạt chuẩn; đồng thời tăng cường đào tạo nhân lực nhằm hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm chéo và tác động tiêu cực đến môi trường.
Công tác thanh tra, kiểm tra được triển khai thường xuyên giúp phát hiện kịp thời các hành vi vi phạm, từ đó nâng cao tính tuân thủ của cơ sở. Đi đôi với đó, tỉnh chú trọng ứng dụng công nghệ trong quản lý, theo dõi lượng chất thải, đảm bảo minh bạch, đồng bộ và đúng quy định.
Nỗ lực này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro ô nhiễm mà còn hướng tới xây dựng môi trường y tế an toàn, bền vững, phù hợp mục tiêu phát triển xanh của địa phương. Cụ thể, theo báo cáo của Sở Y tế Lâm Đồng, toàn tỉnh hiện có hàng chục bệnh viện đa khoa, chuyên khoa tuyến tỉnh, 29 trung tâm y tế (TTYT) khu vực và hơn 120 trạm y tế xã, phường, cùng hàng nghìn cơ sở y tế tư nhân.
Đây là hệ thống y tế rộng khắp, thường xuyên phát sinh chất thải y tế ở mức lớn, đòi hỏi một cơ chế quản lý chặt chẽ, thống nhất và có tính dự phòng cao. Trong những năm gần đây, hầu hết các bệnh viện tuyến tỉnh và TTYT khu vực đã được đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung.
Công tác quản lý chất thải y tế được Lâm Đồng lồng ghép trong hoạt động kiểm tra nội bộ và giám sát định kỳ. (Ảnh: ND).
Các công trình xử lý đều áp dụng công nghệ sinh học kết hợp khử trùng trước khi xả ra môi trường, đảm bảo tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Từ năm 2021 đến 2025, tổng lượng nước thải y tế phát sinh trên địa bàn tỉnh đạt hơn 2,9 triệu m³, trong đó có tới 98,82% được xử lý đạt chuẩn trước khi thải ra môi trường. Đối với chất thải rắn y tế, hoạt động phân loại và thu gom được thực hiện theo đúng quy định.
Số lượng chất thải y tế nguy hại lên tới hơn 11,3 triệu tấn được xử lý 100% theo tiêu chuẩn. Chất thải y tế thông thường, với tổng lượng hơn 18,7 triệu tấn trong giai đoạn trên, cũng được phân loại tại nguồn và ký hợp đồng với đơn vị môi trường đô thị để thu gom, vận chuyển và xử lý đúng quy trình.
Riêng chất thải tái chế được lưu kho riêng và chuyển giao cho các đơn vị có giấy phép kinh doanh tái chế theo quy định pháp luật. Tại các bệnh viện và TTYT, rác thải nguy hại được thu gom và lưu trữ tại kho chuyên dụng, sau đó chuyển giao cho các đơn vị có tư cách pháp nhân để xử lý, tránh để tồn đọng kéo dài hoặc phát tán ra môi trường xung quanh.
Công tác quản lý chất thải được lồng ghép trong hoạt động kiểm tra nội bộ và giám sát định kỳ, nhằm kịp thời phát hiện sai sót, đặc biệt trong quá trình vận hành hệ thống xử lý nước thải và thiết bị xử lý chất thải rắn. Song song với công tác chuyên môn, phong trào giảm thiểu chất thải nhựa trong y tế đã được triển khai sâu rộng. Các bệnh viện và trung tâm y tế trên địa bàn ký cam kết giảm sử dụng nhựa dùng một lần, ưu tiên vật liệu thân thiện môi trường và từng bước thay thế các sản phẩm khó phân hủy.
Hoạt động này gắn với phong trào “Xây dựng cơ sở y tế Xanh - Sạch - Đẹp”, được hưởng ứng mạnh mẽ từ cán bộ, nhân viên y tế cho đến người bệnh và người nhà. Nhiều đơn vị đã bố trí khuôn viên xanh, tăng cường vệ sinh định kỳ, góp phần nâng cao hình ảnh và chất lượng dịch vụ y tế. Lãnh đạo Sở Y tế tỉnh Lâm Đồng cho biết, ngành Y tế tiếp tục chỉ đạo các đơn vị duy trì và nhân rộng mô hình vệ sinh môi trường gắn với tiêu chí “Xanh – Sạch – Đẹp”. Những yêu cầu này nhằm bảo đảm việc phân loại rác thải tại nguồn được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định đối với cả chất thải y tế và chất thải sinh hoạt.
Nhằm tăng cường công tác quản lý chất thải y tế trong phạm vi khuôn viên cơ sở y tế, ngày 29/7, Sở Y tế Lâm Đồng ban hành văn bản số 380/SYT-NVY đề nghị các đơn vị Y tế trong ngành triển khai thực hiện tốt một số nội dung sau: Thực hiện nghiêm các quy định về quản lý chất thải y tế theo Luật Bảo vệ môi trường; Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường; Thông tư của Bộ Y tế quy định về quản lý chất thải y tế trong phạm vi khuôn viên cơ sở y tế… và các văn bản, hướng dẫn chuyên môn có liên quan. Rà soát, khắc phục những tồn tại trong công tác quản lý chất thải y tế; đánh giá thực trạng hệ thống xử lý nước thải y tế.
Tỉnh Lâm Đồng phân loại rác thải y tế ngay từ nguồn để đảm bảo vệ sinh môi trường. (Ảnh: TN).
Trường hợp chưa có hệ thống xử lý nước thải y tế hoặc hệ thống đã quá tải, xuống cấp, phải có phương án đầu tư mới hoặc cải tạo, nâng cấp đảm bảo việc xử lý nước thải y tế đạt Quy chuẩn kỹ thuật môi trường trước khi xả thải; tăng cường quản lý, quan trắc, giám sát vận hành công trình/hệ thống xử lý nước thải y tế, công trình/thiết bị xử lý chất thải rắn y tế và nước thải y tế, chất thải y tế sau xử lý. Có kế hoạch, biện pháp, trang thiết bị phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường do chất thải theo quy định của pháp luật;
Tiến hành tổ chức đào tạo, tập huấn, truyền thông nâng cao nhận thức về quản lý chất thải y tế cho tất cả cán bộ, công chức, viên chức, hợp đồng và các đối tượng khác có liên quan và thực hiện chế độ báo cáo kết quả quản lý chất thải y tế đảm bảo tính chính xác và đúng thời gian theo quy định. Thường xuyên tự kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường tại đơn vị, kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Thực hiện ngay các biện pháp khắc phục các tồn tại về công tác quản lý chất thải y tế đã được các Đoàn kiểm tra, thanh tra kiến nghị, đề nghị thực hiện (nếu có). Rà soát thực trạng hệ thống xử lý chất thải y tế tại đơn vị (chất thải lỏng, chất thải rắn y tế tại các đơn vị tuyến tỉnh, khu vực và tuyến xã), giao Trung tâm Y tế các khu vực, đặc khu báo cáo thực trạng của đơn vị và các xã phường, đặc khu trên địa bàn quản lý. Việc đẩy mạnh thanh kiểm tra, chuẩn hóa quy trình phân loại và tăng cường đầu tư trang thiết bị đã góp phần nâng cao tính an toàn trong thu gom, lưu giữ và xử lý rác thải y tế tại Lâm đồng.
Đặc biệt, việc ứng dụng hệ thống giám sát, báo cáo số hóa giúp cơ quan chức năng kiểm soát lượng chất thải phát sinh hằng ngày, hạn chế tối đa tình trạng thải bỏ sai quy định – vốn là nguyên nhân tiềm ẩn gây ô nhiễm môi trường và đe dọa sức khỏe cộng đồng.
Trong bối cảnh phát triển kinh tế – xã hội gắn với yêu cầu bảo vệ môi trường ngày càng khắt khe, các giải pháp mà Lâm Đồng đang triển khai cho thấy bước đi phù hợp, bài bản và lâu dài. Đây cũng là nền tảng để tỉnh xây dựng hệ thống y tế xanh, an toàn, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
Hồng Minh