Đây cũng là cơ sở để giúp thành phố giảm gánh nặng ngân sách nhà nước, đồng thời khuyến khích người dân giảm thiểu phát sinh chất thải rắn sinh hoạt, nâng cao ý thức, trách nhiệm cộng đồng khi tiến tới thu giá đúng đủ theo khối lượng phát thải.
Thống kê của Sở Tài chính cho thấy, tổng số thu phí của năm 2024 đạt gần 568 tỷ đồng, trong khi tổng kinh phí chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố gần 2.300 tỷ đồng (gấp 4 lần). Những năm qua, ngân sách phải bỏ ra cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn rất lớn.
Ngoài ra, mức thu của Hà Nội đang thấp hơn so với các tỉnh, thành phố có cùng điều kiện kinh tế, xã hội. Cụ thể tại thành phố Hồ Chí Minh, giá thu gom rác thải rắn sinh hoạt tính theo hộ gia đình mỗi tháng là 84.000 đồng; Hải Phòng 40.000 đồng; Hưng Yên 60.000 đồng với phường và 40.000 đồng với xã; Đà Nẵng 30.000 đồng; Quảng Nam 30.000 đồng.
Cơ giới hóa các hoạt động thu gom, nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác thu gom, xử lý rác thải sẽ là một trong những cơ sở để thành phố đề xuất tăng giá thu gom rác thải trong năm 2025 và 2026.
Để giải quyết bài toán tính đúng, tính đủ các chi phí phải chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy trình, định mức thực hiện, Thành phố Hà Nội đang lấy ý kiến nhân dân và các tổ chức liên quan vào dự thảo quy định giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt.
Hiện giá thu gom rác áp dụng theo Quyết định số 54 ngày 31/12/2016, với cá nhân cư trú ở phường là 6.000 đồng/tháng tương đương 24.000 đồng/hộ/tháng và với cá nhân cư trú ở xã là 3.000 đồng/tháng tương đương 12.000 đồng/hộ/tháng.
Với quy định mới, giá thu gom rác sinh hoạt ở các phường dự kiến tăng từ 6.000 đồng/người/tháng hiện nay lên 21.000 đồng trong năm 2025 và đến 2026 là 43.000 đồng.
Thành phố dự kiến tăng giá thu gom rác như sau: Các phường tăng lên 21.000 đồng/người/tháng trong năm 2025 và lên 43.000 đồng/người/tháng vào năm 2026. Các xã tăng lên 10.000 đồng/người/tháng năm 2025 và lên 23.000 đồng/người/tháng năm 2026.
Mức giá áp dụng với cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp là 1.175 đồng/kg nhân với khối lượng rác thải phát sinh thực tế.
Lý giải cho việc tăng giá, thành phố cho rằng mức giá hiện nay chưa tính đúng tính đủ các chi phí phải chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy trình, định mức thực hiện.
Hà Nội dẫn quy định tại Khoản 6 Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, hộ gia đình, cá nhân phải chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt dựa trên khối lượng hoặc thể tích chất thải đã được phân loại.
Từ những lý giải trên, thành phố cho rằng việc điều chỉnh tăng dần giá thu gom rác là cần thiết nhằm giảm gánh nặng ngân sách nhà nước, đồng thời giúp người dân giảm thiểu phát sinh chất thải rắn sinh hoạt, nâng cao ý thức, trách nhiệm cộng đồng khi tiến tới thu giá đúng đủ theo khối lượng phát thải.
Thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, trung bình mỗi ngày thành phố phát sinh khoảng 7.500 tấn rác thải sinh hoạt. Thành phố đã đưa vào hoạt động hai nhà máy điện rác là Thiên Ý (bãi rác Nam Sơn) và Seraphin (bãi rác Xuân Sơn), tổng công suất vận hành hơn 6.200 tấn/ngày, phát điện 120MW. Việc tăng giá thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sẽ giúp giảm áp lực cho ngân sách thành phố nói chung và nâng cao hiệu quả xử lý rác thải cho các nhà máy điện rác nói riêng, qua đó góp phần xây dựng thành phố ngày càng xanh và đẹp hơn.
Phạm Kiên