Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), năm 2019 là năm thứ hai thị trường bất động sản và các doanh nghiệp bất động sản phải đương đầu với nhiều khó khăn, thách thức rất lớn. Nhiều dự án nhà ở bị “đứng hình” và môi trường kinh doanh vẫn chưa thực sự đảm bảo tính minh bạch, công bằng, cạnh tranh lành mạnh.
Đặc biệt, ông Châu cho rằng, cùng mặt bằng pháp lý như nhau, nhưng các dự án nhà ở có quỹ đất hỗn hợp tại TP.HCM lại bị vướng, còn tại các địa phương khác lại không bị vướng. Do vậy, hàng loạt dự án trong thời gian qua đã bị ách tắc, không thể ra sản phẩm, khiến thị trường thiếu hụt nguồn cung.
Cụ thể, thống kê của HoREA cho thấy, từ tháng 10.2015 đến hết năm 2018, TP.HCM có đến 126 dự án nhà ở thương mại có quỹ đất hỗn hợp bị ách tắc thủ tục đầu tư xây dựng và 158 dự án bất động sản có nguồn gốc quỹ đất thuộc nhà nước quản lý phải rà soát lại thủ tục pháp lý, cá biệt có một số trường hợp thuộc diện phải thanh tra, điều tra.
Tháng 3.2019, lãnh đạo thành phố và cơ quan có thẩm quyền của Trung ương đã quyết định cho 124 dự án được vận hành trở lại bình thường, nhưng trên thực tế hầu hết các dự án này vẫn chưa hoạt động trở lại bình thường.
Điều này dẫn đến năm 2019, toàn thành phố chỉ có 1 dự án nhà ở thương mại có quyền sử dụng đất ở được chấp thuận chủ trương đầu tư, giảm 12 dự án, tương đương tỷ lệ 92%. Chưa kể, thành phố cũng chỉ có 4 dự án nhà ở thương mại được chấp thuận chủ trương đầu tư và công nhận chủ đầu tư, giảm 24 dự án, tương đương 85%....
Chủ tịch HoREA nhìn nhận tình hình thiếu hụt nguồn cung đã đẩy giá các sản phẩm (thuộc hầu hết các phân khúc) lên cao, vượt quá khả năng tài chính của đại đa số người có thu nhập vừa và thấp. Đơn cử như căn hộ chung cư đã tăng giá khoảng 15 - 20%. Cá biệt, một dự án nhà ở tại quận 9 có mức giá bán căn hộ tăng đến 39% so với năm 2018. Do vậy, số đông người có thu nhập trung bình, người có thu nhập thấp đô thị, đặc biệt là các cặp vợ chồng trẻ, mới lập nghiệp khó tạo lập nhà ở hơn.
Không những vậy, hoạt động kinh doanh cho thuê nhà đã có dấu hiệu sụt giảm hiệu quả đầu tư, tỷ suất lợi nhuận chỉ đạt bằng hoặc thấp hơn lãi suất tiết kiệm. Việc này sẽ tác động tiêu cực đến thị trường bất động sản thứ cấp trong những năm sắp tới.
Cạnh đó, hầu hết các doanh nghiệp bất động sản đều bị sụt giảm mạnh về doanh thu và lợi nhuận, thậm chí một số doanh nghiệp bị thua lỗ hoặc đứng trước nguy cơ phá sản.
Số liệu của Cục Đăng ký quản lý kinh doanh (Bộ Kế hoạch - Đầu tư) cho biết, năm 2019, lĩnh vực bất động sản có số lượng doanh nghiệp tạm dừng hoạt động hoặc bị giải thể cao nhất, với 598 doanh nghiệp bất động sản đăng ký tạm dừng hoạt động, tăng 36,8% và 686 doanh nghiệp bất động sản giải thể, tăng 39,4%, so với năm 2018.
Theo Chủ tịch HoREA, thị trường bất động sản thành phố rơi vào tình thế khó khăn hiện nay chỉ có tính nhất thời, đặc thù, bất bình thường. Trong đó, nguyên nhân khiến thị trường bất động sản rơi vào tình thế khó đều có chung điểm xuất phát là do những hạn chế, vướng mắc về thể chế pháp luật, cơ chế chính sách thuộc trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước.
“Do thị trường bất động sản có độ trễ nên nếu không có biện pháp xử lý hiệu quả các vướng mắc và điểm nghẽn hiện nay, thì tình trạng sụt giảm quy mô thị trường sẽ còn tiếp tục trong thời gian tới, dẫn đến một số doanh nghiệp bất động sản gặp nhiều khó khăn, thậm chí có thể đối diện với nguy cơ phá sản”, ông Châu nhận định.
Đáng chú ý, bên cạnh vướng mắc về thủ tục pháp lý, ông Châu đánh giá dịch coronavirus cũng đang khiến thị trường bất động sản “lâm nguy”. Hiện nay, toàn bộ thị trường bất động sản vắng lặng. Nhiều doanh nghiệp địa ốc huỷ bỏ toàn bộ các kế hoạch ra mắt, giới thiệu, quảng bá dự án do lo sợ sự lây lan của coronavirus. Không chỉ vậy, tâm lý người mua đang xuống thấp khiến nhu cầu tìm hiểu dự án không còn.
Vì vậy, nhận định về thị trường bất động sản trong năm 2020, ông Lê Hoàng Châu cho rằng doanh nghiệp bất động sản vẫn còn phải tiếp tục đương đầu với các khó khăn, thách thức.
Phan Diệu