Đề xuất thêm nhiều trường hợp miễn thu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải

Theo Bộ Tài chính, tại Điều 5 Nghị định số 53/2020/NĐ-CP, hiện có nhiều đối tượng được miễn phí bảo vệ môi trường đối với nước thải như: Nước xả ra từ nhà máy thủy điện; nước biển dùng trong sản xuất muối; nước thải sinh hoạt tại các địa bàn chưa có hệ thống cấp nước sạch; nước làm mát không tiếp xúc với chất gây ô nhiễm; nước mưa chảy tràn; nước thải từ phương tiện đánh bắt thủy sản; nước thải của hệ thống xử lý tập trung khu đô thị đạt chuẩn môi trường.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính nhận định một số quy định đã bộc lộ bất cập, chưa sát với thực tế hoặc có nguy cơ chồng chéo với quy định khác. Dự thảo Nghị định mới đề xuất làm rõ phạm vi, bổ sung hoặc điều chỉnh tiêu chí đối tượng được miễn nhằm đảm bảo minh bạch, tránh thu phí trùng lặp.

Về miễn phí đối với nước xả ra từ các nhà máy thủy điện, theo Bộ Tài chính, thực tế cho thấy, nước xả từ nhà máy thủy điện gồm nhiều nguồn như: Nước qua tua bin chạy máy phát điện; nước thải sinh hoạt; nước rỉ ra từ phòng chứa máy móc thiết bị có nhiễm dầu (thường được quản lý theo quy định về chất thải nguy hại)...

Do đó, để làm rõ loại nước thải nào từ các nhà máy thủy điện được miễn phí, Bộ Tài chính đề xuất sửa quy định này tại dự thảo Nghị định như sau: "Nước xả ra từ các nhà máy (đập, hồ) thủy điện (không bao gồm nước thải từ các hoạt động cơ khí, kỹ thuật, tổ chức, vận hành khác của nhà máy có tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm)".

(Ảnh minh họa). 

Đối với miễn phí đối với nước thải sinh hoạt của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân ở các xã và địa bàn chưa có hệ thống cung cấp nước sạch, theo Bộ Tài chính, việc miễn phí bảo vệ môi trường đối với nước thải sinh hoạt của tất cả các xã, nhất là xã giáp ranh với phường, thị trấn, thành phố (cũ)... là chưa phù hợp trong giai đoạn hiện nay, vì điều kiện kinh tế - xã hội tại các địa bàn này hiện đã thay đổi và phát triển hơn so với giai đoạn trước đây. Hiện Đảng và Nhà nước đang thực hiện việc tổ chức lại bộ máy nhà nước ở địa phương theo mô hình 02 cấp đi vào hoạt động từ ngày 01/7/2025, dẫn đến địa giới hành chính cấp này được mở rộng hơn nhiều so với trước đây.

Để phù hợp với tình hình thực tế và quy định của Luật Phí và lệ phí nêu trên, Bộ Tài chính đề xuất sửa lại quy định miễn phí nước thải sinh hoạt của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân ở các xã và địa bàn chưa có hệ thống cung cấp nước sạch theo hướng: Miễn phí bảo vệ môi trường đối với nước thải sinh hoạt của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân ở địa bàn xã điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật đầu tư và tổ chức, hộ gia đình, cá nhân ở địa bàn chưa có hệ thống cung cấp nước sạch. 

Bộ Tài chính cũng đề xuất bỏ yêu cầu “đạt tiêu chuẩn môi trường” đối với miễn phí nước thải của hệ thống xử lý tập trung khu đô thị, vì đây vốn là nghĩa vụ bắt buộc theo Luật Bảo vệ môi trường. Đồng thời, bổ sung miễn phí đối với hệ thống thoát nước và xử lý nước thải sinh hoạt tại các khu chung cư, cụm dân cư, khu đô thị mới – những hạng mục đầu tư bắt buộc theo luật.

Ngoài ra, để tránh thu trùng phí bảo vệ môi trường với hoạt động khai thác khoáng sản, dự thảo bổ sung miễn phí cho “nước thải từ hoạt động khai thác khoáng sản” (trừ cơ sở sản xuất, chế biến khoáng sản), do đặc thù chủ yếu là nước mưa chảy tràn hoặc hòa lẫn trong nguồn nước tự nhiên.

Dự thảo Nghị định đề xuất thêm 9 trường hợp miễn thu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải bao gồm: Nước xả ra từ các nhà máy (đập, hồ) thủy điện (không bao gồm nước thải từ các hoạt động cơ khí, kỹ thuật, tổ chức, vận hành khác của nhà máy có tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm); Nước biển dùng vào sản xuất muối xả ra; Nước thải sinh hoạt của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân ở địa bàn xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật đầu tư; nước thải của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân ở địa bàn chưa có hệ thống cung cấp nước sạch hoặc tự khai thác nước để sử dụng.

Nước trao đổi nhiệt (nước làm mát) theo quy định pháp luật về bảo vệ môi trường; Nước mưa tự nhiên chảy tràn; Nước thải từ các phương tiện đánh bắt thủy sản của ngư dân; Nước thải của các hệ thống xử lý nước thải tập trung khu đô thị theo quy định pháp luật về thoát nước và xử lý nước thải và nước thải của hệ thống thoát nước và xử lý nước thải (sinh hoạt) của các khu chung cư cao tầng, cụm chung cư, khu dân cư tập trung (khu đô thị mới) theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Nước thải từ hoạt động khai thác khoáng sản (trừ cơ sở sản xuất, chế biến khoáng sản); Nước thải từ hoạt động sản xuất, chế biến được tái sử dụng theo quy định của pháp luật về môi trường./.

Trần Hưng