Sáng 23/10, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi). Dự án đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của các đại biểu Quốc hội. Ngay đầu giờ sáng, đã có hơn 50 đại biểu đăng kí phát biểu.
Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm không kìm được xúc động khi phát biểu. (Ảnh: quochoi.vn)
Một trong những vấn đề được các đại biểu cho ý kiến tại phiên họp là về thời giờ làm việc bình thường và mở rộng khung thỏa thuận thời giờ làm thêm tối đa.
Phát biểu tại phiên họp, về thời giờ làm việc bình thường, đại biểu Vũ Tiến Lộc (Thái Bình) đề nghị giữ như quy định hiện hành vì phù hợp với thực tiễn của nền kinh tế và rất nhân văn.
Quốc hội thảo luận về bộ Luật Lao động sửa đổi
Ông phân tích, quy định này hợp lý, hợp tình bởi nhiều lí do. Trước hết, ở hầu hết những quốc gia có trình độ phát triển như nước ta và đang là đối thủ cạnh tranh trực tiếp của chúng ta thì đều quy định thời gian làm việc là 48 giờ. Rút ngắn hơn nữa thời gian lao động làm suy giảm năng lực cạnh tranh quốc gia, gây trở ngại cho việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng và khó đưa đất nước thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, nguy cơ lớn nhất với tương lai của nền kinh tế Việt Nam.
Bên cạnh đó, ông cho rằng, năng suất lao động thấp nên tiền lương và thu nhập của phần lớn người lao động chưa cao, nếu giờ giảm giờ làm thì đồng nghĩa việc giảm thu nhập, người lao động phải tìm việc khác để làm tăng thu nhập.
Mặt khác, để duy trì sản xuất trong điều kiện giảm giờ làm thì doanh nghiệp buộc phải tuyển thêm lao động nhưng trong điều kiện thị trường lao động hiện nay khi tỷ lệ thất nghiệp đang rất thấp thì các doanh nghiệp rất khó tuyển thêm lao động vì vậy buộc họ thu hẹp sản xuất. “Theo tính toán sơ bộ thì riêng ngành thủy sản, dệt may, da giày, túi xách, điện tử, lương thực thực phẩm nếu giảm 4 giờ/tuần thì có thể giảm sản lượng kim ngạch xuất khẩu ít nhất 20 tỷ USD/năm” – ông nói.
Ông cũng phân tích, việc lập luận giảm thời gian làm việc thì sẽ công bằng với khu vực nhà nước nghe qua thì có vẻ có lý và mang tính nhân văn. Tuy nhiên, suy nghĩ kĩ sẽ không phải vì hai khu vực đang không được đặt trên cùng một mặt bằng về thu nhập và tiền lương. “Hiện tại, tiền lương tối thiểu ở doanh nghiệp tại Hà Nội là gần 4,2 triệu đồng tháng và đang tăng lên với tốc độ chóng mặt, trong khi đó tiền lương cơ sở ở khu vực nhà nước chỉ hơn 1,4 triệu đồng/ tháng và tăng chậm. Lương của một công chức kĩ sư mới ra trường không bằng lương của một lao động phổ thông trong doanh nghiệp....” - ông nói.
Ngay sau đó, đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP. Hồ Chí Minh) tranh luận lại quan điểm của đại biểu Vũ Tiến Lộc. “Tôi không biết đại biểu Vũ Tiến Lộc nghe từ đâu để nói rằng, quy định này , chính sách này được Quốc hội thông qua là hợp lý, nhân văn và tự nguyện? Nhân văn và tự nguyện trên cơ sở nào?” - bà gay gắt hỏi.
Bà cũng khẳng định, “nếu là nghe từ người lao động thì tôi lấy làm lạ vì tôi nghe nhiều công nhân và công tác công đoàn cho biết người công nhân không muốn làm thêm giờ mặc dù trên thực tế họ cần làm thêm giờ”.
Theo nữ đại biểu của TP Hồ Chí Minh, cần phải trả lời câu hỏi vì sao công nhân cần làm thêm giờ, mà theo bà là quá dễ trả lời - là vì tiền lương, thu nhập hiện nay của người công nhân quá thấp, không đủ trang trải cuộc sống.
Đại biểu không kìm nén được xúc động khi phát biểu: “Chúng ta nhìn thực tế vào cuộc sống của người công nhân, nhìn vào dáng vẻ, tâm thế của người công nhân khi đến làm việc. Hãy nhìn vào những đứa trẻ mà cha mẹ của họ phải gửi về quê, có người mẹ người cha nào muốn xa con hay không? Thậm chí một năm, hai năm chưa được gặp con. Có những người cha, người mẹ là ông, bà rất già rồi vẫn phải giữ cháu để cha mẹ chúng đi làm việc”.
Từ góc nhìn của mình, nữ đại biểu khẳng định cần phải trân trọng những lao động như thế. Họ không cam chịu, không muốn trở thành gánh nặng xã hội, họ phải đi tìm việc làm mà nói rằng họ "tự nguyện" để làm quần quật suốt ngày.
"Tôi cho rằng cần tranh luận cho rõ quan điểm này" - bà Tâm yêu cầu, đồng thời nhìn nhận: "Họ không tự nguyện mà họ cần làm thêm".
Với những phân tích trên, đại biểu cho rằng vai trò của Quốc hội ở đây là phải làm chính sách như thế nào để người công nhân có thu nhập đủ sống, đủ trang trải cuộc sống để họ có thời giờ để học tập, có thời giờ nâng cao tay nghề, có thời giờ để giải trí ,có thời giờ để chăm sóc bản thân, chăm sóc gia đình và tham gia các quan hệ xã hội mà quyền con người được Hiến pháp quy định.
“Đại biểu phát biểu có nghĩ đến những quy định Hiến pháp quy định quyền con người phải được bảo vệ như thế nào không? Hãy nghĩ đến trách nhiệm của giới chủ - những người sử dụng lao động, không chỉ trách nhiệm nghĩa vụ với người lao động mà còn nghĩ đến tình người đối với người lao động nữa” - đại biểu thẳng thắn tranh luận.
Nói thêm về tính nhân văn, đại biểu nhấn mạnh, “nhân văn ở đây là bảo vệ quyền con người được Hiến định, nhân văn ở đây là tình người trong sử dụng lao động"./.