“Biến rác thành tiền” ở Ninh Bình: Giải pháp xanh gắn bảo vệ môi trường với an sinh xã hội

Trong bối cảnh ô nhiễm rác thải sinh hoạt ngày càng gia tăng tại khu vực nông thôn, việc tìm ra những mô hình xử lý rác hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế đang trở thành yêu cầu cấp thiết. Tại xã Hải Xuân, tỉnh Ninh Bình, mô hình “Biến rác thành tiền” do Hội Liên hiệp Phụ nữ xã triển khai đã chứng minh hiệu quả rõ nét khi vừa góp phần bảo vệ môi trường, vừa tạo nguồn lực hỗ trợ an sinh xã hội, chăm lo cho các đối tượng yếu thế.

Rác thải không còn là gánh nặng môi trường

Mô hình “Biến rác thành tiền” được triển khai từ tháng 10/2023, khởi đầu tại Chi hội Phụ nữ xóm 12. Ngay từ những ngày đầu, Hội Phụ nữ xã đã xác định phân loại rác tại nguồn là yếu tố then chốt để giảm lượng rác thải ra môi trường và nâng cao ý thức của người dân.

Hội Phụ nữ xã Hải Xuân thu gom, phân loại rác thải tái chế trong mô hình “Biến rác thành tiền”.

Theo đó, hội viên được hướng dẫn phân loại rác thải sinh hoạt thành ba nhóm: rác vô cơ không tái chế, rác vô cơ tái chế và rác hữu cơ. Rác vô cơ không tái chế được bỏ đúng nơi quy định để đội thu gom của xã vận chuyển về lò đốt; rác hữu cơ được xử lý tại hộ gia đình bằng các mô hình có nắp đậy; còn rác vô cơ tái chế như chai nhựa, lon kim loại, giấy, bìa… được hội viên thu gom, tập kết định kỳ mỗi tháng tại nhà văn hóa xóm và bán cho cơ sở thu mua phế liệu.

Toàn bộ số tiền thu được đều được công khai, minh bạch, có sổ sách theo dõi và biên lai đầy đủ, đưa vào quỹ chung để hỗ trợ phụ nữ, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, trồng cây xanh, xây dựng công trình phúc lợi và tổ chức các hoạt động phong trào Hội.

Chia sẻ về lý do triển khai mô hình, bà Phạm Thị Liễu – Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Hải Xuân cho biết: “Trước đây, rác thải có thể tái chế ở khu vực nông thôn thường bị thải bỏ lẫn với rác sinh hoạt rồi đem chôn lấp hoặc đốt. Cách xử lý này không chỉ gây ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Xuất phát từ thực tế đó, Hội Phụ nữ xã đã xây dựng mô hình ‘Biến rác thành tiền’, vừa giảm lượng rác thải, vừa tạo nguồn quỹ để hỗ trợ phụ nữ và trẻ em có hoàn cảnh khó khăn”.

Theo bà Liễu, điểm cốt lõi của mô hình không chỉ nằm ở số tiền gây quỹ mà quan trọng hơn là thay đổi nhận thức và thói quen của người dân trong việc phân loại, xử lý rác thải ngay từ hộ gia đình. “Khi người dân hiểu rằng rác thải nếu được phân loại đúng cách sẽ không còn là gánh nặng mà còn có thể tạo ra giá trị, họ sẽ chủ động tham gia và duy trì mô hình lâu dài”, bà Liễu nhấn mạnh.

Chỉ sau gần hai năm triển khai, mô hình “Biến rác thành tiền” đã được nhân rộng ra 40/54 chi hội phụ nữ trên địa bàn xã Hải Xuân, thu hút hơn 1.370 hội viên tham gia. Tổng lượng phế liệu thu gom đạt 35 tấn, tạo nguồn quỹ khoảng 65 triệu đồng. Từ nguồn quỹ này, Hội Phụ nữ xã đã trao 320 suất quà cho 270 phụ nữ và 50 trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, đồng thời nhận đỡ đầu 12 trẻ mồ côi. Nhiều chi hội còn sử dụng kinh phí để mua cây xanh, hoa cảnh trồng tại các tuyến đường tự quản, góp phần xây dựng cảnh quan nông thôn “sáng – xanh – sạch – đẹp”.

Rác thải nhựa, giấy, kim loại được hội viên tập kết định kỳ để bán gây quỹ bảo vệ môi trường. (Ảnh: Phạm Văn)

Bên cạnh đó, các chi hội còn sáng tạo tái chế lốp xe cũ làm biển tuyên truyền bảo vệ môi trường với nhiều thông điệp ý nghĩa như: “Chung tay phòng chống rác thải nhựa”, “Không xả rác ra sông”, “Phân loại rác tại nguồn”, “Thu gom phế liệu bảo vệ môi trường”… góp phần nâng cao hiệu quả tuyên truyền trong cộng đồng.

Mô hình tiêu biểu vì môi trường và an sinh xã hội

Đánh giá cao hiệu quả của mô hình, ông Hoàng Minh Giang – Phó Chủ tịch UBND xã Hải Xuân khẳng định: "Mô hình ‘Biến rác thành tiền’ là cách làm sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Không chỉ góp phần giảm khối lượng rác thải chôn lấp, mô hình còn huy động được sự tham gia của đông đảo người dân, đặc biệt là hội viên phụ nữ, trong công tác bảo vệ môi trường".

Ông Giang cho biết thêm, thời gian tới, chính quyền địa phương sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Hội Phụ nữ xã để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường trong nhân dân.

“Chúng tôi phấn đấu nhân rộng mô hình ‘Biến rác thành tiền’ đạt 100% chi hội phụ nữ trên địa bàn toàn xã. Đồng thời, xã sẽ tổ chức các hoạt động cụ thể, thiết thực để huy động cộng đồng tham gia thu gom, phân loại rác thải nhựa, bao bì, túi nilon, góp phần xây dựng nông thôn mới văn minh, kiểu mẫu”, ông Giang nhấn mạnh.

Từ rác thải tái chế, Hội Phụ nữ xã Hải Xuân tạo nguồn quỹ hỗ trợ phụ nữ, trẻ em khó khăn.