Chủ động nhiều giải pháp bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu
Tại Quảng Trị, tác động của biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng và ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều mặt của đời sống người dân. Nổi bật là hiện tượng nhiệt độ tăng cao, hạn hán kéo dài khiến nguồn nước từ sông, hồ, nước ngầm phục vụ nhu cầu sinh hoạt trở nên khan hiếm, trữ lượng giảm sút. Tình trạng thiếu nước thường xuyên xảy ra vào một số tháng trong năm tại nhiều khu vực như Đông Hà, Hồ Xá, Bến Quan. Bên cạnh đó, tỉnh cũng thường xuyên hứng chịu các trận lũ, lụt và mưa lớn bất thường, gây ngập úng tại các vùng trũng, thấp như Hải Lăng, Triệu Phong, đồng thời dẫn đến hiện tượng sụt lún, sạt lở đất nghiêm trọng tại các khu vực miền núi, ven sông.
Để cụ thể hóa các nội dung của Quyết định số 1055/QĐ-TTg ngày 20/7/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, UBND tỉnh Quảng Trị đã ban hành Kế hoạch số 58/KH - UBND, ngày 17/3/2021, trong đó xác định 3 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, tập trung vào 7 nhóm, lĩnh vực ưu tiên để tăng cường khả năng chống chịu, năng lực thích ứng của cộng đồng, các thành phần kinh tế và hệ sinh thái nhằm giảm thiểu tính dễ bị tổn thương và rủi ro trước những tác động của biến đổi khí hậu; thúc đẩy việc lồng ghép thích ứng với biến đổi khí hậu vào hệ thống chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh…
UBND tỉnh cũng đã ban hành Kế hoạch số 139/KH - UBND ngày 14/7/2022 về việc triển khai các quy định về ứng phó với biến đổi khí hậu theo Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020. Theo đó, tỉnh Quảng Trị đã không ngừng nâng cao hiệu quả thích ứng với biến đổi khí hậu với việc chủ động tham gia hoàn thiện khung pháp lý quốc gia về biến đổi khí hậu.
Song song với đó, Quảng Trị đã từng bước hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng của đô thị, bảo đảm tăng trưởng xanh và ứng phó trước những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, tạo môi trường sống bền vững cho người dân đô thị; xây dựng các hệ thống thoát nước, kè các tuyến kênh chính, các con sông nhằm khơi thông và mở rộng dòng chảy, chống ngập úng, sạt lở; duy trì đa dạng sinh học riêng cho dòng nước thiên nhiên, giảm hiện tượng đảo nhiệt đô thị, lấn chiếm dòng chảy; tăng cường công tác quản lý đất đai và trật tự đô thị; nâng cấp hạ tầng các khu vực dân cư có thu nhập thấp, đầu tư hệ thống thoát nước, thu gom nước thải, hoàn thiện hệ thống giao thông tiểu khu nhằm cải thiện đời sống; hoàn chỉnh hệ thống hạ tầng đô thị, tạo ra không gian, cảnh quan đô thị hiện đại, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế; tuyên truyền, phổ biến kiến thức trong cộng đồng dân cư về dự án và ứng phó biến đổi khí hậu.
Về vấn đề bảo vệ môi trường, tỉnh Quảng Trị đã chủ động thể chế hóa kịp thời và tổ chức thực hiện nghiêm các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về bảo vệ môi trường; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ môi trường cho cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh nhằm tạo sự chuyển biến và nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật về bảo vệ tài nguyên và môi trường, trách nhiệm xã hội của người dân, doanh nghiệp trong việcgìn giữ tài nguyên, bảo vệ môi trường; thực hiện tốt công tác thu gom, xử lý rác thải trong các khu dân cư, các dòng sông, kênh rạch, ao tù,... xây dựng môi trường sống xanh, sạch, đẹp; đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động bảo vệ môi trường; phối hợp với các ngành, đơn vị có liên quan đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ vào hoạt động sản xuất, canh tác, đặc biệt là công nghệ sạch, thân thiện với môi trường.
Để chủ động bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu, thời gian tới, cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục tập trung bảo vệ hiệu quả quản lý tài nguyên nước, bảo vệ môi trường đáp ứng nhu cầu sử dụng nước của các ngành, phục vụ đời sống Nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội theo đúng quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về bảo vệ môi trường và biến đổi khí hậu; thúc đẩy phát triển đô thị, khu công nghiệp theo mô hình tuần hoàn; quản lý chặt chẽ các nguồn tài nguyên khoáng sản sử dụng làm vật liệu xây dựng thông thường, bảo đảm phòng, chống sạt lở, sụt lún, suy thoái nước ngầm, xâm thực biển; phát triển mạng lưới y tế, chăm sóc sức khỏe, đáp ứng yêu cầu về phòng chống dịch bệnh và các bệnh mới phát sinh do biến đổi khí hậu gây ra; bảo đảm điều kiện vệ sinh môi trường.
Bên cạnh các giải pháp mang tính vĩ mô, có tính đến các kịch bản biến đổi khí hậu, tỉnh Quảng Trị còn đặc biệt quan tâm đến nâng cao nhận thức, kiến thức, năng lực quản lý rủi ro thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu cho cán bộ, người dân, đặc biệt ở vùng có nguy cơ cao về thiên tai; quy hoạch, đầu tư, bố trí di dời, sắp xếp lại các khu dân cư ở những vùng thường xuyên chịu tác động của khí hậu cực đoan, nhất là nơi có nguy cơ cao xảy ra bão, lũ, nước dâng.
Đây là một quyết sách lâu dài, được đông đảo nhân dân nhất là nhân dân các khu vực khó khăn ủng hộ và mong đợi.
Hỗ trợ sinh kế và thích ứng với biến đổi khí hậu
Ngoài các giải pháp đồng bộ về bảo vệ môi trường đang được triển khai có hiệu quả trên địa bàn tỉnh, Quảng Trị cũng đang tập trung quan tâm đến các vấn đề liên quan đến biến đổi khí hậu, trong đó yếu tố con người chịu tác động được xem là hàng đầu. Các đối tượng chịu tác động chính là nhân dân các vùng khó khăn, xa trung tâm, đặc biệt là các đối tượng phụ nữ dân tộc thiểu số. Nhằm hỗ trợ phụ nữ dân tộc thiểu số tại các xã khó khăn nâng cao sinh kế và khả năng thích ứng, tỉnh đã chủ động nhiều giải pháp, đặc biệt là phối hợp với các tổ chức Quốc tế nhằm tiếp cận khoa học, công nghệ và kinh nghiệm thích ứng với biến đổi khí hậu. Mới đây, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Trị vừa khởi động Dự án “Hỗ trợ sinh kế nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu”, hướng đến gần 1.000 hộ dân và gián tiếp mang lại lợi ích cho khoảng 18.000 người. Dự án là một sáng kiến do Cơ quan Hợp tác Quốc tế Hàn Quốc (KOICA) tài trợ, phối hợp triển khai bởi Plan International Việt Nam cùng các cơ quan chính quyền địa phương.
Hội thảo khởi độngDự án đã diễn ra với sự chứng kiến của đại diện tổ chức Plan International Việt Nam cùng lãnh đạo các Sở, ban, ngành liên quan cùng đông đảo nhân dân, phụ nữ dân tộc thiểu số. Đây là bước mở đầu quan trọng cho chuỗi hoạt động thực hiện dự án, góp phần nâng cao vai trò của phụ nữ trong phát triển nông nghiệp và xây dựng cộng đồng ứng phó tốt hơn với các tác động môi trường.
Dự án do Cơ quan Hợp tác Quốc tế Hàn Quốc (KOICA) tài trợ với tổng kinh phí hơn 1.096.142.000 KRW, tương đương hơn 19 tỷ đồng Việt Nam, và được triển khai từ tháng 3 đến tháng 12 năm 2025 tại hai xã Trường Sơn và Dân Hóa (nay sáp nhập là xã Trường Sơn).
Một trong những nguyên nhân chính khiến rủi ro thiên tai ngày càng gia tăng tại Quảng Trị là do tác động kép của biến đổi khí hậu, sự gia tăng dân số, quá trình phát triển kinh tế chưa đồng bộ, cùng với việc một số cán bộ và người dân vẫn còn hạn chế trong kỹ năng ứng phó với thiên tai.
Chăm sóc cây lạc ở Ba Lòng, huyện Đakrông. Ảnh: Đan Tâm
Theo đại diện đơn vị tổ chức, dự án nhằm hỗ trợ sinh kế thích ứng với biến đổi khí hậu cho 1.000 hộ nông dân sản xuất nhỏ, đặc biệt ưu tiên phụ nữ dân tộc thiểu số trong độ tuổi từ 18 đến 40. Gần 18.000 người dân và 100 cán bộ chính quyền, đoàn thể ở địa phương cũng sẽ được thụ hưởng. Dự án sẽ tập trung vào các hoạt động chính như:
Hỗ trợ thực hành nông nghiệp thông minh (CSA): Triển khai tối thiểu 4 hợp phần, trong đó hợp phần 3 là CSA: tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, sử dụng nước tiết kiệm, giảm thiệt hại do thiên tai, giảm phát thải nhà kính từ sản xuất nông nghiệp. Mô hình triển khai bao gồm: Cánh đồng lớn sản xuất lúa chất lượng cao; cây trồng cạn như lạc, ngô, áp dụng kỹ thuật tưới tiết kiệm; rau an toàn; hồ tiêu an toàn áp dụng công nghệ tiết kiệm nước và kỹ thuật sinh học.
Chuyển giao giống mới và kỹ thuật: Giống lúa (Gia Lộc 26, 35) và đậu xanh (12ĐX02) năng suất cao, phù hợp khô hạn, cho thu nhập tăng 25-30 triệu VND/ha; Mô hình gieo sạ cụm kết hợp bón vùi phân, phủ ni lông, tưới tiết kiệm áp dụng trên cây lúa, lạc, đậu xanh, ngô, rau an toàn… hạn chế sâu bệnh hại, tăng hiệu quả kinh tế và môi trường.
Tăng năng lực và truyền thông cộng đồng: Đào tạo ToT cho khoảng 100 cán bộ xã, thôn, chi hội phụ nữ về biến đổi khí hậu, bình đẳng giới, kỹ thuật CSA; Tổ chức tham quan học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm mô hình cho cán bộ và nông dân; nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu, bình đẳng giới, nông nghiệp bền vững, vai trò của phụ nữ trong cộng đồng.
Để dự án hiệu quả, sự phối hợp tốt giữa chính quyền các cấp, tổ chức đoàn thể, các đối tác phát triển và cộng đồng trong triển khai dự án là điều kiện tiên quyết. Sự thống nhất về định hướng và phương pháp thực hiện là nền tảng để đảm bảo hiệu quả, tính bền vững và phù hợp với thực tiễn địa phương. Đây sẽ là định hướng và mục tiêu để tỉnh hướng đến trong thời gian tới.
Bên cạnh các hoạt động chính, Dự án hướng tới mục tiêu cải thiện đời sống và nâng cao vị thế phụ nữ dân tộc thiểu số tại khu vực Trường Sơn và Dân Hóa. Thông qua hỗ trợ sinh kế nông nghiệp bền vững, trang bị kiến thức, kỹ năng sản xuất hiện đại và tạo cơ hội tham gia tích cực vào các hoạt động kinh tế - xã hội tại địa phương.
Với cách tiếp cận đa chiều, Dự án không chỉ là giải pháp thúc đẩy kinh tế, mà còn là can thiệp xã hội thiết thực, tạo ra những chuyển biến tích cực trong cộng đồng. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong nỗ lực xây dựng một xã hội nông thôn bền vững và thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu. Dù mới được triển khai thí điểm tại Quảng Trị, nhưng mô hình này hoàn toàn có thể được nhân rộng ra các địa phương khác có điều kiện tương đồng, nhằm lan tỏa những tác động tích cực lâu dài và bền vững.
Văn Chiến
Nguồn congnghiepmoitruong.vn
Link bài gốchttps://congnghiepmoitruong.vn/quang-tri-tang-cuong-bao-ve-moi-truong-ho-tro-sinh-ke-va-thich-ung-voi-bien-doi-khi-hau-15418.html