Biến đổi khí hậu ảnh hưởng tới vòng quay của trái đất
Biến đổi khí hậu đang làm thay đổi quá trình dao động trục cực của Trái đất - đó là những gì nghiên cứu mới của Nasa kết luận.
Trên thực tế, Trái đất chưa bao giờ quay xung quanh một trục cực duy nhất, mà trục này cũng luôn thay đổi do sự di động của cực Bắc, khiến cho Trái đất có thể nói là luôn "lắc lư".
Từ khi xác định được điều này từ năm 1899, các nhà khoa học nhận thấy trong cả thế kỷ 20, trục cực đã dao động về hướng Canada.
Hướng cực từ và tốc độ quay của Trái Đất thay đổi do biến đổi khí hậu. Ảnh NASA Jet Propulsion Laboratory
Tuy nhiên theo Surendra Adhikari - nhà nghiên cứu của Nasa thì trong thế kỷ 21, sự dao động của trục cực lại thay đổi, và lần này là xê dịch về phía Vương quốc Anh. Adhikari cho biết: "Sự xê dịch này rất rõ ràng".
Các ghi nhận cho thấy điểm cực của Trái đất không cố định, mà sẽ di chuyển mỗi năm. Tuy nhiên kể từ năm 2000, trục cực đã đổi hướng về phía đông, với tốc độ dịch chuyển nhanh gấp 2 lần trước kia (khoảng 17cm/năm).
Tại sao lại có hiện tượng Trái Đất bị lệch cực?
Tại sao các cực lại di chuyển? “Hãy tưởng tượng rằng, chúng ta có một khối cầu đang tự xoay quanh một trục,” Adhikari giải thích, “Nếu bạn bỏ đi một số đồ tại một điểm nào đó, phần cực sẽ chuyển động về phía khối lượng bị mất đi…”Trước đây, các nhà khoa học cho rằng sự tan chảy của băng trôi từ Greenland và Nam Cực là nguyên nhân dẫn đến sự dịch chuyển của hai cực Trái đất.
Nghiên cứu của Adhikari và Ivins đã chỉ ra thêm một nguyên nhân khác: các lục địa và trữ lượng nước của các lục địa đó. “Tại một số nơi, lượng nước dồi dào hơn, có thể do có mưa nhiều, trong khi một số nơi lại khan hiếm nước. Điều này có những đóng góp đáng kể vào sự chuyển hướng của các cực Trái đất,” Adhikari nói.
Ngoài ra, một số nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra rằng sự biến mất của các tảng băng trôi còn góp phần làm chậm vận tốc quay của Trái đất.
Trong khi hiện tượng băng tan chảy thường được quy kết cho sự tác động của yếu tố con người (mặc dù trong nghiên cứu của Adhikari không trực tiếp nhắc đến điều này); việc khẳng định con người là nguyên nhân khiến cho sự khan hiếm nước ngày càng nghiêm trọng trên Trái đất, lại chưa thực sự có đủ căn cứ.
Sự khan hiếm này có thể xuất phát từ hiện tượng hạn hán hoặc sự thay đổi lượng mưa - điều này có thể coi là ít nhiều có liên quan đến sự thay đổi khí hậu do con người góp phần tạo ra.
Tuy nhiên, nó cũng có thể là kết quả của quá trình hàng triệu năm sinh sống của loài người trên hành tinh này. Nước là một yếu tố không thể thiếu cho sự tồn vong của nhân loại, trong khi trữ lượng nước của Trái đất lại không phải là vô hạn.
Adhikara ước tính rằng khoảng 40% nguyên nhân cho sự chuyển động của hai cực Trái đất đến từ Greenland, 25% đến từ Nam Cực và 25% là do sự thay đổi trữ lượng nước trên các lục địa.
-> Làm gì để bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên ở trẻ?
Sự biến đổi khí hậu toàn cầu đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng và hệ quả hết sức khôn lường (nguồn: An ninh Thế giới)